ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๔ ภาษาบาลีอักษรไทย เถรี.อ. (ปรมตฺถที.)

                    ๔๔๕. ๗. สกุลาเถรีคาถาวณฺณนา
      อคารสฺมึ วสนฺตีหนฺติอาทิกา สกุลาย เถริยา คาถา.
      อยํ กิร ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล หํสวตีนคเร อานนฺทสฺส รญฺโญ ธีตา
หุตฺวา นิพฺพตฺตา, สตฺถุ เวมาติกภคินี นนฺทาติ นาเมน. สา วิญฺญุตํ ปตฺวา
เอกทิวสํ สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุณนฺตี สตฺถารํ เอกํ ภิกฺขุนึ ทิพฺพจกฺขุกานํ
อคฺคฏฐาเน ฐเปนฺตํ ทิสฺวา อุสฺสาหชาตา อธิการกมฺมํ กตฺวา สยมฺปิ ตํ ฐานนฺตรํ
ปตฺเถนฺตี ปณิธานมกาสิ. สา ตตฺถ ยาวชีวํ พหุํ อุฬารํ กุสลกมฺมํ กตฺวา เทวโลเก
นิพฺพตฺติตฺวา อปราปรํ สุคตีสุเยว สํสรนฺตี กสฺสปสฺส ภควโต กาเล พฺราหฺมณกุเล
นิพฺพตฺติตฺวา ปริพฺพาชกปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา เอกจารินี วิจรนฺตี เอกทิวสํ เตลํ
ภิกฺขาย อาหิณฺฑิตฺวา เตลํ ลภิตฺวา เตน เตเลน สตฺถุ เจติเย สพฺพรตฺตึ ทีปปูชํ
อกาสิ. สา ตโต จุตา ตาวตึเส นิพฺพตฺติตฺวา สุวิสุทฺธทิพฺพจกฺขุกา หุตฺวา
เอกพุทฺธนฺตรํ เทเวสุเยว สํสริตฺวา อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ พฺราหฺมณกุเล
นิพฺพตฺติ, สกุลาติสฺสา นามํ อโหสิ. สา วิญฺญุตํ ปตฺตา สตฺถุ เชตวนปฏิคฺคหเณ
ปฏิลทฺธสทฺธา อุปาสิกา หุตฺวา อปรภาเค อญฺญตรสฺส ขีณาสวตฺเถรสฺส สนฺติเก ธมฺมํ
สุตฺวา สญฺชาตสํเวคา ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปตฺวา ฆเฏนฺตี วายมนฺตี นจิรสฺเสว
อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๓-:-
@เชิงอรรถ:  ขุ.ปฏิ. ๓๑/๕๐/๕๖   ม.,อิ. ภวตฺตยโตปิ   ขุ.อป. ๓๓/๑๓๑/๓๖๘
            "ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน         สพฺพธมฺมาน ปารคู
             อิโต สตสหสฺสมฺหิ            กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก.
             หิตาย สพฺพสตฺตานํ           สุขาย วทตํ วโร
             อตฺถาย ปุริสาชญฺโญ          ปฏิปนฺโน สเทวเก.
             ยสคฺคปฺปตฺโต สิริมา          กิตฺติวณฺณคโต ชิโน
             ปูชิโต สพฺพโลกสฺส           ทิสา สพฺพาสุ วิสฺสุโต.
             อุตฺติณฺณวิจิกิจฺโฉ โส          วีติวตฺตกถํกโถ
             สมฺปุณฺณมนสงฺกปฺโป           ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํ.
             อนุปฺปนฺนสฺส มคฺคสฺส          อุปฺปาเทตา นรุตฺตโม
             อนกฺขาตญฺจ อกฺขาสิ          อสญฺชาตญฺจ สญฺชนี.
             มคฺคญฺญู จ มคฺควิทู           มคฺคกฺขายี นราสโภ
             มคฺคสฺส กุสโล สตฺถา         สารถีนํ วรุตฺตโม.
             มหาการุณิโก นาโถ ๑-       ธมฺมํ เทเสติ นายโก
             นิมุคฺเค กามปงฺกมฺหิ          สมุทฺธรติ ปาณิโน ๒-.
             ตทาหํ หํสวติยํ              ชาตา ขตฺติยนนฺทนา
             สุรูปา สธนา จาปิ           ทยิตา จ สิรีมตี.
             อานนฺทสฺส มหารญฺโญ         ธีตา ปรมโสภนา
             เวมาตา ภคินี จาปิ          ปทุมุตฺตรนามิโน.
             ราชกญฺญาหิ สหิตา           สพฺพาภรณภูสิตา
             อุปาคมฺม มหาวีรํ            อสฺโสสึ ธมฺมเทสนํ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. สตฺถา   ฉ.ม. ปาณิเน
             ตทา หิ โส โลกวิทู ๑-       ภิกฺขุนึ ทิพฺพจกฺขุกํ
             จตุปริสาย มชฺเฌ ๒-         อคฺคฏฺฐาเน ฐเปสิ ตํ.
             สุณิตฺวา ตมหํ หฏฺฐา          ทานํ ทตฺวาน สตฺถุโน
             ปูเชตฺวาน จ สมฺพุทฺธํ         ทิพฺพจกฺขุํ อปตฺถยึ.
             ตโต อโวจ มํ สตฺถา         นนฺเท ลจฺฉสิ ปตฺถิตํ
             ปทีปธมฺมทานานํ             ผลเมตํ สุนิจฺฉิตํ.
             สตสหสฺสิโต กปฺเป           โอกฺกากกุลสมฺภโว
             โคตโม นาม โคตฺเตน        สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ.
             ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา        โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา
             สกุลาติ จ ๓- โคตฺเตน       เหสฺสสิ ๔- สตฺถุสาวิกา.
             เตน กมฺเมน สุกเตน         เจตนาปณิธีหิ จ
             ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ          ตาวตึสํ อคญฺฉหํ.
             อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป         พฺรหฺมพนฺธุมหายโส
             กสฺสโป นาม โคตฺเตน        อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร.
             ปริพฺพาชกินี อาสึ            ตทาหํ เอกจารินี
             ภิกฺขาย วิจริตฺวาน           อลภึ เตลมตฺตกํ.
             เตน ทีปํ ปทีเปตฺวา          อุปฏฺฐึ สพฺพสํวรํ ๕-
             เจติยํ ทิปทคฺคสฺส            วิปฺปสนฺเนน เจตสา.
             เตน กมฺเมน สุกเตน         เจตนาปณิธีหิ จ
             ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ          ตาวตึสํ อคญฺฉหํ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. โลกครุ  ฉ.ม. กิตฺตยํ ปริสา มชฺเฌ  ฉ.ม. สกุลา นาม  ฉ.ม. เหสฺสติ
@ ฉ.ม. สพฺพสํวรึ
             ยตฺถ ยตฺถูปปชฺชามิ           ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา
             สญฺชลนฺติ ๑- มหาทีปา        ตตฺถ ตตฺถ คตาย เม.
             ติโรกุฑฺฑํ ๒- ติโรเสลํ        สมติคฺคยฺห ปพฺพตํ
             ปสฺสามหํ ยทิจฺฉามิ           ทีปทานสฺสิทํ ผลํ.
             วิสุทฺธนยนา โหมิ            ยสสา ปชฺชลามหํ
             สทฺธา ปญฺญวตี ๓- เจว       ทีปทานสฺสิทํ ผลํ.
             ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ         ชาตา วิปฺปกุเล อหํ
             ปหูตธนธญฺญมฺหิ              มุทิเต ราชปูชิเต.
             อหํ สพฺพงฺคสมฺปนฺนา          สพฺพาภรณภูสิตา
             ปุรปฺปเวเส สุคตํ            วาตปาเน ฐิตา อหํ.
             ทิสฺวา ชลนฺตํ ยสสา          เทวมนุสฺสสกฺกตํ
             อนุพฺยญฺชนสมฺปนฺนํ            ลกฺขเณหิ วิภูสิตํ.
             อุทคฺคจิตฺตา สุมนา           ปพฺพชฺชํ สมโรจยึ
             นจิเรเนว กาเลน           อรหตฺตํ อปาปุณึ.
             อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ           ทิพฺพาย โสตธาตุยา
             ปรจิตฺตานิ ชานามิ           สตฺถุสาสนการิกา.
             ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ          ทิพฺพจกฺขุ วิโสธิตํ
             เขเปตฺวา อาสเว สพฺเพ      วิสุทฺธาสึ สุนิมฺมลา.
             ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา         กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ
             โอหิโต ครุโก ภาโร         ภวเนตฺติ สมูหตา.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ปชฺชลนฺติ   ฉ.ม. ติโรกุฏฺฏํ   ฉ.ม. สทฺธาปญฺญาวตี
             ยสฺสตฺถาย ปพฺพชิตา          อคารสฺมานคาริยํ
             โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต      สพฺพสํโยชนกฺขโย.
             ตโต มหาการุณิโก           เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ
             ทิพฺพจกฺขุกานํ อคฺคา          สกุลาติ นรุตฺตโม.
             กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ         ภวา สพฺเพ สมูหตา
             นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา         วิหรามิ อนาสวา.
             สฺวาคตํ วต เม อาสิ         พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก
             ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา       กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
             ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส           วิโมกฺขาปิ จ อฏฺฐิเม
             ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา           กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา กตาธิการตาย ทิพฺพจกฺขุญาเณ  จิณฺณวสี อโหสิ. เตน
นํ สตฺถา ทิพฺพจกฺขุกานํ ภิกฺขุนีนํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปสิ. สา อตฺตโน ปฏิปตฺตึ
ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปีติโสมนสฺสชาตา อุทานวเสน:-
       [๙๗] "อคารสฺมึ วสนฺตีหํ            ธมฺมํ สุตฺวาน ภิกฺขุโน
             อทฺทสํ วิรชํ ธมฺมํ            นิพฺพานํ ปทมจฺจุตํ.
       [๙๘]  สาหํ ปุตฺตํ ธีตรญฺจ           ธนธญฺญญฺจ ฉฑฺฑิย
             เกเส เฉทาปยิตฺวาน         ปพฺพชึ อนคาริยํ.
       [๙๙]  สิกฺขมานา อหํ สนฺตี          ภาเวนฺตี มคฺคมญฺชสํ
             ปหาสึ ราคโทสญฺจ           ตเทกฏฺเฐ จ อาสเว.
      [๑๐๐]  ภิกฺขุนี อุปสมฺปชฺช            ปุพฺพชาติมนุสฺสรึ
             ทิพฺพจกฺขุ วิโสธิตํ            วิมลํ สาธุภาวิตํ.
       [๑๐๑]   สงฺขาเร ปรโต ทิสฺวา         เหตุชาเต ปโลกิเน
               ปหาสึ อาสเว สพฺเพ          สีติภูตามฺหิ นิพฺพุตา"ติ
อิมา คาถา อภาสิ.
      ตตฺถ อคารสฺมึ วสนฺตีหํ, ธมฺมํ สุตฺวาน ภิกฺขุโนติ อหํ ปุพฺเพ อคารมชฺเฌ
วสมานา อญฺญตรสฺส ภินฺนกิเลสสฺส ภิกฺขุโน สนฺติเก จตุสจฺจคพฺภํ ธมฺมกถํ สุตฺวา.
อทฺทสํ วิรชํ ธมฺมํ, นิพฺพานํ ปทมจฺจุตนฺติ ราครชาทีนํ อภาเวน วิรชํ, วานโต
นิกฺขนฺตตฺตา นิพฺพานํ, สุขาธิคมเหตุตาย ปทํ, จวนาภาวโต อจฺจุตนฺติ ๑- จ ลทฺธนามํ
อสงฺขตํ ธมฺมํ สหสฺสนยปฏิมณฺฑิเตน ทสฺสนสงฺขาเตน ธมฺมจกฺขุนา อทฺทสํ ปสฺสึ.
      สาหนฺติ สา อหํ วุตฺตปฺปกาเรน โสตาปนฺนา โหมิ.
      สิกฺขมานา อหํ สนฺตีติ อหํ สิกฺขมานาว สมานา ปพฺพชิตฺวา วสฺเส อปริปุณฺเณ
เอว. ภาเวนฺตี มคฺคมญฺชสนฺติ มชฺฌิมปฏิปตฺติภาวโต อญฺชสํ อุปริมคฺคํ
อุปฺปาเทนฺตี. ตเทกฏฺเฐ จ อาสเวติ ราคโทเสหิ สหเชกฏฺเฐ ปหาเนกฏฺเฐ จ ตติย-
มคฺควชฺเฌ อาสเว ปหาสึ สมุจฺฉินฺทึ.
      ภิกฺขุนี อุปสมฺปชฺชาติ วสฺเส ปริปุณฺเณ อุปสมฺปชฺชิตฺวา ภิกฺขุนี หุตฺวา.
วิมลนฺติ อภิชฺฌาทีหิ ๒- อุปกฺกิเลเสหิ วิมุตฺตตาย วิคตมลํ, สาธูติ สกฺกจฺจํ
สมฺมเทว ภาวิตํ, สาธูหิ วา พุทฺธาทีหิ ภาวิตํ อุปฺปาทิตํ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตนฺติ
สมฺพนฺโธ.
      สงฺขาเรติ เตภูมกสงฺขาเร. ปรโตติ อนตฺตโต. เหตุชาเตติ ปจฺจยุปฺปนฺเน.
ปโลกิเนติ ปลุชฺชนสภาเว ปภงฺคุเณ ๓- ปญฺญาจกฺขุนา ทิสฺวา. ปหาสึ อาสเว
สพฺเพติ อคฺคมคฺเคน อวสิฏฺเฐ สพฺเพปิ อาสเว ปชหึ, เขเปสินฺติ อตฺโถ. เสสํ
วุตฺตนยเมว.
                     สกุลาเถรีคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. มจฺจุนาภาวโต...., ฉ.ม. จวนาภาวโต อธิคตานํ อจฺจุติเหตุตาย จ นิพฺพานํ
@อจฺจุตํ  ฉ. อวิชฺชาทีหิ   สี. ปภงฺคุเร, อิ. ปภงฺคุเรน


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๔ หน้า ๑๑๖-๑๒๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=2478&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=2478&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=445              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9208              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9255              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9255              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]