อรรถกถาเล่มที่ ๓๕ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๑ เอกนิปาต(๑)

หน้าที่ ๓๒๔.
                      ๗ ติตฺติรชาตกํ
     เย วุฑฺฒมปจายนฺตีติ อิทํ สตฺถา สาวตฺถึ คจฺฉนฺโต สารีปุตฺตตฺเถรสฺส
เสนาสนปฏิพาหนํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     อนาถปิณฺฑิเกน หิ วิหารํ กาเรตฺวา ทูเต เปสิเต สตฺถา
ราชคหา นิกฺขมฺม เวสาลึ ปตฺวา ตตฺถ ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา
สาวตฺถึ คมิสฺสามีติ มคฺคํ ปฏิปชฺชิ ฯ เตน สมเยน ฉพฺพคฺคิยานํ
อนฺเตวาสิกา ปุรโต ปุรโต คนฺตฺวา เถรานํ เสนาสเนสุ อคหิเตเสฺวว
อิทํ เสนาสนํ อมฺหากํ อุปชฺฌายสฺส อิทํ เสนาสนํ อาจริยสฺส
อิทํ อมฺหากเมว ภวิสฺสตีติ เสนาสนานิ ปลิพุทฺธนฺติ ฯ ปจฺฉา
อาคตา เถรา เสนาสนานิ น ลภนฺติ ฯ สารีปุตฺตตฺเถรสฺสาปิ
อนฺเตวาสิกา เถรสฺส เสนาสนํ ปริเยสนฺตา น ลภึสุ ฯ เถโร
เสนาสนํ อลภนฺโต สตฺถุ เสนาสนสฺเสว อวิทูเร เอกสฺมึ รุกฺขมูเล
นิสชฺชาย จ จงฺกเมน จ วีตินาเมสิ ฯ สตฺถา ปจฺจูสสมเย
นิกฺขมิตฺวา อุกฺกาสิ ฯ เถโรปิ อุกฺกาสิ ฯ โก เอโสติ ฯ อหํ
ภนฺเต สารีปุตฺโตติ ฯ สารีปุตฺต อิมาย เวลาย อิธ กึ กโรสีติ ฯ
โส ตํ ปวุตฺตึ อาโรเจสิ ฯ สตฺถุ เถรสฺส วจนํ สุตฺวา อิทานิ
ตาว มยิ ชีวนฺเตเยว ภิกฺขู อญฺมญฺ อคารวา อปฺปติสฺสา
ปรินิพฺพุเต กึ นุ โข กริสฺสนฺตีติ อาวชฺเชนฺตสฺส ธมฺมสํเวโค
อุทปาทิ ฯ โส ปภาตาย รตฺติยา ภิกฺขุสงฺฆํ สนฺนิปาตาเปตฺวา
ภิกฺขู ปฏิปุจฺฉิ สจฺจํ กิร ภิกฺขเว ฉพฺพคฺคิยา ปุรโต ปุรโต
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๒๕.
คนฺตฺวา เถรานํ ภิกฺขูนํ เสนาสนํ ปฏิพาหนฺตีติ ฯ สจฺจํ ภควาติ ฯ
ตโต ฉพฺพํคฺคิเย ครหิตฺวา ธมฺมกถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ โก
นุ โข ภิกฺขเว อคฺคาสนํ อคฺโคทกํ อคฺคปิณฺฑํ อรหตีติ ฯ เอกจฺเจ
ภิกฺขู ขตฺติยกุลา ปพฺพชิโตติ อาหํสุ เอกจฺเจ พฺราหฺมณกุลา
เอกจฺเจ คหปติกุลา ปพฺพชิโตติ ฯ อปเร วินยธโร
ธมฺมกถิโก ปมสฺส ฌานสฺส ลาภี ทุติยสฺส ตติยสฺส จตุตฺถสฺส
ฌานสฺส ลาภีติ ฯ อปเร โสตาปนฺโน สกทาคามี อนาคามี
อรหา เตวิชฺโช ฉฬภิญฺโติ อาหํสุ ฯ เอวํ เตหิ ภิกฺขูหิ อตฺตโน
รุจิตวเสน อคฺคาสนาทิรหานํ กถิตกาเล สตฺถา อาห น ภิกฺขเว
มยฺหํ สาสเน อคฺคาสนาทีนิ ปตฺวา ขตฺติยกุลา ปพฺพชิโต ปมาณํ
น พฺราหฺมณกุลา น คหปติกุลา ปพฺพชิโต น วินยธโร น สุตฺตนฺติโก
นาภิธมฺมิโก น ปมฌานาทิลาภิโน น โสตาปนฺนาทโย ปมาณํ
อถ โข ภิกฺขเว อิมสฺมึ สาสเน ยถาวุฑฺฒํ อภิวาทนํ ปจฺจุฏฺานํ
อญฺชลิกมฺมํ สามีจิกมฺมํ กาตพฺพํ อคฺคาสนํ อคฺโคทกํ อคฺคปิณฺฑํ
ลทฺธพฺพํ อิทเมตฺถ ปมาณํ ตสฺมา วุฑฺฒตโร ภิกฺขุ เอเตสํ
อนุจฺฉวิโก อิทานิ โข ปน ภิกฺขเว สารีปุตฺโต มยฺหํ อคฺคสาวโก
อนุธมฺมจกฺกปฺปวตฺตโก มม อนนฺตรํ เสนาสนํ ลทฺธุํ  อรหติ โส
อิมํ รตฺตึ เสนาสนํ อลภนฺโต รุกฺขมูเล วีตินาเมสิ ตุมฺเห
อิทาเนว เอวํ อคารวา อปฺปติสฺสา อสภาควุตฺติโน คจฺฉนฺเต คจฺฉนฺเต
กาเล กินฺติ กตฺวา วิหริสฺสถาติ ฯ อถ เนสํ โอวาททานตฺถาย
ปุพฺเพ ภิกฺขเว ติรจฺฉานคตาปิ น โข ปเนตํ อมหากํ ปฏิรูปํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๒๖.
ยํ มยํ อญฺมญฺ อคารวา อปฺปติสฺสา อสภาควุตฺติโน วิหเรยฺยาม
อมฺเหสุ มหลฺลกตรํ ชานิตฺวา ตสฺส อภิวาทนาทีนิ กริสฺสามาติ
สาธุกํ วีมํสิตฺวา อยนฺโน มหลฺลโกติ ตฺวา ตสฺส อภิวาทนาทีนิ
กตฺวา เทวปถํ ปูรยมานา คตาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต หิมวนฺตปฺปเทเส เอกํ มหานิโคฺรธํ อุปนิสฺสาย ตโย
สหายา วิหรึสุ ติตฺติโร มกฺกโฏ หตฺถีติ ฯ เต อญฺมญฺ
อคารวา อปฺปติสฺสา อสภาควุตฺติโน อเหสุํ ฯ อถ เนสํ เอตทโหสิ
น ยุตฺตํ อมฺหากํ เอวํ วิหริตุํ ยนฺนูน มยํ โย โน มหลฺลกตโร
ตสฺส อภิวาทนาทีนิ กโรนฺตา วิหเรยฺยามาติ ฯ โก ปน โน
มหลฺลกตโรติ จินฺเตนฺตา เอกทิวสํ อตฺเถโส อุปาโยติ ตโยปิ
ชนา นิโคฺรธมูเล นิสีทิตฺวา ติตฺติโร จ มกฺกโฏ จ หตฺถึ
ปุจฺฉึสุ สมฺม หตฺถิ ตฺวํ อิมํ นิโคฺรธรุกฺขํ กีวปฺปมาณกาลโต
ปฏฺาย ชานาสีติ ฯ โส อาห สมฺมา อหํ ตรุณโปตกกาเล
อิมํ นิโคฺรธคจฺฉํ อนฺตรสตฺถีสุ กตฺวา คจฺฉามิ อุตฺตริตฺวา ิตกาเล
จ ปน เม เอตสฺส อคฺคสาขา นาภึ ฆเฏติ เอวาหํ อิมํ คจฺฉกาลโต
ปฏฺาย ชานามีติ ฯ ปุน อุโภปิ ชนา ปุริมนเยเนว มกฺกฏํ
ปุจฺฉึสุ ฯ โส อาห อหํ สมฺมา มกฺกฏจฺฉาปโก สมาโน ภูมิยํ
นิสีทิตฺวา คีวํ อนุกฺขิปิตฺวาว อิมสฺส นิโคฺรธโปตกสฺส องฺกุเร
ขาทามิ เอวาหํ อิมํ ขุทฺทกกาลโต ปฏฺาย ชานามีติ ฯ อถ
อิตเร อุโภปิ ปุริมนเยเนว ติตฺติรํ ปุจฺฉึสุ ฯ โส อาห สมฺมา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๒๗.
ปุพฺเพ อสุกสฺมึ นาม าเน มหานิโคฺรธรุกฺโข อโหสิ อหํ ตสฺส
ผลานิ ขาทิตฺวา เอตสฺมึ าเน วจฺจํ ปาเตสึ ตโต เอส รุกฺโข
ชาโต เอวาหํ อิมํ อชาตกาลโต ปฏฺาย ชานามิ ตสฺมา อหํ
ตุมฺเหหิ ชาติยา มหลฺลกตโรติ ฯ เอวํ วุตฺเต มกฺกโฏ จ หตฺถี
จ ติตฺติรปณฺฑิตํ อาหํสุ สมฺม ตฺวํ อมฺเหหิ มหลฺลกตโร อิโต
ปฏฺาย มยํ ตว สกฺการครุการมานนวนฺทนปูชนานิ เจว
อภิวาทนปจฺจุฏฺานอญฺชลิกมฺมสามีจิกมฺมานิ จ กริสฺสาม โอวาเท
จ เต สฺสาม ตฺวํ ปน อิโต ปฏฺาย อมฺหากํ โอวาทานุสาสนึ
ทเทยฺยาสีติ ฯ ตโต ปฏฺาย ติตฺติโร เตสํ โอวาทํ อทาสิ สีเลสุ
ปติฏฺาเปสิ สยมฺปิ สีลานิ สมาทิยิ ฯ เต ตโยปิ ชนา ปญฺจสุ
สีเลสุ ปติฏฺาย อญฺมญฺ สคารวา สปฺปติสฺสา สภาควุตฺติโน
หุตฺวา ชีวิตปริโยสาเน เทวโลกปรายนา อเหสุํ ฯ เตสํ ติณฺณํ
สมาทานํ ติตฺติรพฺรหฺมจริยํ นาม อโหสิ ฯ
     เต หิ นาม ภิกฺขเว ติรจฺฉานคตา อญฺมญฺ สคารวา
สปฺปติสฺสา วิหรึสุ ตุมฺเหปิ เอวํ สฺวากฺขาเต ธมฺมวินเย ปพฺพชิตฺวา
กสฺมา อญฺมญฺ อคารวา อปฺปติสฺสา วิหรถ อนุชานามิ ภิกฺขเว
อิโต ปฏฺาย ตุมฺหากํ ยถาวุฑฺฒํ อภิวาทนํ ปจฺจุฏฺานํ อญฺชลิกมฺมํ
สามีจิกมฺมํ ยถาวุฑฺฒํ อคฺคาสนํ อคฺโคทกํ อคฺคปิณฺฑํ อิโต
ปฏฺาย นวกตเรน วุฑฺฒตโร เสนาสเนน น ปฏิพาหิตพฺโพ
โย ปฏิพาเหยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ เอวํ สตฺถา อิมํ
ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา อภิสมฺพุทฺโธ หุตฺวา อิมํ คาถมาห
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๒๘.
         เย วุฑฺฒมปจายนฺติ       นรา ธมฺมสฺส โกวิทา
         ทิฏฺเ ธมฺเม จ ปาสํสา   สมฺปราโย จ สุคฺคตีติ ฯ
     ตตฺถ เย วุฑฺฒมปจายนฺตีติ ชาติวุฑฺโฒ วโยวุฑฺโฒ คุณวุฑฺโฒติ
ตโย วุฑฺฒา เตสุ ชาติสมฺปนฺโน ชาติวุฑฺโฒ นาม วเย ิโต
วโยวุฑฺโฒ นาม คุณสมฺปนฺโน คุณวุฑฺโฒ นาม เตสุ คุณสมฺปนฺโน
วโยวุฑฺโฒ อิมสฺมึ าเน วุฑฺโฒติ อธิปฺเปโต ฯ อปจายนฺตีติ
เชฏฺาปจายิกกมฺเมน ปูเชนฺติ ฯ ธมฺมสฺส โกวิทาติ
เชฏฺาปจายิกธมฺมสฺส โกวิทา กุสลา ฯ ทิฏฺเ ธมฺเมติ อิมสฺมึเยว
อตฺตภาเว ฯ ปาสํสาติ ปสํสารหา ฯ สมฺปราโย จ สุคฺคตีติ
สมฺปเรตพฺโพ อิมํ โลกํ หิตฺวา คนฺตพฺโพติ สมฺปราโย ฯ ปรโลโก
หิ เตสํ สุคติเยว โหตีติ ฯ อยมฺปเนตฺถ ปิณฺฑตฺโถ ภิกฺขเว ขตฺติยา
วา โหนฺตุ พฺราหฺมณา วา เวสฺสา วา สูทา วา คหฏฺา วา
ปพฺพชิตา วา ติรจฺฉานคตา วา เยเกจิ สตฺตา เชฏฺาปจายนธมฺเม
เฉกา กุสลา คุณสมฺปนฺนานํ วโยวุฑฺฒานํ อปจิตึ กโรนฺติ เต
อิมสฺมิญฺจ อตฺตภาเว เชฏฺาปจิติการกาติ ปสํสํ วณฺณนํ โถมนํ
ลภนฺติ กายสฺส เภทา สคฺเค นิพฺพตฺตนฺตีติ ฯ
     เอวํ สตฺถา เชฏฺาปจิติธมฺมสฺส คุณํ กเถตฺวา อนุสนฺธึ
ฆเฏตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา หตฺถินาโค โมคฺคลฺลาโน อโหสิ
มกฺกโฏ สารีปุตฺโต ติตฺติรปณฺฑิโต ปน อหเมวาติ ฯ
                    ติตฺติรชาตกํ สตฺตมํ ฯ
                     ------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๕ หน้า ๓๒๔-๓๒๘.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=35&A=6670&modeTY=1&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=35&A=6670&modeTY=1&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=37
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=246
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=243
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=243
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27