อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                       ๔ มกสชาตกํ
     เสยฺโย อมิตฺโตติ อิทํ สตฺถา มคเธสุ จาริกํ จรมาโน
อญฺญตรสฺมึ คามเก พาลมนุสฺเส อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ตถาคโต กิร เอกสฺมึ สมเย สาวตฺถิโต มคธรฏฺฐํ คนฺตฺวา
ตตฺถ จาริกํ จรมาโน อญฺญตรํ คามํ สมฺปาปุณิ ฯ โสปิ คามโก
เยภุยฺเยน อนฺธพาลมนุสฺเสหิเยว อุสฺสนฺโน ฯ อเถกทิวสํ
อนฺธพาลมนุสฺสา สนฺนิปติตฺวา โภ อมฺเห อรญฺญํ ปวิสิตฺวา กมฺมํ
กโรนฺเต มกสา ขาทนฺติ ตปฺปจฺจยา อมฺหากํ กมฺมจฺเฉโท โหติ
สพฺเพว ธนูนิ เจว อาวุธานิ จ อาทาย คนฺตฺวา มกเสหิ สทฺธึ
ยุชฺฌิตฺวา สพฺเพ มกเส วิชฺฌิตฺวา ฉินฺทิตฺวาว มาเรสฺสามาติ
มนฺตยิตฺวา อรญฺญํ คนฺตฺวา มกเส วิชฺฌิสฺสามาติ อญฺญมญฺญํ
วิชฺฌิตฺวา ปหริตฺวา จ ทุกฺขปฺปตฺตา อาคนฺตฺวา อนฺโตคาเม จ
คามมชฺเฌ จ คามทฺวาเร จ นิปชฺชึสุ ฯ สตฺถา ภิกฺขุสงฺฆปริวุโต
ตํ คามํ ปิณฺฑาย ปาวิสิ ฯ อวเสสา ปณฺฑิตมนุสฺสา ภควนฺตํ
ทิสฺวา คามทฺวาเร มณฺฑปํ กาเรตฺวา พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส
มหาทานํ ทตฺวา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา นิสีทึสุ ฯ ตทา สตฺถา ตสฺมึ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙.
ตสฺมึ ฐาเน ปติเต มนุสฺเส ทิสฺวา เต อุปาสเก ปุจฺฉิ พหู
อิเม คิลานมนุสฺสา กึ เอเตหิ กตนฺติ ฯ ภนฺเต เอเต มนุสฺสา
มกสยุทฺธํ กริสฺสามาติ คนฺตฺวา อญฺญมญฺญํ วิชฺฌิตฺวา สยํ คิลานา
ชาตาติ ฯ สตฺถา น อิทาเนว อนฺธพาลมนุสฺสา มกเส
ปหริสฺสามาติ อตฺตานํ ปหรนฺติ ปุพฺเพปิ มกสํ ปหริสฺสามาติ ปรํ
ปหรณกมนุสฺสา อเหสุํเยวาติ วตฺวา ตุณฺหี อโหสิ เตหิ มนุสฺเสหิ ยาจิโต
อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
วณิชฺชาย ชีวิกํ กปฺเปสิ ฯ ตทา กาสีรฏฺเฐ เอกสฺมึ ปจฺจนฺตคาเม
พหู วฑฺฒกี วสนฺติ ฯ ตตฺเถโก ขลฺลาตวฑฺฒกี รุกฺขํ ตจฺฉติ ฯ
อถสฺส เอโก มกโส ตมฺพโลหถาลกปิฏฺฐิสทิเส สีเส นิสีทิตฺวา
สตฺติยา ปหรนฺโต วิย สีสํ มุขตุณฺฑเกน วิชฺฌิ ฯ โส อตฺตโน
สนฺติเก นิสินฺนํ ปุตฺตํ อาห ตาต มยฺหํ สีสํ มกโส สตฺติยา
ปหรนฺโต วิย วิชฺฌติ มาเรหิ นนฺติ ฯ ตาต อธิวาเสหิ
เอกปฺปหาเรน ตํ มาเรสฺสามีติ ฯ ตสฺมึ สมเย โพธิสตฺโตปิ อตฺตโน
ภณฺฑํ ปริเยสมาโน ตํ คามํ ปตฺวา ตสฺส วฑฺฒกีสาลาย นิสินฺโน
โหติ ฯ อถ โส วฑฺฒกี ปุตฺตํ อาห ตาต อิมํ มกสํ วาเรหีติ ฯ
โส วาเรสฺสามิ ตาตาติ ติขิณํ มหาผรสุํ อุกฺขิปิตฺวา ปิตุ
ปิฏฺฐิปสฺเส ฐตฺวา มกสํ ปหริสฺสามีติ ปิตุ มตฺถกํ ทฺวิธา ภินฺทิ ฯ
วฑฺฒกี ตตฺเถว ชีวิตกฺขยํ ปตฺโต ฯ โพธิสตฺโต ตสฺส ตํ กมฺมํ
ทิสฺวา ปจฺจามิตฺโตปิ ปณฺฑิโต เสยฺโย โส หิ ทณฺฑภเยนาปิ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๐.
น มนุสฺสํ มาเรสฺสตีติ จินฺเตตฺวา อิมํ คาถมาห
               เสยฺโย อมิตฺโต มติยา อุเปโต
               น เตฺวว มิตฺโต มติวิปฺปหีโน
               มกสํ วธิสฺสนฺติ หิ เอลมูโค
               ปุตฺโต ปิตุ อพฺภิทา อุตฺตมงฺคนฺติ ฯ
     ตตฺถ เสยฺโยติ ปวโร อุตฺตโม ฯ มติยา อุเปโตติ ปญฺญาย
สมนฺนาคโต ฯ เอลมูโคติ ลาลามูโค พาโล ฯ ปุตฺโต ปิตุ
อพฺภิทา อุตฺตมงฺคนฺติ อตฺตโน พาลตาย ปุตฺโตปิ หุตฺวา ปิตุ
อุตฺตมงฺคํ มตฺถกํ มกสํ มาเรสฺสามีติ ทฺวิธา ภินฺทิ ตสฺมา
พาลมิตฺตโต ปณฺฑิโต อมิตฺโตว เสยฺโยติ ฯ
     อิมํ คาถํ วตฺวา โพธิสตฺโต อุฏฺฐาย ยถากมฺมํ คโต ฯ
วฑฺฒกิสฺสาปิ ญาตกา สรีรกิจฺจํ อกํสุ ฯ
     สตฺถา เอวํ อุปาสกา ปุพฺเพปิ มกสํ ปหริสฺสามาติ ปรํ
ปหรณกมนุสฺสา อเหสุํเยวาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา อนุสนฺธึ
ฆเฏตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา คาถํ วตฺวา ปกฺกนฺโต
ปณฺฑิตวาณิโช ปน อหเมว อโหสีติ ฯ
                    มกสชาตกํ จตุตฺถํ ฯ
                    --------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๑๘-๒๐.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=357&modeTY=2&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=357&modeTY=2&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=44
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=294
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=291
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=291
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27