อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                     ๖. สีลวีมํสนชาตกํ
     สีลํ กิเรว กลฺยาณนฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ
สีลวีมํสกํ พฺราหฺมณํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     โส กิร โกสลราชานํ นิสฺสาย ชีวติ ติสรณคโต
อขณฺฑปญฺจสีโล ติณฺณํ เวทานํ ปารคู ฯ ราชา อยํ สีลวาติ ตสฺส
อติเรกํ สมฺมานํ กโรติ ฯ โส จินฺเตสิ อยํ ราชา มยฺหํ อญฺเญหิ
พฺราหฺมเณหิ อติเรกํ สมฺมานํ กโรติ อติวิย มํ ครุํ กตฺวา ปสฺสติ
กึ นุ โข เอส มม ชาติโคตฺตกุลปฺปเทสสิปฺปสมฺปตฺตึ นิสฺสาย
อิมํ สมฺมานํ กโรติ อุทาหุ สีลสมฺปตฺตึ วีมํสิสฺสามิ ตาวาติ ฯ
โส เอกทิวสํ ราชุปฏฺฐานํ คนฺตฺวา ฆรํ คจฺฉนฺโต เอกสฺส
เหรญฺญิกสฺส ผลกโต อนาปุจฺฉิตฺวาว เอกํ กหาปณํ คเหตฺวา อคมาสิ ฯ
อถ นํ เหรญฺญิโก พฺราหฺมเณ ครุภาเวน กิญฺจิ อวตฺวา นิสีทิ ฯ
ปุนทิวเส เทฺว กหาปเณ คณฺหิ ฯ เหรญฺญิโก ตเถว อธิวาเสสิ ฯ
ตติยทิวเส กหาปณมุฏฺฐึ อคฺคเหสิ ฯ อถ นํ เหรญฺญิโก อชฺช
เต ตติโย ทิวโส ราชกุฏุมฺพํ วิลุมฺปนฺตสฺสาติ ราชกุฏุมฺพํ
วิลุมฺปกโจโร เม คหิโตติ ติกฺขตฺตุํ วิรวิ ฯ อถ นํ มนุสฺสา อิโต
จิโต จ อาคนฺตฺวา จิรนฺทานิ ตฺวํ สีลวา วิย วิจรีติ เทฺว ตโย
ปหาเร ทตฺวา พนฺธิตฺวา รญฺโญ ทสฺเสสุํ ฯ ราชา วิปฺปฏิสารี
หุตฺวา กสฺมา พฺราหฺมณ เอวรูปํ ทุสฺสีลกมฺมํ กโรสีติ วตฺวา
คจฺฉถ ตสฺส ราชาณํ กโรถาติ อาห ฯ พฺราหฺมโณ นาหํ
มหาราช โจโรติ อาห ฯ อถ กสฺมา ราชกุฏุมฺพิกสฺส ผลกโต
กหาปเณ คณฺหีติ ฯ เอวํ มยา ตยิ มม อติสมฺมานํ กโรนฺเต
กึ นุ โข ราชา มม ชาติอาทีนิ นิสฺสาย อติสมฺมานํ กโรติ อุทาหุ
สีลํ นิสฺสายาติ วีมํสนตฺถาย ตํ กตํ อิทานิ ปน มยา เอกํเสน
ญาตํ ยถา สีลเมว นิสฺสาย ตยา มม สมฺมาโน กโต น
ชาติอาทีนิ ตถา หิ เมทานิ ราชาณํ กาเรสีติ วตฺวา สฺวาหํ
อิมินา การเณน อิมสฺมึ โลเก สีลเมว อุตฺตมํ สีลํ ปมุขนฺติ
สนฺนิฏฺฐานํ คโต อิมสฺส ปนาหํ สีลสฺส อนุจฺฉวิกํ กโรนฺโต เคเห
ฐิโต กิเลเส ปริภุญฺชนฺโต น สกฺขิสฺสามิ กาตุํ อชฺเชว เชตวนํ
คนฺตฺวา สตฺถุ สนฺติเก ปพฺพชิสฺสามิ ปพฺพชฺชํ เม เทหิ เทวาติ
ราชานํ อนุชานาเปตฺวา เชตวนาภิมุโข ปายาสิ ฯ อถ นํ
ญาติสุหชฺชพนฺธวา สนฺนิปติตฺวา นิวาเรตุํ อสกฺโกนฺตา นิวตฺตึสุ ฯ
     โส สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา ปพฺพชฺชํ ยาจิตฺวา ปพฺพชฺชญฺจ
อุปสมฺปทญฺจ ลภิตฺวา อวิสฺสฏฺฐกมฺมฏฺฐาโน วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา
อรหตฺตํ ปตฺวา สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา ภนฺเต มยฺหํ ปพฺพชฺชา
มตฺถกํ ปตฺตาติ อญฺญํ พฺยากาสิ ฯ ตสฺส ตํ อญฺญพฺยากรณํ
ภิกฺขุสงฺเฆ ปากฏํ ชาตํ ฯ อเถกทิวสํ ธมฺมสภายํ สนฺนิปติตฺวา
ภิกฺขู อาวุโส อสุโก นาม รญฺโญ อุปฏฺฐาโก พฺราหฺมโณ
อตฺตโน สีลํ วีมํสิตฺวา ราชานํ อาปุจฺฉิตฺวา ปพฺพชิตฺวา อรหตฺเต
ปติฏฺฐิโตติ ตสฺส คุณํ กถยมานา นิสีทึสุ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา
กาย นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย
นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว อยเมว พฺราหฺมโณ อตฺตโน
สีลํ วีมํสิตฺวา ปพฺพชิตฺวา อตฺตโน ปติฏฺฐํ อกาสิ ปุพฺเพปิ ปณฺฑิตา
อตฺตโน สีลํ วีมํสิตฺวา ปพฺพชิตฺวา อตฺตโน ปติฏฺฐํ กรึสูติ วตฺวา
เตหิ ยาจิโต อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต ตสฺส
ปุโรหิโต อโหสิ ทานาธิมุตฺโต สีลชฺฌาสโย อขณฺฑปญฺจสีโล ฯ
ราชา เสสพฺราหฺมเณหิ อติเรกตรํ ตสฺส สมฺมานํ กโรตีติ สพฺพํ
ปุริมสทิสเมว ฯ โพธิสตฺเต ปน พนฺธิตฺวา รญฺโญ สนฺติกํ นียมาเน
อหิคุณฺฑิกา อนฺตรวีถิยํ สปฺปํ กีฬาเปนฺตา นํ นงฺคุฏฺเฐ คณฺหนฺติ
คีวาย คณฺหนฺติ คเล เวเฐนฺติ ฯ โพธิสตฺโต เต ทิสฺวา มา ตาตา
เอตํ สปฺปํ นงฺคุฏฺเฐ คณฺหถ มา คีวายํ คณฺหถ มา คเล เวเฐถ
อยญฺหิ เต ฑํสิตฺวาว ชีวิตกฺขยํ ปาเปยฺยาติ อาห ฯ อหิคุณฺฑิกา
อยํ พฺราหฺมณ สปฺโป สีลวา อาจารสมฺปนฺโน ตาทิโส ทุสฺสีโล
น โหติ ตฺวํ ปน อตฺตโน ทุสฺสีลตาย อนาจาโร ราชกุฏุมฺพ-
วิลุมฺปกโจโรติ พนฺธิตฺวา นิยฺยาสีติ อาหํสุ ฯ โส จินฺเตสิ สปฺปาปิ
ตาว อฑํสนฺตา อวิเหเฐนฺตา สีลวนฺโตติ นามํ ลภนฺติ กิมงฺคํ
ปน มนุสฺสภูตา สีลเมว อิมสฺมึ โลเก อุตฺตมํ นาม นตฺถิ ตโต
อุตฺตริตรนฺติ ฯ อถ นํ เนตฺวา รญฺโญ ทสฺเสสุํ ฯ ราชา กึ
อิทํ ตาตาติ ปุจฺฉิ ฯ ราชกุฏุมฺพวิลุมฺปกโจโร เทวาติ ฯ เตนหิสฺส
ราชาณํ กโรถาติ ฯ พฺราหฺมโณ นาหํ มหาราช โจโรติ อาห ฯ
อถ กสฺมา กหาปเณ อคฺคเหสีติ จ วุตฺเต ปุริมนเยเนว สพฺพํ
อาโรเจนฺโต สฺวาหํ อิมินา การเณน อิมสฺมึ โลเก สีลเมว
อุตฺตมํ สีลํ ปาโมกฺขนฺติ สนฺนิฏฺฐานํ คโตติ วตฺวา ติฏฺฐตุ ตาว
อิทํ อาสีวิโสปิ ตาว อฑํสนฺโต อวิเหเฐนฺโต สีลวาติ วตฺตพฺพตํ
ลภติ อิมินาปิ การเณน สีลเมว อุตฺตมํ สีลํ ปวรนฺติ สีลํ
วณฺเณนฺโต อิมํ คาถมาห
         สีลํ กิเรว กลฺยาณํ    สีลํ โลเก อนุตฺตรํ
         ปสฺส โฆรวิโส นาโค  สีลวาติ น หญฺญตีติ ฯ
     ตตฺถ สีลํ กิเรวาติ กายวาจาจิตฺเตหิ อวีติกฺกมนสงฺขาตํ
อาจารสีลเมว ฯ กิเรติ อนุสฺสววเสน วทติ ฯ กลฺยาณนฺติ สุนฺทรํ
ปวรํ ฯ อนุตฺตรนฺติ เชฏฺฐกํ สพฺพคุณทายกํ ฯ ปสฺสาติ อตฺตนา
ทิฏฺฐการณํ อภิมุขํ กโรนฺโต กเถสิ ฯ สีลวาติ น หญฺญตีติ
โฆรวิโสปิ สมาโน อฑํสนอวิเหฐนมตฺตเกน สีลวาติ ปสํสํ ลภติ
น หญฺญติ น วิหญฺญตีติ อิมินาปิ การเณน สีลเมว อุตฺตมนฺติ ฯ
     เอวํ โพธิสตฺโต อิมาย คาถาย รญฺโญ ธมฺมํ เทเสตฺวา กาเม
ปหาย อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา หิมวนฺตํ ปวิสิตฺวา ปญฺจาภิญฺญา จ
อฏฺฐ สมาปตฺติโย จ นิพฺพตฺเตตฺวา พฺรหฺมโลกปรายโน อโหสิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
ราชา อานนฺโท อโหสิ ปริสา พุทฺธปริสา ปุโรหิโต ปน
อหเมวาติ ฯ
                   สีลวีมํสนชาตกํ ฉฏฺฐํ ฯ
                      ----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๑๙๙-๒๐๒.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=4011&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=4011&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=86
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=569
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=563
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=563
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27