ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๔ ภาษาบาลีอักษรไทย เถรี.อ. (ปรมตฺถที.)

                  ๔๒๒. ๓. สุมงฺคลมาตุเถรีคาถาวณฺณนา
      สุมุตฺติกาติอาทิกา สุมงฺคลมาตาย เถริยา คาถา.
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิการา ตตฺถ ตตฺถ ภเว กุสลํ อุปจินิตฺวา อิมสฺมึ
พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ ทลิทฺทกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺตา อญฺญตรสฺส นฬการสฺส
ทินฺนา ปฐมคพฺเภเยว ปจฺฉิมภวิกํ ปุตฺตํ ลภิ, ตสฺส สุมงฺคโลติ นามํ อโหสิ.
ตโต ปฏฺฐาย สา สุมงฺคลมาตาติ ปญฺญายิตฺถ. ยสฺมา ปน ตสฺสา นามโคตฺตํ
น ปากฏํ, ตสฺมา "อญฺญตรา เถรี ภิกฺขุนี อปญฺญาตา"ติ ปาฬิยํ วุตฺตํ. โสปิสฺสา
ปุตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺโต ปพฺพชิตฺวา สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปตฺวา สุมงฺคลตฺเถโรติ
ปากโฏ อโหสิ. ตสฺส มาตา ภิกฺขุนีสุ ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺตี
เอกทิวสํ คิหิกาเล อตฺตนา ลทฺธทุกฺขํ ๑- ปจฺจเวกฺขิตฺวา สํเวคชาตา วิปสฺสนํ
วฑฺเฒตฺวา สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปตฺวา อุทาเนนฺตี:-
       [๒๓] "สุมุตฺติกา สุมุตฺติเก      สาธุ มุตฺติกามฺหิ มุสลสฺส
             อหิริโก เม ฉตฺตกํ วาปิ  อุกฺขลิกา เม เทฑฺฑุภํ วาติ.
       [๒๔]  ราคญฺจ อหํ โทสญฺจ     จิจฺจิฏิ จิจฺจฏีติ วิหนามิ
             สา รุกฺขมูลมุปคมฺม     `อโห สุขนฺ'ติ สุขโต ฌายามี"ติ
อิมา เทฺว คาถา อภาสิ.
      ตตฺถ สุมุตฺติกาติ สุมุตฺตา. กกาโร ปน ปูรณมตฺตํ, สุฏฺฐุ มุตฺตา วตาติ
อตฺโถ. สา สาสเน อตฺตนา ปฏิลทฺธสมฺปตฺตึ ทิสฺวา ปสาทวเสน, ตสฺสา วา
ปสํสาวเสน อามนฺเตตฺวา วุตฺตํ "สุมุตฺติกา สุมุตฺติกา"ติ. ยํ ปน คิหิกาเล วิเสสโต
ชิคุจฺฉติ, ตโต วิมุตฺตึ ทสฺเสนฺตี "สาธุ มุตฺติกามฺหี"ติอาทิมาห. ตตฺถ สาธุ
มุตฺติกามฺหีติ สมฺมเทว มุตฺตา วต อมฺหิ. มุสลสฺสาติ มุสลโต. อยํ กิร ทลิทฺทภาเวน
@เชิงอรรถ:  สี.,ม. ปตฺตทุกฺขํ
คิหิกาเล สยเมว มุสลกมฺมํ กโรติ, ตสฺมา เอวมาห. อหิริโก เมติ มม สามิโก
อหิริโก นิลฺลชฺโช, โส มม น รุจฺจตีติ วจนเสโส. ปกติยาว กาเมสุ วิรตฺตจิตฺตตาย
กามาธิมุตฺตานํ ปวตฺตึ ชิคุจฺฉนฺตี วทติ. ฉตฺตกํ วาปีติ ชีวิตเหตุเกน กรียมานํ
ฉตฺตกมฺปิ เม น รุจฺจตีติ อตฺโถ. วาสทฺโท อวุตฺตสมุจฺจยตฺโถ, เตน เปฬาจงฺโกฏกาทึ
สงฺคณฺหาติ. เวฬุทณฺฑาทีนิ คเหตฺวา ทิวเส ทิวเส ฉตฺตาทีนํ กรณวเสน ทุกฺขชีวิตํ
ชิคุจฺฉนฺตี วทติ. "อหิตโก เม วาโต วาตี"ติ เกจิ วตฺวา อหิตโก ชราวโห
คิหิกาเล มม สรีเร วาโต วายตีติ อตฺถํ วทนฺติ. อปเร ปน "อหิตโก ปเรสํ
ทุคฺคนฺธตโร จ มม สรีรโต วาโต วายตี"ติ อตฺถํ วทนฺติ. อุกฺขลิกา เม เทฑฺฑุภํ
วาตีติ เม มม ภตฺตปจนภาชนํ จิรปาริวาสิกภาเวน อปริสุทฺธตาย อุทกสปฺปคนฺธํ
วายติ, ตโต อหํ สาธุมุตฺติกามฺหีติ โยชนา.
      ราคญฺจ อหํ โทสญฺจ, จิจฺจิฏิ จิจฺจิฏีติ วิหนามีติ อหํ กิเลสเชฏฺฐกํ ราคญฺจ
โทสญฺจ จิจฺจิฏิ จิจฺจิฏีติ อิมินา สทฺเทน สทฺธึ วิหนามิ วินาเสมิ, ปชหามีติ ๑-
อตฺโถ. สา กิร อตฺตโน สามิกํ ชิคุจฺฉนฺตี เตน ทิวเส ทิวเส ปีฬิยมานานํ
สุกฺขานํ เวฬุทณฺฑาทีนํ สทฺทํ ครหนฺตี ตสฺส ปหานํ ราคโทสปฺปหาเนน สมํ
กตฺวา อโวจ. สา รุกฺขมูลมุปคมฺมาติ สา อหํ สุมงฺคลมาตา วิวิตฺตํ รุกฺขมูลํ
อุปสงฺกมิตฺวา. สุขโต ฌายามีติ สุขนฺติ ฌายามิ, กาเลน กาลํ สมาปชฺชนฺตี
ผลสุขญฺจ นิพฺพานสุขญฺจ ปฏิสํเวทิยมานา ผลชฺฌาเนน ฌายามีติ อตฺโถ. อโห
สุขนฺติ อิทํ ปนสฺสา สมาปตฺติโต ปจฺฉา ปวตฺตมนสิการวเสน วุตฺตํ, ปุพฺพาโภค-
วเสนาติปิ ยุชฺชเตว.
                   สุมงฺคลมาตุเถรีคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                     -----------------------
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. วิชหามีติ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๔ หน้า ๓๖-๓๗. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=763&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=763&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=422              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=8993              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9056              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9056              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]