ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๕ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๑ เอกนิปาต(๑)

                     ๖ เทวธมฺมชาตกํ
     หิริโอตฺตปฺปสมฺปนฺนาติ อิทํ ภควา เชตวเน วิหรนฺโต อญฺญตรํ
พหุภณฺฑํ ภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     สาวตฺถิวาสี กิเรโก กุฏุมฺพิโก ภริยาย กาลกตาย ปพฺพชิ ฯ
โส ปพฺพชนฺโต อตฺตโน ปริเวณญฺจ อคฺคิสาลญฺจ ภณฺฑคพฺภญฺจ
กาเรตฺวา ภณฺฑคพฺภํ สปฺปิตณฺฑุลาทีนํ ปูเรตฺวา ปพฺพชิ
ปพฺพชิตฺวา จ ปน อตฺตโน ทาเส ปกฺโกสาเปตฺวา ยถารุจิตํ อาหารํ
ปจาเปตฺวา ภุญฺชติ พหุปริกฺขาโร จ อโหสิ ฯ รตฺตึ อญฺญํ
นิวาสนปารุปนํ โหติ ทิวา อญฺญํ ฯ วิหารปจฺจนฺเต วสติ ฯ
ตสฺเสกทิวสํ จีวรปจฺจตฺถรณาทีนิ นีหริตฺวา ปริเวเณ ปตฺถริตฺวา
สุกฺขาเปนฺตสฺส สมฺพหุลา ชานปทา ภิกฺขู เสนาสนจาริกํ อาหิณฺฑนฺตา
ปริเวณํ คนฺตฺวา จีวราทีนิ ทิสฺวา กสฺสิมานีติ ปุจฺฉึสุ ฯ โส มยฺหํ
อาวุโสติ อาห ฯ อาวุโส อิทมฺปิ จีวรํ อิทมฺปิ นิวาสนํ อิทมฺปิ
ปจฺจตฺถรณํ สพฺพํ ตุยฺหเมวาติ ฯ อาม มยฺหเมวาติ ฯ อาวุโส นนุ
ภควตา ตีณิ จีวรานิ อนุญฺญาตานิ ตฺวํ เอวํ อปฺปิจฺฉสฺส พุทฺธสฺส
สาสเน ปพฺพชิตฺวา เอวํ พหุปริกฺขาโร ชาโต เอหิ ตฺวํ ทสพลสฺส
สนฺติกํ เนสฺสามาติ ตํ อาทาย สตฺถุ สนฺติกํ อคมํสุ ฯ สตฺถา ตํ
ทิสฺวาว กึ นุ ภิกฺขเว อนิจฺฉมานกํเยว ภิกฺขุํ คณฺหิตฺวา อาคตตฺถาติ
อาห ฯ ภนฺเต อยํ ภิกฺขุ พหุภณฺโฑ พหุปริกฺขาโรติ ฯ สจฺจํ กิร ตฺวํ
ภิกฺขุ พหุภณฺโฑสีติ ฯ สจฺจํ ภควาติ ฯ กสฺมา ปน ตฺวํ ภิกฺขุ
พหุภณฺโฑ ชาโต นนุ อหํ อปฺปิจฺฉตาย สนฺตุฏฺฐิตาย ปวิเวกสฺส
วิริยารมฺภสฺส วณฺณํ วทามีติ ฯ โส สตฺถุ วจนํ สุตฺวา กุปิโต
อิมินาทานิ นีหาเรน จริสฺสามีติ ปารุปนํ ฉฑฺเฑตฺวา ปริสมชฺเฌ
เอกจีวโร อฏฺฐาสิ ฯ อถ นํ สตฺถา อุปตฺถมฺภยมาโน นนุ ตฺวํ ภิกฺขุ
ปุพฺเพ หิโรตฺตปฺปคเวสโกทกรกฺขสกาเลปิ หิโรตฺตปฺปํ คเวสมาโน
ทฺวาทส สํวจฺฉรานิ วิหาสิ อถ กสฺมา อิทานิ เอวํ ครุเก พุทฺธสาสเน
ปพฺพชิตฺวา จตุปฺปริสมชฺเฌ ปารุปนํ ฉฑฺเฑตฺวา หิโรตฺตปฺปํ
ปหาย ฐิโตสีติ ฯ โส สตฺถุ วจนํ สุตฺวา หิโรตฺตปฺปํ ปจฺจุปฏฺฐเปตฺวา
ตํ จีวรํ ปารุปิตฺวา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ ภิกฺขู
ตสฺสตฺถสฺส อาวิภาวตฺถํ ภควนฺตํ ยาจึสุ ฯ ภควา ภวนฺตเรน
ปฏิจฺฉนฺนํ การณํ ปากฏํ อกาสิ ฯ
     อตีเต กาสิรฏฺเฐ พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺโต ราชา อโหสิ ฯ
ตทา โพธิสตฺโต ตสฺส อคฺคมเหสิยา กุจฺฉิมฺหิ ปฏิสนฺธึ คณฺหิ ฯ
สา ทสมาเสสุ ปริปุณฺเณสุ ปุตฺตํ วิชายิ ฯ ตสฺส นามคหณทิวเส
มหิสฺสาสกุมาโรติ นามํ อกํสุ ฯ ตสฺส อาธาวิตฺวา ปริธาวิตฺวา
วิจรณกาเล อญฺโญปิ ปุตฺโต ชาโต ฯ ตสฺส จนฺทกุมาโรติ นามํ
อกํสุ ฯ ตสฺส อาธาวิตฺวา ปริธาวิตฺวา วิจรณกาเล โพธิสตฺตสฺส
มาตา กาลมกาสิ ฯ ราชา อญฺญํ อคฺคมเหสิฏฺฐาเน ฐเปสิ ฯ
สา รญฺโญ ปิยา อโหสิ มนาปา ฯ สาปิ สํวาสมนฺวาย เอกํ
ปุตฺตํ วิชายิ ฯ สุริยกุมาโรติสฺส นามํ อกํสุ ฯ ราชา ปุตฺตํ
ทิสฺวา ตุฏฺฐจิตฺโต ภทฺเท ปุตฺตสฺส เต วรํ ทมฺมีติ อาห ฯ
เทวี ตํ วรํ อิจฺฉิตกาเล คเหตพฺพํ กตฺวา ฐเปสิ ฯ สา ปุตฺเต
วยปฺปตฺเต ราชานํ อาห เทว นนุ มยฺหํ ปุตฺตสฺส ชาตกาเล
วโร ทินฺโน ปุตฺตสฺส เม รชฺชํ เทหีติ ฯ ราชา มยฺหํ เทฺว
ปุตฺตา อคฺคิกฺขนฺธา วิย ชลมานา วิจรนฺติ น สกฺกา ตว ปุตฺตสฺส
รชฺชํ ทาตุนฺติ ปฏิกฺขิปิตฺวา ตํ ปุนปฺปุนํ ยาจมานเมว ทิสฺวา อยํ
มยฺหํ ปุตฺตานํ ปาปกมฺปิ จินฺเตยฺยาติ ปุตฺเต ปกฺโกสาเปตฺวา อาห
ตาตา อหํ สุริยกุมารสฺส ชาตกาเล วรํ อทาสึ อิทานิสฺส มาตา
รชฺชํ ยาจติ อหํ ตสฺส น ทาตุกาโม มาตุคาโม นาม ปาโป
ตุมฺหากํ ปาปกํปิ จินฺเตยฺย ตุมฺเห อรญฺญํ ปวิสิตฺวา มมจฺจเยน
กุลสนฺตเก นคเร รชฺชํ กาเรยฺยาถาติ โรทิตฺวา กนฺทิตฺวา สีเส
จุมฺพิตฺวา อุยฺโยเชสิ ฯ เต ปิตรํ วนฺทิตฺวา ปาสาทา โอโรหนฺเต
ราชงฺคเณ กีฬมาโน สุริยกุมาโร ทิสฺวา ตํ การณํ ญตฺวา อหมฺปิ
ภาติเกหิ สทฺธึ คมิสฺสามีติ เตหิ สทฺธึเยว นิกฺขมิ ฯ เต หิมวนฺตํ
ปวิสึสุ ฯ
     โพธิสตฺโต มคฺคา โอกฺกมฺม รุกฺขมูเล นิสีทิตฺวา สุริยกุมารํ
อามนฺเตสิ ตาต สุริย เอตํ สรํ คนฺตฺวา นฺหาตฺวา จ ปิวิตฺวา
จ ปทุมินิปณฺเณหิ อมฺหากมฺปิ ปานียํ อาเนหีติ ฯ ตมฺปน สรํ
เวสฺสวณสฺส สนฺติกา เอเกน ทกรกฺขเสน ลทฺธํ โหติ ฯ เวสฺสวโณ
ตํ อาห ฐเปตฺวา เทวธมฺมชานนเกเยว อญฺเญ อิมํ สรํ โอตรนฺติ
เต ขาทิตุํ ลภสิ อโนติณฺเณ น ลภสีติ ฯ ตโต ปฏฺฐาย โส
รกฺขโส เย ตํ สรํ โอตรนฺติ เต เทวธมฺเม ปุจฺฉิตฺวา เย
น ชานนฺติ เต ขาทติ ฯ อถ โข สุริยกุมาโร ตํ สรํ คนฺตฺวา
อวีมํสิตฺวาว โอตรติ ฯ อถ นํ โส รกฺขโส คเหตฺวา เทวธมฺเม
ชานาสีติ ปุจฺฉิ ฯ โส อาม ชานามิ เทวธมฺโม นาม จนฺทิมสุริยาติ
อาห ฯ อถ นํ ตฺวํ เทวธมฺเม น ชานาสีติ อุทกํ ปเวเสตฺวา
อตฺตโน วสนฏฺฐาเน ฐเปสิ ฯ โพธิสตฺโตปิ ตํ จิรายนฺตํ
ทิสฺวา จนฺทกุมารํ เปเสสิ ฯ รกฺขโสปิ ตํ คเหตฺวา เทวธมฺเม
ชานาสีติ ปุจฺฉิ ฯ อาม ชานามิ เทวธมฺโม นาม จตสฺโส ทิสาติ ฯ
รกฺขโส น ตฺวํ เทวธมฺเม ชานาสีติ ตมฺปิ คเหตฺวา ตตฺเถว ฐเปสิ ฯ
โพธิสตฺโต ตสฺมึ จิรายนฺเต เอเกน อนฺตราเยน ภวิตพฺพนฺติ สยมฺปิ
ตตฺถ คนฺตฺวา ทฺวินฺนมฺปิ โอตรณปทวลญฺชํ ทิสฺวา รกฺขสปริคฺคหิเตน
อิมินา สเรน ภวิตพฺพนฺติ   ขคฺคํ สนฺนยฺหิตฺวา ธนุํ คเหตฺวา อฏฺฐาสิ ฯ
ทกรกฺขโส โพธิสตฺตํ อุทกํ อโนตรนฺตํ ทิสฺวา วนกมฺมิกปุริโส วิย
หุตฺวา โพธิสตฺตํ อาห โภ ปุริส ตฺวํ มคฺคกิลนฺโต กสฺมา อิมํ สรํ
โอตริตฺวา นฺหาตฺวา ปิวิตฺวา ภิสมูลานิ ขาทิตฺวา ปุปฺผานิ
ปิลนฺธิตฺวา ยถาสุขํ น คจฺฉสีติ ฯ โพธิสตฺโต ตํ ทิสฺวา เอโส
ยกฺโข ภวิสฺสตีติ ญตฺวา ตยา เม ภาติกา คหิตาติ อาห ฯ
อาม มยาติ ฯ กึการณาติ ฯ อหํ อิมํ สรํ โอติณฺณเก ลภามีติ ฯ
กึ ปน สพฺเพว ลภสีติ ฯ เย เทวธมฺเม ชานนฺติ เต ฐเปตฺวา
อวเสเส ลภามีติ ฯ โส อตฺถิ ปน เต เทวธมฺเมหิ อตฺโถติ
อาห ฯ อาม อตฺถีติ ฯ ยทิ เอวํ อหํ เต เทวธมฺเม กเถสฺสามีติ ฯ
เตนหิ กเถหิ อหํ เทวธมฺเม สุณิสฺสามีติ  ฯ โพธิสตฺโต อหํ
เทวธมฺเม กเถยฺยํ กิลิฏฺฐคตฺโต  ปนมฺหีติ อาห ฯ ยกฺโข
โพธิสตฺตํ นฺหาเปตฺวา ปานียํ ปาเยตฺวา ปุปฺผานิ ปิลนฺธาเปตฺวา คนฺเธหิ
วิลิมฺปาเปตฺวา อลงฺกตมณฺฑปมชฺเฌ ปลฺลงฺกํ อตฺถริตฺวา อทาสิ ฯ
โพธิสตฺโต อาสเน นิสีทิตฺวา ยกฺขํ  ปาทมูเล นิสีทาเปตฺวา เตนหิ
โอหิตโสโต สกฺกจฺจํ เทวธมฺเม สุณาหีติ วตฺวา อิมํ คาถมาห
          หิริโอตฺตปฺปสมฺปนฺนา      สุกฺกธมฺมสมาหิตา
          สนฺโต สปฺปุริสา โลเก    เทวธมฺมาติ วุจฺจเรติ ฯ
     ตตฺถ หิริโอตฺตปฺปสมฺปนฺนาติ หิริยา จ โอตฺตปฺเปน จ สมนฺนาคตา ฯ
เตสุ กายทุจฺจริตาทีหิ หิริยตีติ หิริ ฯ ลชฺชาเยตํ อธิวจนํ ฯ เตหิเยว
โอตฺตปฺปตีติ โอตฺตปฺปํ ฯ ปาปโต อุพฺเพคสฺเสตํ อธิวจนํ ฯ ตตฺถ
อชฺฌตฺตสมุฏฺฐานา หิริ พหิทฺธาสมุฏฺฐานํ โอตฺตปฺปํ ฯ อตฺตาธิปเตยฺยา
หิริ โลกาธิปเตยฺยํ โอตฺตปฺปํ ฯ ลชฺชาสภาวสณฺฐิตา หิริ ภยสภาวสณฺฐิตํ
โอตฺตปฺปํ ฯ สปฺปติสฺสวลกฺขณา หิริ วชฺชภิรุกภยทสฺสาวิลกฺขณํ โอตฺตปฺปํ ฯ
     ตตฺถ อชฺฌตฺตสมุฏฺฐานํ หิรึ จตูหิ การเณหิ สมุฏฺฐาเปติ ชาตึ
ปจฺจเวกฺขิตฺวา วยํ ปจฺจเวกฺขิตฺวา สูรภาวํ ปจฺจเวกฺขิตฺวา พาหุสจฺจํ
ปจฺจเวกฺขิตฺวา ฯ กถํ ฯ ปาปกรณนฺนาเมตํ น ชาติสมฺปนฺนานํ กมฺมํ
หีนชจฺจานํ เกวฏฺฏาทีนํ กตฺตพฺพกมฺมํ ตาทิสสฺส ชาติสมฺปนฺนสฺส อิทํ กมฺมํ
กาตุํ น ยุตฺตนฺติ เอวํ ตาว ชาตึ ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปาณาติปาตาทิปาปํ
อกโรนฺโต หิรึ สมุฏฺฐาเปติ ฯ ตถา ปาปกรณนฺนาเมตํ ทหเรหิ
กตฺตพฺพํ กมฺมํ ตาทิสสฺส วเย ฐิตสฺส อิทํ กมฺมํ กาตุํ น ยุตฺตนฺติ
เอวํ วยํ ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปาณาติปาตาทิปาปํ อกโรนฺโต หิรึ
สมุฏฺฐาเปติ ฯ ตถาปิ ปาปกรณนฺนาเมตํ ทุพฺพลชาติกานํ กมฺมํ
ตาทิสสฺส สูรภาวสมฺปนฺนสฺส อิทํ กมฺมํ กาตุํ น ยุตฺตนฺติ เอวํ
สูรภาวํ ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปาณาติปาตาทิปาปํ อกโรนฺโต หิรึ
สมุฏฺฐาเปติ ฯ ตถา ปาปกรณนฺนาเมตํ อนฺธพาลานํ กมฺมํ น
ปณฺฑิตานํ ตาทิสสฺส ปณฺฑิตสฺส พหุสฺสุตสฺส อิทํ กมฺมํ กาตุํ น
ยุตฺตนฺติ เอวํ พาหุสจฺจํ ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปาณาติปาตาทิปาปํ อกโรนฺโต
หิรึ สมุฏฺฐาเปติ ฯ เอวํ อชฺฌตฺตสมุฏฺฐานํ หิรึ จตูหิ การเณหิ
สมุฏฺฐาเปติ สมุฏฺฐาเปตฺวา จ ปน อตฺตนา จิตฺเต หิรึ ปเวเสตฺวา
ปาปํ น กโรติ ฯ เอวํ หิริ อชฺฌตฺตสมุฏฺฐานา นาม โหติ ฯ
     กถํ โอตฺตปฺปํ พหิทฺธาสมุฏฺฐานํ นาม ฯ สเจ ตฺวํ ปาปกมฺมํ
กริสฺสสิ จตูสุ ปริสาสุ ครหปฺปตฺโต ภวิสฺสสีติ
          ครหิสฺสนฺติ ตํ วิญฺญู      อสุจึ นาคริโก ยถา
          วิวชฺชิโต สีลวนฺเตหิ     กถํ ภิกฺขุ กริสฺสสีติ
ปจฺจเวกฺขนฺโต พหิทฺธาสมุฏฺฐิเตน โอตฺตปฺเปน ปาปกมฺมํ น กโรติ ฯ
เอวํ โอตฺตปฺปํ พหิทฺธาสมุฏฺฐานํ นาม โหติ ฯ
     กถํ หิริ อตฺตาธิปเตยฺยา นาม ฯ อิเธกจฺโจ กุลปุตฺโต อตฺตานํ
อธิปตึ เชฏฺฐกํ กตฺวา ตาทิสสฺส สทฺธาปพฺพชิตสฺส พหุสฺสุตสฺส
ธุตวาทสฺส น ยุตฺตํ ปาปกมฺมํ กาตุนฺติ ปาปํ น กโรติ ฯ เอวํ
หิริ อตฺตาธิปเตยฺยา นาม โหติ ฯ เตนาห ภควา โส อตฺตานํเยว
อธิปตึ กตฺวา อกุสลํ ปชหติ กุสลํ ภาเวติ สาวชฺชํ ปชหติ อนวชฺชํ
ภาเวติ สุทฺธมตฺตานํ ปริหรตีติ ฯ
     กถํ โอตฺตปฺปํ โลกาธิปเตยฺยํ นาม ฯ อิเธกจฺโจ กุลปุตฺโต
โลกํ อธิปตึ เชฏฺฐกํ กตฺวา ปาปกมฺมํ น กโรติ ยถาห มหา โข
ปนายํ โลกสนฺนิวาโส มหนฺตสฺมึ โข ปน โลกสนฺนิวาเส วสนฺติ
สมณพฺราหฺมณา อิทฺธิมนฺโต ทิพฺพจกฺขุกา ปรจิตฺตวิทุโน เต ทูรโตปิ
ปสฺสนฺติ อาสนฺเนปิ ปสฺสนฺติ เจตสาปิ จิตฺตํ ปชานนฺติ เตปิ มํ
เอวํ ชานิสฺสนฺติ ปสฺสถ โภ อิมํ กุลปุตฺตํ สทฺธาย อคารสฺมา
อนคาริยํ ปพฺพชิโต สมาโน โวกิณฺโณ วิหรติ ปาปเกหิ อกุสเลหิ
ธมฺเมหีติ สนฺติ เทวา อิทฺธิมนฺโต ทิพฺพจกฺขุกา ปรจิตฺตวิทุโน เตปิ
ทูรโตปิ ปสฺสนฺติ อาสนฺเนปิ ปสฺสนฺติ เจตสาปิ จิตฺตํ ปชานนฺติ เตปิ
มํ ชานิสฺสนฺติ ปสฺสถ โภ อิมํ กุลปุตฺตํ สทฺธาย อคารสฺมา อนคาริยํ
ปพฺพชิโต สมาโน โวกิณฺโณ วิหรติ ปาปเกหิ อกุสเลหิ ธมฺเมหีติ ฯ
โส โลกํเยว อธิปตึ กริตฺวา อกุสลํ ปชหติ กุสลํ ภาเวติ สาวชฺชํ
ปชหติ อนวชฺชํ ภาเวติ สุทฺธํ อตฺตานํ ปริหรตีติ ฯ เอวํ โอตฺตปฺปํ
โลกาธิปเตยฺยํ นาม โหติ ฯ
     ลชฺชาสภาวสณฺฐิตา หิริ ภยสภาวสณฺฐิตํ โอตฺตปฺปนฺติ เอตฺถ ปน
ลชฺชาติ ลชฺชนากาโร เตน สภาเวน สณฺฐิตา หิริ ฯ ภยนฺติ อปายภยํ
เตน สภาเวน สณฺฐิตํ โอตฺตปฺปํ ฯ ตทุภยมฺปิ ปาปปริวชฺชเน ปากฏํ
โหติ ฯ เอกจฺโจ หิ ยถา นาม กุลปุตฺโต อุจฺจารปสฺสาวาทีนิ
กโรนฺโต ลชฺชิตพฺพยุตฺตกํ เอกํ ทิสฺวา ลชฺชนาการปฺปตฺโต ภเวยฺย
อุจฺจารปสฺสาวํ น กเรยฺย อาจมเสสิเก อุจฺจารปสฺสาวปีฬิโต
เอวเมว อชฺฌตฺตํ ลชฺชิธมฺมํ โอกฺกมิตฺวา ปาปกมฺมํ น กโรติ ฯ
เอกจฺโจ อปายภยภีโต หุตฺวา ปาปกมฺมํ น กโรติ ฯ ตตฺริทํ
โอปมฺมํ ยถา หิ ทฺวีสุ อโยคุเฬสุ เอโก สีตโล ภเวยฺย
คูถมกฺขิโต เอโก อุณฺโห อาทิตฺโต ตตฺถ ปณฺฑิโต สีตลสฺส
คูถมกฺขิตตฺตา ชิคุจฺฉนฺโต น คณฺหาติ อิตรํ ทหนภเยน ฯ ตตฺถ
สีตลสฺส คูถมกฺขิตสฺส ชิคุจฺฉาย อคณฺหนํ วิย อชฺฌตฺตํ ลชฺชิธมฺมํ
โอกฺกมิตฺวา ปาปสฺส อกรณํ อุณฺหสฺส ทหนภเยน อคณฺหนํ วิย
อปายภเยน ปาปสฺส อกรณํ เวทิตพฺพํ ฯ
     สปฺปติสฺสวลกฺขณา หิริ วชฺชภีรุกภยทสฺสาวิลกฺขณํ โอตฺตปฺปนฺติ
อิทํปิ ทฺวยํ ปาปปริวชฺชเนเยว ปากฏํ โหติ ฯ เอกจฺโจ หิ
ชาติมหตฺตปจฺจเวกฺขณา สตฺถุมหตฺตปจฺจเวกฺขณา ทายชฺชมหตฺตปจฺจ-
เวกฺขณา สพฺรหฺมจาริมหตฺตปจฺจเวกฺขณาติ จตูหิ การเณหิ
สปฺปติสฺสวลกฺขณํ หิรึ สมุฏฺฐาเปตฺวา ปาปํ น กโรติ ฯ เอกจฺโจ
อตฺตานุวาทภยํ ปรานุวาทภยํ ทณฺฑภยํ ทุคฺคติภยนฺติ จตูหิ การเณหิ
วชฺชภีรุกภยทสฺสาวิลกฺขณํ โอตฺตปฺปํ สมุฏฺฐาเปตฺวา ปาปํ น กโรติ ฯ
ตตฺถ ชาติมหตฺตปจฺจเวกฺขณาทีนิ เจว อตฺตานุวาทภยาทีนิ จ วิตฺถาเรตฺวา
กเถตพฺพานิ ฯ เตสํ วิตฺถาโร องฺคุตฺตรฏฺฐกถายํ วุตฺโต ฯ
     สุกฺกธมฺมสมาหิตาติ อิทเมว หิโรตฺตปฺปํ อาทึ กตฺวา กาตพฺพา
กุสลา ธมฺมา สุกฺกธมฺมา นาม เต สพฺพสงฺคาหิกนเยน จตุภูมิก-
โลกิยโลกุตฺตรา ธมฺมา เตหิ สมาหิตา สมนฺนาคตาติ อตฺโถ ฯ
สนฺโต สปฺปุริสา โลเกติ กายกมฺมาทีนํ สนฺตตาย สนฺโต ฯ
กตญฺญูกตเวทิตาย โสภนา ปุริสาติ สปฺปุริสา ฯ โลเกติ ปน
สงฺขารโลโก สตฺตโลโก โอกาสโลโก ขนฺธโลโก อายตนโลโก
ธาตุโลโกติ อเนกวิโธ ฯ ตตฺถ เอโก โลโก สพฺเพ สตฺตา
อาหารฏฺฐิติกา ฯเปฯ อฏฺฐารสโลกา อฏฺฐารสธาตุโยติ เอตฺถ
สงฺขารโลโก วุตฺโต ฯ ขนฺธโลกาทโย ตทนฺโตคธาเยว ฯ อยํ โลโก
ปรโลโก เทวโลโก มนุสฺสโลโกติ อาทีสุ ปน สตฺตโลโก วุตฺโต ฯ
       ยาวตา จนฺทิมสุริยา        ทิสาภนฺติ วิโรจนา
       ตาวตา สหสฺสธา โลโก     เอตฺถ เต วตฺตตี วโสติ
เอตฺถ โอกาสโลโก วุตฺโต ฯ เตสุ อิธ สตฺตโลโก อธิปฺเปโต ฯ
สตฺตโลกสฺมึ หิเยว เอวรูปา สปฺปุริสา เต เทวธมฺมาติ วุจฺจเรติ ฯ
ตตฺถ เทวาติ สมฺมติเทวา อุปปตฺติเทวา วิสุทฺธิเทวาติ ติวิธา ฯ
เตสุ มหาสมฺมตกาลโต ปฏฺฐาย โลเกน เทวาติ สมฺมตตฺตา
ราชราชกุมาราทโย สมฺมติเทวา นาม ฯ เทวโลเก อุปปนฺนา
อุปปตฺติเทวา นาม ฯ ขีณาสวา วิสุทฺธิเทวา นาม ฯ วุตฺตํปิ เจตํ
สมฺมติเทวา นาม ราชาโน เทวิโย ราชกุมารา จ อุปปตฺติเทวา นาม
ภุมฺมเทเว อุปาทาย ตทุตฺตรึ เทวา วิสุทฺธิเทวา นาม พุทฺธปจฺเจกพุทฺธ-
ขีณาสวาติ ฯ อิเมสํ เทวานํ ธมฺมา เทวธมฺมาติ ฯ วุจฺจเรติ วุจฺจนฺติ ฯ
หิโรตฺตปฺปมูลกา หิ กุสลา ธมฺมา กุสลสมฺปทาย เทวโลเก นิพฺพตฺติยา
จ วิสุทฺธิภาวสฺส จ การณฏฺเฐน ติวิธานํ เจเตสํ เทวานํ ธมฺมาติ
เทวธมฺมา เตหิ เทวธมฺเมหิ สมนฺนาคตา ปุคฺคลาปิ เทวธมฺมา ฯ
ตสฺมา ปุคฺคลาธิฏฺฐานาย เทสนาย เต ธมฺเม ทสฺเสนฺโต สนฺโต
สปฺปุริสา โลเก เทวธมฺมาติ วุจฺจเรติ อาห ฯ
     ยกฺโข อิทํ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปสนฺโน โพธิสตฺตํ อาห
ปณฺฑิต อหํ ตุมฺหากํ ปสนฺโน เอกํ ภาตรํ เทมิ กตรํ อาเนมีติ ฯ
กนิฏฺฐํ อาเนหีติ ฯ ปณฺฑิต ตฺวํ เกวลํ เทวธมฺเม ชานาสิเยว
น ปน เตสุ วตฺเตสีติ ฯ กึการณาติ ฯ ยํการณา เชฏฺฐกํ
ฐเปตฺวา กนิฏฺฐํ อาหราเปนฺโต เชฏฺฐาปจายิกกมฺมํ น กโรสีติ ฯ
เทวธมฺเมวาหํ ยกฺข ชานามิ เตสุ ปวตฺตามิ มยํ หิ อิทํ อรญฺญํ
เอตํ นิสฺสาย ปวิฏฺฐา เอตสฺส หิ อตฺถาย อมฺหากํ ปิตรํ เอตสฺส
มาตา รชฺชํ ยาจิ อมฺหากํ ปน ปิตา ตํ วรํ อทตฺวา อมฺหากํ
อนุรกฺขณตฺถาย อรญฺเญ วาสํ อนุชานิ โส กุมาโร อนุวตฺติตฺวา
อมฺเหหิ สทฺธึ อาคโต ตํ อรญฺเญ ยกฺโข ขาทีติ วุตฺเตปิ น
โกจิ สทฺทหิสฺสติ เตนาหํ ครหภยภีโต ตเมว อานาเปมีติ ฯ
สาธุ สาธุ ปณฺฑิต ตฺวํ เทวธมฺเม ชานาสิ เตสุ จ วตฺเตสีติ
ปสนฺนจิตฺโต ยกฺโข โพธิสตฺตสฺส สาธุการํ ทตฺวา เทฺวปิ ภาตโร
อาเนตฺวา อทาสิ ฯ อถ นํ โพธิสตฺโต อาห สมฺม ตฺวํ ปุพฺเพ
อตฺตนา กเตน ปาปกมฺเมน ปเรสํ มํสโลหิตภกฺโข ยกฺโข หุตฺวา
นิพฺพตฺโต อิทานิ ปุนปิ ปาปเมว กโรสิ ปาปกมฺมํ หิ นิรยาทีหิ
มุจฺจิตุํ น ทสฺสติ ตสฺมา อิโต ปฏฺฐาย ปาปํ ปหาย กุสลํ
กโรหีติ ฯ อสกฺขิ จ ปน นํ ทเมตุํ ฯ โส ตํ ยกฺขํ ทเมตฺวา
เตน สํวิทหิตารกฺโข ตตฺเถว วสนฺโต เอกทิวสํ นกฺขตฺตํ โอโลเกตฺวา
ปิตุ กาลกตภาวํ ญตฺวา ยกฺขํ อาทาย พาราณสึ คนฺตฺวา รชฺชํ
คเหตฺวา จนฺทกุมารสฺส อุปรชฺชํ สุริยกุมารสฺส เสนาปติฏฺฐานํ ทตฺวา
ยกฺขสฺส รมณีเย ฐาเน อาวาสํ กาเรตฺวา ยถา โส อคฺคปูชํ
อคฺคปุปฺผํ อคฺคคนฺธํ อคฺคผลํ อคฺคภตฺตญฺจ ลภติ ตถา อกาสิ ฯ
โส ธมฺเมน รชฺชํ กาเรตฺวา ยถากมฺมํ คโต ฯ
     สตฺถา อิทํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ทสฺเสตฺวา สจฺจานิ ปกาเสสิ ฯ
สจฺจปริโยสาเน โส ภิกฺขุ โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหิ ฯ
สมฺมาสมฺพุทฺโธปิ เทฺว วตฺถูนิ กเถตฺวา อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา ชาตกํ
สโมธาเนสิ ตทา อุทกรกฺขโส พหุภณฺฑกภิกฺขุ อโหสิ สุริยกุมาโร
อานนฺโท จนฺทกุมาโร สารีปุตฺโต เชฏฺฐภาตา มหิสฺสาสกุมาโร ปน
อหเมว อโหสีติ ฯ
                   เทวธมฺมชาตกํ ฉฏฺฐํ ฯ
                 --------------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๕ หน้า ๑๙๓-๒๐๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=35&A=4048&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=35&A=4048&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=6              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=35              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=39              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=39              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]