อรรถกถาเล่มที่ ๓๕ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๑ เอกนิปาต(๑)

                    ๓ โภชาชานียชาตกํ
     อปิ ปสฺเสน เสมาโนติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ
โอสฺสฏฺฐวิริยํ ภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ตสฺมึ หิ สมเย สตฺถา ตํ ภิกฺขุํ อามนฺเตตฺวา ภิกฺขุ
ปุพฺเพปิ ปณฺฑิตา อนายตเนปิ วิริยํ อกํสุ ปหารํ ลทฺธาปิ เนว
วิริยํ โอสฺสชฺชึสูติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
โภชาชานียสินฺธวกุเล นิพฺพตฺโต สพฺพาการสมฺปนฺโน พาราณสีรญฺโญ
มงฺคลอสฺโส อโหสิ ฯ โส สตสหสฺสคฺฆนิกาย สุวณฺณปาติยํเยว
นานคฺครสสมฺปนฺนํ ติวสฺสิกคนฺธสาลิโภชนํ ภุญฺชติ จตุชาติยคนฺธ-
วิลิตฺตายเมว ภูมิยํ ติฏฺฐติ ฯ ตํ ฐานํ รตฺตกมฺพลสาณิปริกฺขิตฺตํ อุปริ
สุวณฺณตารกวิจิตฺตเจลวิตานํ สโมสริตคนฺธทามมาลาทามํ
อวิชหิตคนฺธเตลปฺปทีปํ อโหสิ ฯ พาราณสีรชฺชํ ปน อปฏฺเฐนฺตา
ราชาโน นาม นตฺถิ ฯ เอกํ สมยํ สตฺต ราชาโน พาราณสึ
ปริกฺขิปิตฺวา อมฺหากํ รชฺชํ วา เทตุ ยุทฺธํ วาติ พาราณสีรญฺโญ
ปณฺณํ เปสยึสุ ฯ ราชา อมจฺเจ สนฺนิปาตาเปตฺวา ตํ ปวุตฺตึ
อาจิกฺขิตฺวา อิทานิ กึ กโรม ตาตาติ ปุจฺฉิ ฯ เทว ตุมฺเหหิ
ตาว อาทิโตว ยุทฺธตฺถาย น คนฺตพฺพํ อสุกํ นาม อสฺสาโรหํ
เปเสตฺวา ยุทฺธํ กาเรถ ตสฺมึ อสกฺโกนฺเต ปจฺฉา ชานิสฺสามาติ ฯ
ราชา ตํ ปกฺโกสาเปตฺวา สกฺขิสฺสสิ ตาต สตฺตหิ ราชูหิ สทฺธึ
ยุทฺธํ กาตุนฺติ อาห ฯ เทว สเจ โภชาชานียสินฺธวํ ลภามิ
ติฏฺฐนฺตุ สตฺต ราชาโน สกลชมฺพูทีปราชูหิปิ สทฺธึ ยุชฺฌิตุํ
สกฺขิสฺสามีติ ฯ ตาต โภชาชานียสินฺธโว วา โหตุ อญฺโญ วา
ยํ อิจฺฉสิ ตํ คเหตฺวา ยุทฺธํ กโรหีติ ฯ โส สาธุ เทวาติ
ราชานํ วนฺทิตฺวา ปาสาทา โอรุยฺห โภชาชานียสินฺธวํ อาหราเปตฺวา
อตฺตนาปิ สพฺพสนฺนาหสนฺนทฺโธ ขคฺคํ พนฺธิตฺวา สินฺธวปิฏฺฐิวรคโต
นครา นิกฺขมฺม วิชฺชุลตา วิย จรมาโน ปฐมํ พลโกฏฺฐกํ ภินฺทิตฺวา
เอกํ ราชานํ ชีวคฺคาหเมว คเหตฺวา อาคนฺตฺวา นคเร พลสฺส
นิยฺยาเทตฺวา ปุน คนฺตฺวา ทุติยํ พลโกฏฺฐกํ ภินฺทิตฺวา ตถา
ตติยนฺติ เอวํ ปญฺจ ราชาโน ชีวคฺคาหํ คเหตฺวา ฉฏฺฐํ พลโกฏฺฐกํ
ภินฺทิตฺวา ฉฏฺฐสฺส รญฺโญ คหิตกาเล โภชาชานีโย ปหารํ ลภติ
โลหิตํ ปคฺฆรติ เวทนา พลวติโย วตฺตนฺติ ฯ อสฺสาโรโห
ตสฺส ปหฏภาวํ ญตฺวา โภชาชานียสินฺธวํ ราชทฺวาเร นิปชฺชาเปตฺวา
สนฺนาหํ สิถิลํ กตฺวา อญฺญํ อสฺสํ สนฺนยฺหิตุํ อารทฺโธ ฯ
โพธิสตฺโต มหาผาสุกปสฺเสน นิปนฺโนว อกฺขีนิ อุมฺมิเลตฺวา อสฺสาโรหํ
ทิสฺวา อยํ อญฺญํ อสฺสํ สนฺนยฺหติ อยญฺจ อสฺโส สตฺตมํ
พลโกฏฺฐกํ ภินฺทิตฺวา สตฺตมํ ราชานํ คณฺหิตุํ น สกฺขิสฺสติ
มยา กตํ กมฺมญฺจ นสฺสิสฺสติ อปฺปฏิสโม อสฺสาโรโหปิ นสฺสิสฺสติ
ราชาปิ ปรหตฺถํ คมิสฺสติ ฐเปตฺวา มํ อญฺโญ อสฺโส สตฺตมํ
พลโกฏฺฐกํ ภินฺทิตฺวา สตฺตมํ ราชานํ คณฺหิตุํ สมตฺโถ นาม
นตฺถีติ นิปนฺนโกว อสฺสาโรหํ ปกฺโกสาเปตฺวา สมฺม อสฺสาโรห
สตฺตมํ พลโกฏฺฐกํ ภินฺทิตฺวา สตฺตมํ ราชานํ คณฺหิตุํ สมตฺโถ
ฐเปตฺวา มํ อญฺโญ อสฺโส นาม นตฺถิ นาหํ มยา กตกมฺมํ
นาเสสฺสามิ มมญฺเญว อุฏฺฐาเปตฺวา สนฺนยฺหาติ วตฺวา อิมํ คาถมาห
        อปิ ปสฺเสน เสมาโน      สลฺเลภิ สลฺลลีกโต
        เสยฺโยว วฬวา โภชฺโฌ    ยุญฺช มญฺเญว สารถีติ ฯ
     ตตฺถ อปิ ปสฺเสน เสมาโนติ เอเกน ปสฺเสน สยมาโนปิ ฯ
สลฺเลภิ สลฺลลีกโตติ สลฺเลหิ วิทฺโธปิ สมาโน ฯ เสยฺโยว วฬวา
โภชฺโฌติ วฬโวติ สินฺธวกฺเล อชาโต ขฬุงฺกสฺโส ฯ โภชฺโฌติ
โภชาชานียสินฺธโว ฯ อิติ เอตสฺมา วฬวา สลฺเลหิ วิทฺโธปิ
โภชาชานียสินฺธโวว เสยฺโย วโร อุตฺตโม ฯ ยุญฺช มญฺเญว สารถีติ
ยสฺมา เอวํ คโตปิ อหเมว เสยฺโย ตสฺมา มญฺเญว โยเชหิ มา
อญฺเญปีติ วทติ ฯ
     อสฺสาโรโห โพธิสตฺตํ อุฏฺฐาเปตฺวา วณํ พนฺธิตฺวา สุสนฺนทฺธํ
สนฺนยฺหิตฺวา ตสฺส ปิฏฺฐิยํ นิสีทิตฺวา สตฺตมํ พลโกฏฺฐกํ ภินฺทิตฺวา
สตฺตมํ ราชานํ ชีวิคฺคาหํ คเหตฺวา ราชพลสฺส นิยฺยาเทติ ฯ โพธิสตฺตํปิ
ราชทฺวารํ อานยึสุ ฯ ราชา ตสฺส ทสฺสนตฺถาย นิกฺขมิ ฯ มหาสตฺโต
ราชานํ อาห มหาราช สตฺต ราชาโน มา ฆาตยิตฺถ สปถํ กาเรตฺวา
วิสฺสชฺเชถ มยฺหญฺจ อสฺสาโรหสฺส จ ทาตพฺพํ ยสํ อสฺสาโรหสฺเสว
เทถ สตฺต ราชาโน คเหตฺวา ทินฺนํ โยธนฺนาม นาเสตุํ น วฏฺฏติ
ตุมฺเหปิ ทานํ เทถ สีลํ รกฺขถ ธมฺเมน รชฺชํ กาเรถาติ ฯ เอวํ
โพธิสตฺเตน รญฺโญ โอวาเท ทินฺเน โพธิสตฺตสฺส สนฺนาหํ โมจยึสุ ฯ
โส สนฺนาเห มุตฺตมตฺเตเยว นิรุชฺฌิ ฯ ราชา ตสฺส สรีรกิจฺจํ กาเรตฺวา
อสฺสาโรหสฺส มหนฺตํ ยสํ ทตฺวา สตฺต ราชาโน ปุน อตฺตโน
อทุพฺภาย สปถํ กาเรตฺวา สกฏฺฐานานิ เปเสตฺวา ธมฺเมน สเมน
รชฺชํ กาเรตฺวา ชีวิตปริโยสาเน ยถากมฺมํ คโต ฯ
     สตฺถา เอวํ ภิกฺขเว ปุพฺเพ ปณฺฑิตา อนายตเนปิ วิริยํ อกํสุ เอวรูปํ
ปหารํ ลทฺธาปิ น โอสฺสชฺชึสุ ตฺวํ ปน เอวรูเป นิยฺยานิกสาสเน
ปพฺพชิตฺวา กสฺมา วิริยํ โอสฺสชฺชสีติ วตฺวา จตฺตาริ สจฺจานิ
ปกาเสสิ ฯ สจฺจปริโยสาเน โอสฺสฏฺฐวิริโย ภิกฺขุ อรหตฺตผเล
ปติฏฺฐาสิ ฯ สตฺถาปิ อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา
ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา ราชา อานนฺโท อโหสิ อสฺสาโรโห
สารีปุตฺโต โภชาชานียสินฺธโว ปน อหเมว อโหสีติ ฯ
                  โภชาชานียชาตกํ ตติยํ ฯ
                    --------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๕ หน้า ๒๖๘-๒๗๒.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=35&A=5548&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=35&A=5548&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=23
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=156
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=154
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=154
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27