ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๕ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๑ เอกนิปาต(๑)

                      ๕ วฏฺฏกชาตกํ
     สนฺติ ปกฺขาติ อิทํ สตฺถา มคเธสุ จาริกญฺจรมาโน ทาวคฺคินิพฺพาปนํ
อารพฺภ กเถสิ ฯ
     เอกสฺมิญฺหิ สมเย สตฺถา มคเธสุ จาริกํ จรมาโน อญฺญตรสฺมึ
มคธคามเก ปิณฺฑาย จริตฺวา ปจฺฉาภตฺตํ ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต
ภิกฺขุคณปริวุโต มคฺคํ ปฏิปชฺชิ ฯ ตสฺมึ สมเย มหาทาโว อุฏฺฐหิ ฯ
ปุรโต จ ปจฺฉโต จ พหู ภิกฺขู ทิสฺสนฺติ ฯ โสปิ โข อคฺคิ
เอกธูโม เอกชาโล หุตฺวา อวตฺถรมาโน อาคจฺฉเตว ฯ ตตฺเถเก
ปุถุชฺชนภิกฺขู มรณภยภีตา ปฏคฺคึ ทสฺสาม เตน ทฑฺฒฏฺฐานํ
อิตโร อคฺคิ น โอตฺถริสฺสตีติ อรณิสหิตํ นีหริตฺวา อคฺคึ กโรนฺติ ฯ
อปเร อาหํสุ อาวุโส ตุมฺเห กินฺนาม กโรถ คคนมชฺเฌ ฐิตํ
จนฺทมณฺฑลํ ปาจีนโลกธาตุโต อุคฺคจฺฉนฺตํ สหสฺสรํสีปฏิมณฺฑิตํ
สุริยมณฺฑลํ เวลาตีเร ฐิตา สมุทฺทํ สิเนรุํ นิสฺสาย ฐิตา สิเนรุํ
อปสฺสนฺตา วิย สเทวเก โลเก อคฺคปุคฺคลํ อตฺตนา สทฺธึ
คจฺฉนฺตเมว สมฺมาสมฺพุทฺธํ อโนโลเกตฺวา ปฏคฺคึ เทมาติ วเทถ
พุทฺธพลํ นาม น ชานาถ เอถ สตฺถุ สนฺติกํ คมิสฺสามาติ ฯ
เต ปุรโต จ ปจฺฉโต จ คจฺฉนฺตา สพฺเพปิ เอกโต หุตฺวา
ทสพลสฺส สนฺติกํ อคมํสุ ฯ สตฺถา มหาภิกฺขุสงฺฆปริวาโร
อญฺญตรสฺมึ ปเทเส อฏฺฐาสิ ฯ ทาวคฺคิ อภิภวนฺโต วิย วิรวนฺโต
อาคจฺฉติ อาคนฺตฺวา ตถาคตสฺส ฐิตฏฺฐานํ ปตฺวา ตสฺส ปเทสสฺส
สมนฺตา โสฬสกรีสมตฺตํ ฐานํ ปตฺโต อุทเก โอปิลาปิตติณุกฺกา
วิย นิพฺพายติ วินิพฺเพธโต ทฺวตฺตึสกรีสมตฺตฏฺฐานํ อวตฺถริตุํ
นาสกฺขิ ฯ ภิกฺขู สตฺถุ คุณกถํ อาหํสุ อโห พุทฺธานํ คุณา
นาม อยญฺหิ นาม อเจตโน อคฺคิ พุทฺธานํ ฐิตฏฺฐานํ อวตฺถริตุํ
น สกฺโกติ อุทเกน ติณุกฺกา วิย นิพฺพายติ อโห พุทฺธานํ อานุภาโว
นามาติ ฯ สตฺถา เตสํ กถํ สุตฺวา น ภิกฺขเว อิทํ เอตรหิ
มยฺหํ พลํ ยํ อิมํ ภูมิปฺปเทสํ ปตฺวา เอส อคฺคิ นิพฺพายติ อิทมฺปน
มยฺหํ โปราณกสจฺจพลํ อิมสฺมึ หิ ปเทเส สกลมฺปิ อิมํ กปฺปํ
อคฺคิ น ชลิสฺสติ กปฺปฏฺฐิติปาฏิหาริยํ นาเมตนฺติ อาห ฯ อถายสฺมา
อานนฺโท สตฺถุ นิสีทนตฺถาย จตุคฺคุณํ สงฺฆาฏึ ปญฺญเปสิ ฯ นิสีทิ
สตฺถา ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา ฯ ภิกฺขุสงฺโฆปิ ตถาคตํ วนฺทิตฺวา
ปริวาเรตฺวา นิสีทิ ฯ อถ สตฺถา อิทํ ตาว ภนฺเต อมฺหากํ
ปากฏํ อตีตํ ปฏิจฺฉนฺนํ ตํ โน ปากฏํ กโรถาติ ภิกฺขูหิ ยาจิโต
อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต มคธรฏฺเฐ ตสฺมึเยว ปเทเส โพธิสตฺโต วฏฺฏกโยนิยํ
ปฏิสนฺธึ คเหตฺวา มาตุกุจฺฉิโต ชาโต อณฺฑโกสมฺปทาเลตฺวา
นิกฺขนฺตกาเล มหาภณฺฑสกฏนาภิปฺปมาโณ วฏฺฏกโปตโก อโหสิ ฯ
อถ นํ มาตาปิตโร กุลาวเก นิปชฺชาเปตฺวา มุขตุณฺฑเกน โคจรํ
อาหริตฺวา โปเสนฺติ ฯ ตสฺส ปกฺเข ปสาเรตฺวา อากาเส คมนพลํ
วา ปาเท อุกฺขิปิตฺวา ถเล คมนพลํ วา นตฺถิ ฯ ตญฺจ ปเทสํ
สํวจฺฉเร สํวจฺฉเร ทาวคฺคิ คณฺหาติ ฯ โส ตสฺมึปิ สมเย
มหาวิรวํ วิรวนฺโต ตํ ปเทสํ คณฺหิ ฯ สกุณสงฺฆา อตฺตโน
อตฺตโน กุลาวเกหิ นิกฺขมิตฺวา มรณภยภีตา วิรวนฺตา ปลายึสุ ฯ
โพธิสตฺตสฺสาปิ มาตาปิตโร มรณภยภีตา โพธิสตฺตํ ฉฑฺเฑตฺวา
ปลายึสุ ฯ โพธิสตฺโต กุลาวเก นิปนฺนโกว คีวํ อุกฺขิปิตฺวา
อวตฺถริตฺวา อาคจฺฉนฺตํ อคฺคึ ทิสฺวา จินฺเตสิ สเจ มยฺหํ ปกฺเข
ปสาเรตฺวา อากาเส คมนพลํ ภเวยฺย อุปฺปติตฺวา อญฺญตฺถ
คจฺเฉยฺยํ สเจ ปาเท อุกฺขิปิตฺวา ถเล คมนพลํ ภเวยฺย
ปาทุทฺธาเรน อญฺญตฺถ คจฺเฉยฺยํ มาตาปิตโรปิ โข เม มรณภยภีตา มํ
เอกกํ ปหาย อตฺตานํ ปริตฺตายนฺตา ปลาตา อิทานิ เม อญฺญํ
ปฏิสรณํ นตฺถิ อตฺตาโณมฺหิ อสรโณ กึ นุ โข อชฺช มยา กาตุํ
วฏฺฏตีติ ฯ อถสฺส เอตทโหสิ อิมสฺมึ โลเก สีลคุโณ นาม
อตฺถิ สจฺจคุโณ นาม อตฺถิ อตีเต ปารมิโย ปูเรตฺวา โพธิตเล
นิสีทิตฺวา อภิสมฺพุทฺธา สีลสมาธิปญฺญาวิมุตฺติวิมุตฺติญาณทสฺสน-
สมฺปนฺนา สจฺจานุทฺทยการุญฺญขนฺติสมนฺนาคตา สพฺพสตฺเตสุ จ
สมฺปวตฺตเมตฺตาภาวนา สพฺพญฺญุพุทฺธา นาม อตฺถิ เตหิ จ
ปฏิวิทฺธา ธมฺมคุณา นาม อตฺถิ มยิ วาปิ เอกํ สจฺจํ อตฺถิ
สํวิชฺชมาโน เอโก สภาวธมฺโม ปญฺญายติ ตสฺมา อตีตพุทฺเธ เจว
เตหิ ปฏิวิทฺธคุเณ จ อาวชฺชิตฺวา มยิ วิชฺชมานํ สจฺจสภาวธมฺมํ
คเหตฺวา สจฺจกิริยํ กตฺวา อคฺคึ ปฏิกฺกมาเปตฺวา อชฺช มยา
อตฺตโน เจว เสสสกุณานญฺจ โสตฺถิภาวํ กาตุํ วฏฺฏตีติ ฯ เตน วุตฺตํ
        อตฺถิ โลเก สีลคุโณ      สจฺจํ โสเจยฺย นุทฺทยา
        เตน สจฺเจน กาหามิ     สจฺจกิริยมนุตฺตรํ
        อาวชฺชิตฺวา ธมฺมพลํ      สริตฺวา ปุพฺพเก ชิเน
        สจฺจพลมวสฺสาย         สจฺจกิริยมกาสหนฺติ ฯ
     อถ โพธิสตฺโต อตีเต ปรินิพฺพุตานํ พุทฺธานํ คุเณ อาวชฺชิตฺวา
อตฺตนิ วิชฺชมานํ สจฺจสภาวํ อารพฺภ สจฺจกิริยํ กโรนฺโต อิมํ คาถมาห
        สนฺติ ปกฺขา  อปตนา     สนฺติปาทา อวญฺจนา
        มาตา ปิตา จ นิกฺขนฺตา   ชาตเวท ปฏิกฺกมาติ ฯ
     ตตฺถ สนฺติ ปกฺขา อปตนาติ มยฺหํ ปกฺขา นาม อตฺถิ
อุปลพฺภนฺติ น จ โข สกฺกา เอเตหิ อุปฺปติตุํ อากาเสน คนฺตุนฺติ
อปตนา ฯ สนฺติ ปาทา อวญฺจนาติ ปาทาปิ เม อตฺถิ เตหิ
ปน วญฺจิตุํ ปทวารคมเนน คนฺตุํ น สกฺกาติ อวญฺจนา ฯ มาตา ปิตา
จ นิกฺขนฺตาติ เย จ มํ อญฺญตฺถ เนยฺยุํ เตปิ มรณภเยน
มาตาปิตโร นิกฺขนฺตา ฯ ชาตเวทาติ อคฺคึ อาลปติ ฯ โส หิ
ชาโตว เวทยฺติ ปญฺญายติ ตสฺมา ชาตเวโทติ วุจฺจติ ฯ ปฏิกฺกมาติ
ปฏิคจฺฉ นิวตฺตาติ ชาตเวทํ อาณาเปสิ ฯ อิติ มหาสตฺโต
สเจ มยฺหํ ปกฺขานํ อตฺถิภาโว เต จ ปสาเรตฺวา อากาเส
อปตนภาโว ปาทานํ อตฺถิภาโว เต จ อุกฺขิปิตฺวา อวญฺจนภาโว
มาตาปิตูนํ มํ กุลาวเกเยว ฉฑฺเฑตุวา ปลาตภาโว จ สพฺโพ
สภาวภูโตเยว ชาตเวท เอเตน สจฺเจน ตฺวํ อิโต ปฏิกฺกมาติ
กุลาวเก นิปนฺนโกว สจฺจกิริยํ อกาสิ ฯ
     ตสฺส สห สจฺจกิริยาย โสฬสกรีสมตฺเต ฐาเน ชาตเวโท
ปฏิกฺกมิ ปฏิกฺกมนฺโต จ ปน ฌายมาโน วเน อญฺญํ คโต
อุทเก ปน โอปิลาปิตา อุกฺกา วิย ตตฺเถว นิพฺพายิ ฯ เตน วุตฺตํ
       สห สจฺเจ กเต มยฺหํ      มหาปชฺชลิโต สิขี
       วชฺเชสิ โสฬส กรีสานิ     อุทกํ ปตฺวา ยถา สิขีติ ฯ
     ตํ ปเนตํ ฐานํ สกเลปิ อิมสฺมึ กปฺเป อคฺคินา อนภิภวนิยตฺตา
กปฺปฏฺฐิติยนฺนาม  ปาฏิหาริยํ ชาตํ ฯ เอวํ โพธิสตฺโต สจฺจกิริยํ
กตฺวา ชีวิตปริโยสาเน ยถากมฺมํ คโต ฯ สตฺถา น ภิกฺขเว
อิมสฺส ปนสฺส อคฺคิโน อนชฺโฌตฺถรณํ เอตรฺหิ มยฺหํ
พลํ โปราณํ ปเนตํ วฏฺฏกโปตกกาเล มยฺหเมว สจฺจพลนฺติ
อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสสิ ฯ สจฺจปริโยสาเน
เกจิ โสตาปนฺนา อเหสุํ เกจิ สกทาคามิโน เกจิ อนาคามิโน
เกจิ อรหตฺตํ ปตฺตาติ ฯ สตฺถาปิ อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา ชาตกํ
สโมธาเนสิ ตทา มาตาปิตโร เอตรหิ มาตาปิตโรว อเหสุํ
วฏฺฏกราชา ปน อหเมวาติ ฯ
                    วฏฺฏกชาตกํ ปญฺจมํ ฯ
                      ----------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๕ หน้า ๓๑๖-๓๒๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=35&A=6518&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=35&A=6518&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=35              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=236              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=233              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=233              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]