บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
๒. สีลวนาคชาตกํ อกตญฺญุสฺส โปสสฺสาติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต เทวทตฺตํ อารพฺภ กเถสิ ฯ ธมฺมสภายํ หิ ภิกฺขู อาวุโส เทวทตฺโต อกตญฺญู ตถาคตสฺส คุเณ น ชานาตีติ กเถนฺตา นิสีทึสุ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว เทวทตฺโต อกตญฺญู ปุพฺเพปิ อกตญฺญูเยว น กทาจิ มยฺหํ คุณํ ชานาตีติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต หิมวนฺตปฺปเทเส หตฺถิโยนิยํ นิพฺพตฺติ ฯ โส มาตุกุจฺฉิโต นิกฺขมนฺโต สพฺพเสโต อโหสิ รชตปุญฺชสนฺนิโภ ฯ อกฺขีนิ ปนสฺส มณิคุฬสทิสานิ ปญฺญายมานานิ ปญฺจปฺปสาทานิ อเหสุํ มุขํ รตฺตกมฺพลสทิสํ โสณฺฑํ สุวณฺณพินฺทุปฺปฏิมณฺฑิตํ รชตทามํ วิย จตฺตาโร ปาทา กตลาขารสปริกมฺมา วิย เอวมสฺส ทสหิ ปารมีหิ อลงฺกโต รูปโสภคฺคปฺปตฺโต อตฺตภาโว อโหสิ ฯ อถ นํ วิญฺญุตํ ปตฺตํ สกลหิมวนฺเต วารณา สนฺนิปติตฺวา อุปฏฺฐหนฺตา วิจรึสุ ฯ เอวํ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๕.
โส อสีติสหสฺสวารณปริวาโร หิมวนฺตปฺปเทเส วสมาโน อปรภาเค คเณ โทสํ ทิสฺวา คณมฺหา กายวิเวกํ คนฺตฺวา เอกโกว อรญฺญวาสํ กปฺเปสิ ฯ สีลวนฺตตาย จ ปนสฺส สีลวนาคราชาเตฺวว นามํ อโหสิ ฯ อเถโก พาราณสีวาสิโก วนจรโก หิมวนฺตํ ปวิสิตฺวา อตฺตโน อาชีวภณฺฑกํ คเวสมาโน ทิสา ววฏฺฐเปตุํ อสกฺโกนฺโต มคฺคมูฬฺโห หุตฺวา มรณภยภีโต พาหา ปคฺคยฺห ปริเทวมาโน วิจรติ ฯ โพธิสตฺโต ตสฺส ตํ ปริเทวิตํ สุตฺวา อิมํ ปุริสํ ทุกฺขา โมเจสฺสามีติ การุญฺญโจทิโต ตสฺส สนฺติกํ อคมาสิ ฯ โส ตํ ทิสฺวาว ภีโต ปลายิ ฯ โพธิสตฺโต ตํ ปลายนฺตํ ทิสฺวา ตเถว อฏฺฐาสิ ฯ โส ปุริโส โพธิสตฺตํ ฐิตํ ทิสฺวา อฏฺฐาสิ ฯ โพธิสตฺโต ปุน อคมาสิ ฯ โส ปุน ปลายิตฺวา ตสฺส ฐิตกาเล ฐตฺวา จินฺเตสิ อยํ วารโณ มม ปลายนกาเล ติฏฺฐติ ฐิตกาเล อาคจฺฉติ นายํ มยฺหํ อนตฺถกาโม อิมมฺหา ปน มํ ทุกฺขา โมเจตุกาโม ภวิสฺสตีติ ฯ สูโร หุตฺวา อฏฺฐาสิ ฯ โพธิสตฺโต ตํ อุปสงฺกมิตฺวา กสฺมา โภ ตฺวํ ปุริส ปริเทวมาโน วิจรสีติ ปุจฺฉิ ฯ สามิ ทิสา ววฏฺฐเปตุํ อสกฺโกนฺโต มคฺคมูฬฺโห หุตฺวา มรณภเยนาติ ฯ อถ นํ โพธิสตฺโต อตฺตโน วสนฏฺฐานํ เนตฺวา กติปาหํ ผลาผเลหิ สนฺตปฺเปตฺวา โภ ปุริส มา ภายิ อหํ ตํ มนุสฺสปถํ เนสฺสามีติ ฯ อตฺตโน ปิฏฺเฐ นิสีทาเปตฺวา มนุสฺสปถํ ปาเปสิ ฯ อถ โข โส มิตฺตทุพฺภิปุริโส สเจ โกจิ ปุจฺฉิสฺสติ อาจิกฺขิตพฺพํ ภวิสฺสตีติ โพธิสตฺตสฺส ปิฏฺเฐ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๖.
นิสินฺโนเยว รุกฺขนิมิตฺตํ ปพฺพตนิมิตฺตํ อุปธาเรนฺโตว คจฺฉติ ฯ อถ นํ โพธิสตฺโต อรญฺญา นีหริตฺวา พาราณสีคมิกมหามคฺเค ฐเปตฺวา โภ ปุริส อิมินา มคฺเคน คจฺฉ มยฺหํ ปน วสนฏฺฐานํ ปุจฺฉิโตปิ มา กสฺสจิ อาจิกฺขาติ ตํ อุยฺโยเชตฺวา อตฺตโน วสนฏฺฐานํเยว อคมาสิ ฯ อถ โส ปุริโส พาราณสึ คนฺตฺวา อนุวิจรนฺโต ทนฺตการวีถึ ปตฺวา ทนฺตกาเร ทนฺตวิกติโย กุรุมาเน ทิสฺวา กึ ปน โภ ชีวทนฺตมฺปิ ลภิตฺวา คณฺเหยฺยาถาติ ฯ โภ กึ วทสิ ชีวทนฺโต นาม มตหตฺถิทนฺตโต มหคฺฆตโรติ ฯ เตนหิ อหํ โว ชีวทนฺตํ อาหริสฺสามีติ ปาเถยฺยํ คเหตฺวา ขรกกจํ อาทาย โพธิสตฺตสฺส วสนฏฺฐานํ อคมาสิ ฯ โพธิสตฺโต ตํ ทิสฺวา กิมตฺถํ อาคโตสีติ ปุจฺฉิ ฯ อหํ สามิ ทุคฺคโต กปโณ ชีวิตุํ อสกฺโกนฺโต ตุมฺเห ทนฺตขณฺฑํ ยาจิตฺวา สเจ ทสฺสถ ตํ อาทาย คนฺตฺวา วิกฺกิณิตฺวา เตน มูเลน ชีวิสฺสามีติ อาคโตติ ฯ โหตุ โภ ทนฺตํ เต ทสฺสามิ สเจ ทนฺตกปฺปนตฺถาย กกจํ อตฺถีติ ฯ กกจํ คเหตฺวา อาคโตมฺหิ สามีติ ฯ เตนหิ ทนฺเต กกเจน กนฺติตฺวา อาทาย คจฺฉาหีติ โพธิสตฺโต ปาเท สมฺมิญฺชิตฺวา โคนิสินฺนกํ นิสีทิ ฯ โส ตสฺส เทฺวปิ อคฺคทนฺเต ฉินฺทิ ฯ โพธิสตฺโต เต ทนฺเต โสณฺฑาย คเหตฺวา โภ ปุริส นาหํ อิเม มยฺหํ อปฺปิยา อมนาปาติ ทมฺมิ อิเมหิ ปน เม ทนฺเตหิ สตคุเณน สหสฺสคุเณน สตสหสฺสคุเณน สพฺพธมฺมปฺปฏิเวธสมตฺถํ สพฺพญฺญุตญาณํ ปิยตรํ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๗.
ตสฺส เม อิทํ ทนฺตทานํ สพฺพญฺญุตญาณปฺปฏิวิชฺฌนตฺถาย โหตูติ สพฺพญฺญุตญาณสฺส ปณิธานํ กตฺวา ทนฺตยุคลํ อทาสิ ฯ โส ตํ อาทาย คนฺตฺวา วิกฺกิณิตฺวา ตสฺมึ มูเล ขีเณ ปุน โพธิสตฺตสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา สามิ ตุมฺหากํ ทนฺเต วิกฺกิณิตฺวา ลทฺธมูลํ มยฺหํ อิณโสธนมตฺตเมว ชาตํ อวเสสทนฺเต เม เทถาติ อาห ฯ โพธิสตฺโต สาธูติ ปฏิสฺสุณิตฺวา ปุริมนเยเนว กปฺปาเปตฺวา อวเสสทนฺเต อทาสิ ฯ โสปิ เต วิกฺกิณิตฺวา ปุน อาคนฺตฺวา สามิ ชีวิตุํ น สกฺโกมิ มูลทาฐา เม เทหีติ อาห ฯ โพธิสตฺโต สาธูติ วตฺวา ปุริมนเยเนว นิสีทิ ฯ โส ปาปปุริโส มหาสตฺตสฺส รชตทามสทิสํ โสณฺฑํ มทฺทมาโน เกลาสกูฏสทิสํ กุมฺภํ อภิรุหิตฺวา อุโภ โกฏิโย ปณฺหิยา ปหรนฺโต มํสํ วิยูหิตฺวา กุมฺภา โอรุยฺห กกเจน มูลทาฐา กปฺเปตฺวา ปกฺกามิ ฯ โพธิสตฺตสฺส ทสฺสนูปจารํ วิชหนฺเตเยว ปน ตสฺมึ ปาปปุริเส จตุนฺนหุตาธิกทฺวิโยชนสตสหสฺสพหลา ฆนปฐวี สิเนรุยุคนฺธราทโย มหาภาเร ทุคฺคนฺธเชคุจฺฉานิ คูถมุตฺตาทีนิ จ ธาเรตุํ สมตฺถาปิ ตสฺส อคุณราสึ ธาเรตุํ อสกฺโกนฺตี วิย ภิชฺชิตฺวา วิวรมทาสิ ฯ ตาวเทว อวีจิมหานิรยโต ชาลา นิกฺขมิตฺวา ตํ มิตฺตทุพฺภิปุริสํ กุลทตฺติเกน กมฺพเลน ปารุปนฺตี วิย ปริกฺขิปิตฺวา คณฺหิ ฯ เอวํ ตสฺส ปาปปุคฺคลสฺส ปฐวึ ปวิฏฺฐกาเล ตสฺมึ วนสณฺเฑ อธิวฏฺฐา รุกฺขเทวตา อกตญฺญุํ มิตฺตทุพฺภิปุคฺคลํ อิมํ จกฺกวตฺติรชฺชํ ทตฺวาปิ โตเสตุํ น สกฺโกตีติ วนํ อุนฺนาเทตฺวา ธมฺมํ เทสยมานา อิมํ คาถมาห--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๘.
อกตญฺญุสฺส โปสสฺส นิจฺจํ วิวรทสฺสิโน สพฺพญฺเจ ปฐวึ ทชฺชา เนว นํ อภิราธเยติ ฯ ตตฺถ อกตญฺญุสฺสาติ อตฺตโน กตคุณํ อชานนฺตสฺส ฯ โปสสฺสาติ ปุริสสฺส ฯ วิวรทสฺสิโนติ ฉิทฺทเมว โอกาสเมว โอโลเกนฺตสฺส ฯ สพฺพญฺเจ ปฐวึ ทชฺชาติ สเจปิ ตาทิสสฺส ปุคฺคลสฺส สกลํ จกฺกวตฺติรชฺชํ อิมํ วา ปน มหาปฐวึ ปริวตฺเตตฺวา ปฐโวชํ ทเทยฺย ฯ เนว นํ อภิราธเยติ เอวํ กโรนฺโตปิ อกตญฺญุํ เอวรูปํ กตคุณวิทฺธํสนํ โกจิ ปริโตเสตุํ วา ปสาเทตุํ วา น สกฺกุเณยฺยาติ อตฺโถ ฯ เอวํ สา เทวตา วนํ อุนฺนาเทตฺวา ธมฺมํ เทเสสิ ฯ โพธิสตฺโต ยาวตายุกํ ฐตฺวา ยถากมฺมํ อคมาสิ ฯ สตฺถา น ภิกฺขเว เทวทตฺโต อิทาเนว อกตญฺญู ปุพฺเพปิ อกตญฺญูเยวาติ อิทํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา มิตฺตทุพฺภิปุริโส เทวทตฺโต อโหสิ รุกฺขเทวตา สารีปุตฺโต สีลวนาคราชา ปน อหเมวาติ ฯ สีลวนาคชาตกํ ทุติยํ ฯ -----------อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๑๒๔-๑๒๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=2480&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=2480&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=72 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=475 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=463 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=463 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]