บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๔

๔๕๕. ๕. อโนปมาเถรีคาถาวณฺณนา อุจฺเจ กุเลติอาทิกา อโนปมาย เถริยา คาถา. อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิการา ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ กุสลํ อุปจินนฺตี อนุกฺกเมน วิมุตฺติปริปาจนีเย ธมฺเม ปริพฺรูหิตฺวา อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท สาเกตนคเร เมฆิสฺส ^๒- นาม เสฏฺฐิโน ธีตา หุตฺวา นิพฺพตฺติ, ตสฺสา รูปสมฺปตฺติยา อโนปมาติ นามํ อโหสิ. ตสฺสา วยปฺปตฺตกาเล พหู เสฏฺฐิปุตฺตา ราชมหามตฺตา ราชาโน จ ปิตุ ทูตํ ปาเหสุํ "อตฺตโน ธีตรํ อโนปมํ เทหิ, อิทญฺจิทญฺจ เต ทสฺสามา"ติ. สา ตํ สุตฺวา อุปนิสฺสยสมฺปนฺนตาย "ฆราวาเสน มยฺหํ อตฺโถ นตฺถี"ติ สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ญาณสฺส ปริปากํ คตตฺตา เทสนานุสาเรน วิปสฺสนํ อารภิตฺวา ตํ อุสฺสุกฺกาเปนฺตี มคฺคปฏิปาฏิยา ตติยผเล ปติฏฺฐาสิ. สา สตฺถารํ ปพฺพชฺชํ ยาจิตฺวา สตฺถุ อาณาย ภิกฺขุนุปสฺสยํ อุปคนฺตฺวา ภิกฺขุนีนํ สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา สตฺตเม ทิวเส อรหตฺตํ สจฺฉิกตฺวา อตฺตโน ปฏิปตฺตึ ปจฺจเวกฺขิตฺวา อุทานวเสน:- [๑๕๑] "อุจฺเจ กุเล อหํ ชาตา พหุวิตฺเต มหทฺธเน วณฺณรูเปน สมฺปนฺนา ธีตา เมฆิสฺส อตฺรชา. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ^๒ สี. เมฆสฺส, ฉ.ม. มชฺฌสฺส

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๖.

[๑๕๒] ปตฺถิตา ราชปุตฺเตหิ เสฏฺฐิปุตฺเตหิ คิชฺฌิตา ปิตุ เม เปสยี ทูตํ เทถ มยฺหํ อโนปมํ. [๑๕๓] ยตฺตกํ ตุลิตา เอสา ตุยฺหํ ธีตา อโนปมา ตโต อฏฺฐคุณํ ทสฺสํ หิรญฺญํ รตนานิ จ. [๑๕๔] สาหํ ทิสฺวาน สมฺพุทฺธํ โลกเชฏฺฐํ อนุตฺตรํ ตสฺส ปาทานิ วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ อุปาวิสึ. [๑๕๕] โส เม ธมฺมมเทเสสิ อนุกมฺปาย โคตโม นิสินฺนา อาสเน ตสฺมึ ผุสยึ ตติยํ ผลํ. [๑๕๖] ตโต เกสานิ เฉตฺวาน ปพฺพชึ อนคาริยํ สาชฺช ^๑- เม สตฺตมา รตฺติ ยโต ตณฺหา วิโสสิตา"ติ อิมา คาถา อภาสิ. ตตฺถ อุจฺเจ กุเลติ อุฬารตเม เวสฺสกุเล. พหุวิตฺเตติ อลงฺการาทิ- ปหูตวิตฺตูปกรเณ. มหทฺธเนติ นิธานคตสฺเสว จตฺตารีสโกฏิปริมาณสฺส มหโต ธนสฺส อตฺถิภาเวน มหทฺธเน อหํ ชาตาติ โยชนา. วณฺณรูเปน สมฺปนฺนาติ วณฺณสณฺฐาน- สมฺปนฺนา ^๒- เจว รูปสมฺปนฺนา จ, สินิทฺธวณฺณา สุทฺธปภสฺสราย ฉวิยา สมฺปตฺติยา ^๓- วตฺถาภรณาทิสรีราวยวสมฺปตฺติยา จ สมนฺนาคตาติ อตฺโถ. ธีตา เมฆิสฺส อตฺรชาติ เมฆินามสฺส ^๔- เสฏฺฐิโน โอรสา ธีตา. ปตฺถิตา ราชปุตฺเตหีติ "กถํ นุ โข ตํ ลเภยฺยามา"ติ ราชกุมาเรหิ อภิปตฺถิตา. เสฏฺฐิปุตฺเตหิ คิชฺฌิตาติ ตถา เสฏฺฐิกุมาเรหิปิ อภิคิชฺฌิตา ^๕- ปจฺจาสึสิตา. ^๖- เทถ มยฺหํ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อชฺช ^๒ ฉ.ม. วณฺณสมฺปนฺนา ^๓ ฉ.ม. สินิทฺธภาสุราย ฉวิสมฺปตฺติยา @^๔ ฉ.ม. มชฺฌนามสฺส ^๕ สี. อภิชฺฌิตา ^๖ ฉ.ม. ปจฺจาสีสิตา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๗.

อโนปมนฺติ ราชปุตฺตาทโย "เทถ มยฺหํ อโนปมํ เทถ มยฺหนฺ"ติ ปิตุ สนฺติเก ทูตํ เปสยึสุ. ยตฺตกํ ตุลิตา เอสาติ "ตุยฺหํ ธีตา อโนปมา ยตฺตกํ ธนํ อคฺฆตี"ติ ตุลิตา ลกฺขณญฺญูหิ ปริจฺฉินฺนา, "ตโต อฏฺฐคุณํ ทสฺสามี"ติ ปิตุ เม เปสยิ ทูตนฺติ โยชนา. เสสํ เหฏฺฐา วุตฺตนยเมว. อโนปมาเถรีคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ----------------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๔ หน้า ๑๗๕-๑๗๗. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=3765&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=3765&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=455 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9337 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9389 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9389 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26