อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                     ๗. อุจฺฉงฺคชาตกํ
     อุจฺฉงฺเค เทว เม ปุตฺโตติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
อญฺญตรํ ชนปทิตฺถึ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     เอกสฺมึ หิ สมเย โกสลรฏฺเฐ ตโย ชนา อญฺญตรสฺมึ อฏวีมุเข
กสนฺติ ฯ ตสฺมึ สมเย อนฺโตอฏวิยํ โจรา มนุสฺเส วิลุมฺปิตฺวา
ปลายึสุ ฯ มนุสฺสา เต โจเร ปริเยสิตฺวา อปสฺสนฺตา ตํ ฐานํ
อาคมฺม ตุมฺเห อฏวิยํ วิลุมฺปิตฺวา อิทานิ กสกา วิย โหถาติ ฯ เต
โจรา อิเมติ พนฺธิตฺวา อาเนตฺวา โกสลรญฺโญ อทํสุ ฯ อเถกา
อิตฺถี อาคนฺตฺวา อจฺฉาทนํ เม เทถาติ ปริเทวนฺตี ปุนปฺปุนํ
ราชนิเวสนํ ปริยาติ ฯ ราชา ตสฺสา สทฺทํ สุณิตฺวา เทถิมิสฺสา
อจฺฉาทนนฺติ อาห ฯ สาฏกํ คเหตฺวา อทํสุ ฯ สา ตํ ทิสฺวา
นาหํ เอตํ อจฺฉาทนํ ยาจามิ สามิกจฺฉาทนํ ยาจามีติ อาห ฯ
มนุสฺสา คนฺตฺวา รญฺโญ นิเวทยึสุ น กิเรสา อิมํ อจฺฉาทนํ กเถติ
สามิกจฺฉาทนํ กเถตีติ ฯ อถ นํ ราชา ปกฺโกสาเปตฺวา ตฺวํ กิร
สามิกจฺฉาทนํ ยาจสีติ ปุจฺฉิ ฯ อาม เทว อิตฺถิยา หิ สามิโก
อจฺฉาทนนฺนาม สามิเก หิ อสติ สหสฺสมูลมฺปิ สาฏกํ นิวตฺถา
อิตฺถี นคฺคาเยว นามาติ ฯ อิมสฺส ปนตฺถสฺส สาธนตฺถํ ฯ
         นคฺคา นที อโนทกา    นคฺคํ รฏฺฐํ อราชิกํ
         อิตฺถีปิ วิธวา นคฺคา    ยสฺสาปิ ทส ภาตโรติ
อิทํ วตฺถุํ อาหริตพฺพํ ฯ
     ราชา ตสฺสา ปสนฺโน อิเม เต ตโย ชนา กึ โหนฺตีติ
ปุจฺฉิ ฯ เอโก เม เทว สามิโก เอโก ภาตา เอโก ปุตฺโตติ ฯ
ราชา อหนฺเต ตุฏฺโฐ อิเมสุ ตีสุ เอกํ เทมิ กตมํ อิจฺฉสีติ
ปุจฺฉิ ฯ สา อาห อหํ เทว ชีวมานา เอกํ สามิกํ ลภิสฺสามิ
ปุตฺตมฺปิ ลภิสฺสามิ มาตาปิตูนํ ปน เม มตตฺตา ภาตาว ทุลฺลโภ
ภาตรํ เม เทหิ เทวาติ ฯ ราชา ตุสฺสิตฺวา ตโยปิ วิสฺสชฺเชสิ ฯ
เอวนฺตํ เอกิกํ นิสฺสาย  ตโย ชนา ทุกฺขโต มุตฺตา ฯ ตํ การณํ
ภิกฺขุสงฺเฆ ปากฏํ ชาตํ ฯ อเถกทิวสํ ภิกฺขู ธมฺมสภายํ สนฺนิปติตฺวา
อาวุโส เอกํ อิตฺถึ นิสฺสาย ตโย ชนา ทุกฺขโต มุตฺตาติ ตสฺสา
คุณกถาย นิสีทึสุ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย นุตฺถ ภิกฺขเว
เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต
น ภิกฺขเว เอสา อิตฺถี อิทาเนว ตโย ชเน ทุกฺขา โมเจสิ
ปุพฺเพปิ โมเจสิเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต ตโย ชนา
อฏวีมุเข กสนฺตีติ สพฺพํ ปุริมสทิสเมว ฯ ตถา ปน รญฺญา
ตีสุ ชเนสุ กํ อิจฺฉสีติ วุตฺเต สา อาห ตโยปิ ทาตุํ น สกฺโกถ
เทวาติ ฯ อาม น สกฺโกมีติ ฯ สเจ ตโย ทาตุํ น สกฺโกถ
ภาตรํ เม เทถาติ ฯ ปุตฺตํ วา สามิกํ วา คณฺห กินฺเต
ภาตราติ จ วุตฺตา เอเต นาม เทว สุลภา ภาตา ปน เม
ทุลฺลโภติ วตฺวา  อิมํ คาถมาห
         อุจฺฉงฺเค เทว เม ปุตฺโต   ปเถ ธาวนฺติยา ปติ
         ตญฺจ เทสํ น ปสฺสามิ    ยโต โสทริยมานเยติ ฯ
ตตฺถ อุจฺฉงฺเค เทว เม ปุตฺโตติ เทว มยฺหํ ปุตฺโต อุจฺฉงฺเคเยว
ยถา หิ อรญฺญํ ปวิสิตฺวา อุจฺฉงฺคํ กตฺวา ฑากํ อุจฺจินิตฺวา
ตตฺถ ปกฺขิปนฺติยา อุจฺฉงฺเค ฑากนฺนาม สุลภํ โหติ เอวํ
อิตฺถิยาปิ ปุตฺโต สุลโภ อุจฺฉงฺเค ฑากสทิโสว เตน วุตฺตํ
อุจฺฉงฺเค เทว เม ปุตฺโตติ ฯ ปเถ ธาวนฺติยา ปตีติ มคฺคํ
อารุยฺห เอกิกาย คจฺฉมานายปิ อิตฺถิยา ปติ นาม สุลโภ
ทิฏฺฐทิฏฺเฐเยว โหติ เตน วุตฺตํ ปเถ ธาวนฺติยา ปตีติ ฯ ตญฺจ
เทสํ น ปสฺสามิ ยโต โสทริยมานเยติ ยสฺมา ปน เม
มาตาปิตโร นตฺถิ ตสฺมา อิทานิ ตํ มาตุกุจฺฉิสงฺขาตํ อญฺญํ เทสํ น
ปสฺสามิ ยโตหํ สมาเน อุทเร ชาตตฺตา สอุทริยสงฺขาตํ ภาตรํ
อาเนยฺย ตสฺมา ภาตรํเยว เม เทถาติ ฯ
     ราชา สจฺจํ เอสา วทตีติ ตุฏฺฐจิตฺโต ตโยปิ ชเน
พนฺธนาคารโต อาเนตฺวา อทาสิ ฯ  สา ตโยปิ ชเน คเหตฺวา คตา ฯ
     สตฺถาปิ น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพเปสา อิเม ตโย
ชเน ทุกฺขโต โมเจสิเยวาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา อนุสนฺธึ
ฆเฏตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ อตีเต จตฺตาโรว เอตรหิ จตฺตาโร
ราชา ปน อหเมว เตน สมเยนาติ ฯ
                   อุจฺฉงฺคชาตกํ สตฺตมํ ฯ
                       --------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๑๐๖-๑๐๘.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=2104&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=2104&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=67
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=440
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=430
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=430
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27