ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

หน้าที่ ๑๒๙.

๓. สจฺจํกิรชาตกํ สจฺจํ กิเรวมาหํสูติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต วธาย ปริสกฺกนํ อารพฺภ กเถสิ ฯ ภิกฺขุสงฺเฆ หิ ธมฺมสภายํ นิสีทิตฺวา อาวุโส เทวทตฺโต สตฺถุ คุณํ น ชานาติ วธาย ปริสกฺกตีติ เทวทตฺตสฺส อคุณํ กเถนฺเต สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว เทวทตฺโต มยฺหํ วธาย ปริสกฺกติ ปุพฺเพปิ ปริสกฺกิเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต ตสฺส ทุฏฺฐกุมาโร นาม ปุตฺโต อโหสิ กกฺขโฬ ผรุโส ปหฏาสีวิสูปโม อนกฺโกสิตฺวา วา อปฺปหริตฺวา วา เกนจิ สทฺธึ น กเถสิ ฯ โส อนฺโตชนสฺส จ พหิชนสฺส จ อกฺขิมฺหิ ปติตรชํ วิย ขาทิตุํ อาคตปิสาโจ วิย จ อมนาโป อโหสิ อุพฺเพชนีโย ฯ โส เอกทิวสํ นทีกีฬํ กีฬิตุกาโม มหนฺเตน ปริวาเรน นทีตีรํ อคมาสิ ฯ ตสฺมึ ขเณ มหาเมโฆ อุฏฺฐหิ ทิสา อนฺธการา ชาตา ฯ โส ทาสเปสฺสชนํ อาห เอถ ภเณ มํ คเหตฺวา นทีมชฺฌํ เนตฺวา นฺหาเปตฺวา อาเนถาติ ฯ เต ตํ ตตฺถ เนตฺวา กินฺโน ราชา กริสฺสติ อิมํ ปาปปุริสํ เอตฺเถว มาเรมาติ มนฺตยิตฺวา เอตฺถ คจฺฉ กาฬกณฺณีติ อุทเก โอปิลาเปตฺวา ปจฺจุตฺตริตฺวา ตีเร อฏฺฐํสุ ฯ กหํ กุมาโรติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๐.

วุตฺเต น มยํ กุมารํ ปสฺสาม เมฆํ อุฏฺฐิตํ ทิสฺวา อุทเก นิมุชฺชิตฺวา ปุรโต อาคโต ภวิสฺสตีติ อมจฺจา รญฺโญ สนฺติกํ อคมํสุ ฯ ราชา กหํ เม ปุตฺโตติ ปุจฺฉิ ฯ น ชานาม เทว เมเฆ อุฏฺฐิเต ปุรโต อาคโต ภวิสฺสตีติ สญฺญายาคตมฺหาติ ฯ ราชา ทฺวารํ วิวราเปตฺวา นทีตีรํ คนฺตฺวา วิจินถาติ ตตฺถ ตตฺถ วิจินาเปสิ ฯ โกจิ กุมารํ นาทฺทส ฯ โสปิ โข เมฆนฺธกาเร เทเว วสฺสนฺเต นทิยา วุยฺหมาโน เอกํ ทารุกฺขนฺธํ ทิสฺวา ตตฺถ นิสีทิตฺวา มรณภยตชฺชิโต ปริเทวมาโน คจฺฉติ ฯ ตสฺมึ ปน กาเล พาราณสีวาสี เอโก เสฏฺฐี นทีตีเร จตฺตาฬีสโกฏิธนํ นิทหิตฺวา ธนตณฺหาย ธนปิฏฺเฐ สปฺโป หุตฺวา นิพฺพตฺติ ฯ อปโรปิ ตสฺมึเยว ปเทเส ตึสโกฏิโย นิทหิตฺวา ธนตณฺหาย ตตฺเถว อุนฺทุโร หุตฺวา นิพฺพตฺติ ฯ เตสํ วสนฏฺฐานํ อุทกํ ปาวิสิ ฯ เต อุทกสฺส ปวิฏฺฐมคฺเคเนว นิกฺขมิตฺวา โสตํ ฉินฺทนฺตา คนฺตฺวา ตํ ราชกุมาเรน อภินิสินฺนํ รุกฺขกฺขนฺธํ ปตฺวา เอโก เอกํ โกฏึ อิตโร อิตรํ อารุยฺห ขนฺธปิฏฺเฐเยว นิปชฺชึสุ ฯ ตสฺสาเยว โข ปน นทิยา ตีเร เอโก สิมฺพลิรุกฺโข อตฺถิ ฯ ตตฺเถโก สุวโปตโก วสติ ฯ โสปิ รุกฺโข อุทเกน โธตมูโล นทีปิฏฺเฐ ปติ ฯ สุวโปตโก เทเว วสฺสนฺเต อุปฺปติตฺวา คนฺตุํ อสกฺโกนฺโต คนฺตฺวา ตสฺเสว ขนฺธสฺส เอกปสฺเส นิลียิ ฯ เอวํ เต จตฺตาโร ชนา เอกโต วุยฺหมานา คจฺฉนฺติ ฯ โพธิสตฺโตปิ โข ตสฺมึ กาเล กาสีรฏฺเฐ อุทิจฺจพฺราหฺมณกุเล

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๑.

นิพฺพตฺติตฺวา วุฑฺฒิปฺปตฺโต อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา เอกสฺมึ นทีนิวตฺตเน ปณฺณสาลํ มาเปตฺวา วสติ ฯ โส อฑฺฒรตฺติกสมเย จงฺกมมาโน ตสฺส ราชกุมารสฺส พลวปริเทวนสทฺทํ สุตฺวา จินฺเตสิ มาทิเส นาม เมตฺตานุทฺทยสมฺปนฺเน ตาปเส วสนฺเต เอตสฺส ปุริสสฺส มรณํ อยุตฺตํ อุทกโต อุทฺธริตฺวา ตสฺส ชีวิตทานํ ทสฺสามีติ ฯ โส ตํ มา ภายีติ อสฺสาเสตฺวา อุทกโสตํ ฉินฺทนฺโต คนฺตฺวา ตํ ทารุกฺขนฺธํ เอกาย โกฏิยา คเหตฺวา อากฑฺฒนฺโต นาคพโล ถามสมฺปนฺโน เอกเวเคน นทีตีรํ ปตฺวา กุมารํ อุกฺขิปิตฺวา ตีเร ปติฏฺฐาเปสิ ฯ เต สปฺปาทโย ทิสฺวา อุกฺขิปิตฺวา อสฺสมปทํ เนตฺวา อคฺคึ ชาเลตฺวา อิเม ทุพฺพลตราติ ปฐมํ สปฺปาทีนํ สรีรํ เสเทตฺวา ปจฺฉา ราชกุมารสฺส สรีรํ เสเทตฺวา ตมฺปิ อโรคํ กตฺวา อาหารํ เทนฺโตปิ ปฐมํ สปฺปาทีนเมว ทตฺวา ปจฺฉา ตสฺส ผลาผลานิ อุปนาเมสิ ฯ ราชกุมาโร อยํ กูฏตาปโส มํ ราชกุมารํ อคเณตฺวา ติรจฺฉานคตานํ สมฺมานํ กโรตีติ โพธิสตฺเต อาฆาตํ พนฺธิ ฯ ตโต กติปาหจฺจเยน ปน สพฺเพสุปิ เตสุ ถามพลปฺปตฺเตสุ นทิยา โอเฆ ปจฺฉินฺเน สปฺโป ตาปสํ วนฺทิตฺวา อาห ภนฺเต ตุมฺเหหิ มยฺหํ มหาอุปกาโร กโต น โข ปนาหํ ทลิทฺโท อสุกฏฺฐาเน เม จตฺตาฬีส หิรญฺญโกฏิโย นิทหิตา ตุมฺหากํ ธเนน กิจฺเจ สติ สพฺพเมตํ ธนํ ตุมฺหากํ ทาตุํ สกฺโกมิ ตํ ฐานํ คนฺตฺวา ทีฆาติ ปกฺโกเสยฺยาถาติ วตฺวา ปกฺกามิ ฯ อุนฺทุโรปิ ตเถว ตาปสํ นิมนฺเตตฺวา อตฺเถ สติ อสุกฏฺฐาเน ฐตฺวา อุนฺทุราติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๒.

ปกฺโกเสยฺยาถาติ วตฺวา ปกฺกามิ ฯ สุวโปตโก ปน ตาปสํ วนฺทิตฺวา ภนฺเต มยฺหํ ธนํ นตฺถิ รตฺตสาลีหิ ปน โว อตฺเถ สติ อสุกํ นาม มยฺหํ วสนฏฺฐานํ ตตฺถ คนฺตฺวา สุกาติ ปกฺโกเสยฺยาถ อหํ ญาตกานํ อาโรเจตฺวา อเนกสกฏปูรมตฺตา รตฺตสาลี อาหราเปตฺวา ทาตุํ สกฺโกมีติ วตฺวา ปกฺกามิ ฯ อิตโร ปน มิตฺตทุพฺภิธมฺเมสุ ธมฺมตาย ยงฺกิญฺจิ อวตฺวา คนฺตุํ อยุตฺตํเอว ตํ อตฺตโน สนฺติกํ อาคตํ มาเรสฺสามีติ จินฺเตตฺวา ภนฺเต มยิ รชฺเช ปติฏฺฐิเต อาคจฺเฉยฺยาถ อหํ โว จตูหิ ปจฺจเยหิ อุปฏฺฐหิสฺสามีติ วตฺวา ปกฺกามิ ฯ โส คนฺตฺวา นจิรสฺเสว รชฺเช ปติฏฺฐาสิ ฯ โพธิสตฺโต วีมํสิสฺสามิ ตาว เนติ ปฐมํ สปฺปสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา อวิทูเร ฐตฺวา ทีฆาติ ปกฺโกสิ ฯ โส เอกวจเนเนว นิกฺขมิตฺวา โพธิสตฺตํ วนฺทิตฺวา ภนฺเต อิมสฺมึ ฐาเน จตฺตาฬีส หิรญฺญโกฏิโย ตา สพฺพาปิ นีหริตฺวา หรถาติ อาห ฯ โพธิสตฺโต เอวมตฺถุ อุปฺปนฺเน กิจฺเจ ชานิสฺสามีติ ตํ นิวตฺตาเปตฺวา อุนฺทุรสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา สทฺทมกาสิ ฯ โสปิ โข ตเถว ปฏิปชฺชิ ฯ โพธิสตฺโต ตมฺปิ นิวตฺตาเปตฺวา สุกสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา สุกาติ ปกฺโกสิ ฯ โสปิ เอกวจเนเนว รุกฺขคฺคโต โอตริตฺวา โพธิสตฺตํ วนฺทิตฺวา กึ ภนฺเต มยฺหํ ญาตกานํ สนฺติกํ คนฺตฺวา หิมวนฺตปฺปเทสโต ตุมฺหากํ สญฺชาตสาลี อาหราเปสฺสามีติ ปุจฺฉิ ฯ โพธิสตฺโต อตฺเถ สติ ชานิสฺสามีติ ตมฺปิ นิวตฺตาเปตฺวา อิทานิ ราชานํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๓.

ปริคฺคณฺหิสฺสามีติ คนฺตฺวา ราชุยฺยาเน วสิตฺวา ปุนทิวเส อากปฺปสมฺปตฺตึ กตฺวา ภิกฺขาจารวตฺเตน นครํ ปาวิสิ ฯ ตสฺมึ ขเณ โสปิ มิตฺตทุพฺภิราชา อลงฺกตหตฺถิกฺขนฺธวรคโต มหนฺเตน ปริวาเรน นครํ ปทกฺขิณํ กโรนฺโต โพธิสตฺตํ ทูรโตว ทิสฺวา อยํ โส กูฏตาปโส มม สนฺติเก วสิตุกาโม อาคโต ยาว ปริสมชฺเฌ อตฺตนา มยฺหํ กตคุณํ น ปกาเสสิ ตาวเทวสฺส สีสํ ฉินฺทาเปสฺสามีติ ปุริเส โอโลเกตฺวา กึ กโรม เทวาติ วุตฺเต เอส กูฏตาปโส มํ กิญฺจิ ยาจิตุกาโม อาคจฺฉติ มญฺเญ เอตสฺส กาฬกณฺณิตาปสสฺส มํ ปสฺสิตุํ อทตฺวาว เอตํ คเหตฺวา ปจฺฉาพาหุํ พนฺธิตฺวา จตุกฺเก จตุกฺเก ปหรนฺตา นครา นีหริตฺวา อาฆาตเน สีสมสฺส ฉินฺทิตฺวา สรีรํ สูเล อุตฺตาเสถาติ อาห ฯ เต สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา คนฺตฺวา นิรปราธํ มหาสตฺตํ พนฺธิตฺวา จตุกฺเก จตุกฺเก ปหรนฺตา อาฆาตนํ เนตุํ อารภึสุ ฯ โพธิสตฺโต ปหฏปหฏฏฺฐาเน อมฺมตาตาติ อกนฺทนฺโต นิพฺพิกาโร อิมํ คาถมาห สจฺจํ กิเรวมาหํสุ นรา เอกจฺจิยา อิธ กฏฺฐํ นิปฺผวิตํ เสยฺโย น เตฺวเวกจฺจิโย นโรติ ฯ ตตฺถ สจฺจํ กิเรวมาหํสูติ อวิตถเมว กิร เอวํ วทนฺติ ฯ นรา เอกจฺจิยา อิธาติ อิเธกจฺเจ ปณฺฑิตปุริสา ฯ กฏฺฐํ นิปฺผวิตํ เสยฺโยติ นทิยา วุยฺหมานํ สุกฺขทารุํ นิปฺผวิตํ อุตฺตาเรตฺวา ถเล ฐปิตํ เสยฺโย สุนฺทรํ เอตนฺติ วทมานา เต ปุริสา สจฺจํ กิร วทนฺติ ฯ กึการณา ฯ ตํ หิ ยาคุภตฺตาทีนํ ปจนตฺถาย สีตาตุรานํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๔.

วิสีวนตฺถาย อญฺเญปิ จ ปริสฺสยานํ หรณตฺถาย อุปการํ โหติ ฯ น เตฺวเวกจฺจิโย นโรติ เอกจฺโจ ปน มิตฺตทุพฺภิ อกตญฺญู ปาปปุริโส โอเฆน วุยฺหมาโน หตฺเถ คเหตฺวา อุตฺตาริโต น เตฺวว วรํ ตถาหิ อหํ อิมํ ปาปปุริสํ อุตฺตาเรตฺวา อิมํ อตฺตโน ทุกฺขํ อาหรินฺติ ฯ เอวํ ปหฏปหฏฏฺฐาเน อิมํ คาถมาห ฯ ตํ สุตฺวา เย ตตฺถ ปณฺฑิตปุริสา เต อาหํสุ กึ ปน โภ ปพฺพชิต ตยา อมฺหากํ รญฺโญ อตฺถิ โกจิ คุโณ กโตติ ฯ โพธิสตฺโต ตํ ปวุตฺตึ อาโรเจตฺวา เอวมิมํ มโหฆโต อุตฺตาเรนฺโต อหเมว อตฺตโน ทุกฺขํ อกาสึ น วต เม โปราณกปณฺฑิตานํ กตนฺติ อนุสฺสริตฺวา เอวํ วทามีติ อาห ฯ ตํ สุตฺวา ขตฺติยพฺราหฺมณาทโย นครวาสิโน ยฺวายํ มิตฺตทุพฺภิราชา เอวํ คุณสมฺปนฺนสฺส อตฺตโน ชีวิตทายกสฺส คุณมตฺตมฺปิ น ชานาติ ตํ นิสฺสาย กุโต อมฺหากํ วุฑฺฒิ คณฺหถ นนฺติ กุปิตา สมนฺตโต อุฏฺฐหิตฺวา อุสุสตฺติปาสาณ- มุคฺคราทิปฺปหาเรหิ หตฺถิกฺขนฺธคตเมว นํ ฆาเตตฺวา ปาเท คเหตฺวา กฑฺฒิตฺวา ปริกฺขาปิฏฺเฐ ฉฑฺเฑตฺวา โพธิสตฺตํ อภิสิญฺจิตฺวา รชฺเช ปติฏฺฐาเปสุํ ฯ โส ธมฺเมน รชฺชํ กาเรนฺโต ปน เอกทิวสํ สปฺปาทโย ปริคฺคณฺหิตุกาโม มหนฺเตน ปริวาเรน สปฺปสฺส วสนฏฺฐานํ คนฺตฺวา ทีฆาติ ปกฺโกสิ ฯ สปฺโป อาคนฺตฺวา วนฺทิตฺวา อิทนฺเต สามิ ธนํ คณฺหาติ อาห ฯ ราชา จตฺตาฬีสหิรญฺญโกฏิธนํ อมจฺเจ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๕.

ปฏิจฺฉาเปตฺวา อุนฺทุรสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา อุนฺทุราติ ปกฺโกสิ ฯ โสปิ อาคนฺตฺวา วนฺทิตฺวา ตึสโกฏิธนํ นิยฺยาเทสิ ฯ ราชา ตมฺปิ อมจฺเจ ปฏิจฺฉาเปตฺวา สุกสฺส วสนฏฺฐานํ คนฺตฺวา สุกาติ ปกฺโกสิ ฯ โสปิ อาคนฺตฺวา ปาเท วนฺทิตฺวา สามิ สาลี อาหรามีติ อาห ฯ ราชา สาลีหิ อตฺเถ สติ อาหริสฺสสิ เอหิ คจฺฉามาติ สตฺตติยา หิรญฺญโกฏีหิ สทฺธึ เต ตโยปิ ชเน คาหาเปตฺวา นครํ คนฺตฺวา ปาสาทวรมหาตลํ อารุยฺห ธนํ สงฺโคปาเปตฺวา สปฺปสฺส วสนตฺถาย สุวณฺณนาฬึ อุนฺทุรสฺส ผลิกคุหํ สุกสฺส สุวณฺณปญฺชรํ การาเปตฺวา สปฺปสฺส จ สุกสฺส จ โภชนตฺถาย เทวสิกํ กาญฺจนตฏฺฏเก มธุลาเช อุนฺทุรสฺส คนฺธสาลิตณฺฑุเล ทาเปสิ ทานาทีนิ ปุญฺญานิ กโรติ ฯ เอวํ เตปิ จตฺตาโร ชนา ยาวชีวํ สมคฺคา สมฺโมทมานา วิหริตฺวา ชีวิตกฺขเย ยถากมฺมํ อคมึสุ ฯ สตฺถา น ภิกฺขเว เทวทตฺโต อิทาเนว มยฺหํ วธาย ปริสกฺกติ ปุพฺเพปิ ปริสกฺกิเยวาติ วตฺวา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา ทุฏฺฐราชา เทวทตฺโต อโหสิ สปฺโป สารีปุตฺโต อุนฺทุโร โมคฺคลฺลาโน สุโก อานนฺโท ปจฺฉารชฺชปฺปตฺตธมฺมราชา ปน อหเมวาติ ฯ สจฺจํกิรชาตกํ ตติยํ ฯ ----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๑๒๙-๑๓๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=2576&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=2576&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=73              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=480              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=468              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=468              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]