อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                      ๙. กุหกชาตกํ
     วาจาว กิร เต อาสีติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ
กุหกํ ภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ กุหนวตฺถุ อุทฺทาลชาตเก อาวิภวิสฺสติ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต เอกํ คามกํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๐๙.
อุปนิสฺสาย เอโก กูฏขฏิโล กุหกตาปโส วสติ ฯ เอโก กุฏุมฺพิโก
ตสฺส อรญฺเญ ปณฺณสาลํ กาเรตฺวา ตตฺถ นํ วาเสนฺโต อตฺตโน
เคเห ปณีตาหาเรน ปฏิชคฺคติ ฯ โส ตํ กูฏชฏิลํ สีลวา เอโสติ
สทฺทหิตฺวา โจรภเยน สุวณฺณนิกฺขสตํ ตสฺส ปณฺณสาลํ เนตฺวา
ภูมิคตํ กตฺวา อิมํ โอโลเกยฺยาสิ ภนฺเตติ อาห ฯ อถ นํ ตาปโส
ปพฺพชิตานํ นาม อาวุโส เอวรูปํ กเถตุํ น วฏฺฏติ อมฺหากํ
ปรสนฺตเก โลโภ นาม นตฺถีติ อาห ฯ โส สาธุ ภนฺเตติ
ตสฺส วจนํ สทฺทหิตฺวา ปกฺกามิ ฯ ทุฏฺฐตาปโส สกฺกา เอตฺตเกน
ชีวิตุนฺติ กติปาหํ อติกฺกมิตฺวา ตํ สุวณฺณํ คเหตฺวา อนฺตรามคฺเค
เอกสฺมึ ฐาเน ฐเปตฺวา อาคนฺตฺวา ปณฺณสาลเมว ปวิสิตฺวา
ปุนทิวเส ตสฺส เคเห ภตฺตกิจฺจํ กตฺวา เอวมาห อาวุโส มยํ
ตุมฺเห นิสฺสาย จิรํ วสิมฺหา อติจิรญฺหิ เอกสฺมึ ฐาเน วสนฺตานํ
มนุสฺเสหิ สทฺธึ สํสคฺโค โหติ สํสคฺโค จ นาม ปพฺพชิตานํ
มลํ ตสฺมา คจฺฉามหนฺติ วตฺวา เตน ปุนปฺปุนํ ยาจิยมาโนปิ
นิวตฺติตุํ น อิจฺฉิ ฯ อถ นํ โส เอวํ สนฺเต คจฺฉถ ภนฺเตติ
ยาว คามทฺวารํ อนุคนฺตฺวา นิวตฺติ ฯ ตาปโส โถกํ คนฺตฺวา
อิมํ กุฏุมฺพิกํ มยา วญฺเจตุํ วฏฺฏตีติ จินฺเตตฺวา ชฏานํ อนฺตเร
ติณํ ฐเปตฺวา ปฏินิวตฺติ ฯ กุฏุมฺพิโก กึ ภนฺเต นิวตฺติตฺถาติ
ปุจฺฉิ ฯ อาวุโส ตุมฺหากํ เคหจฺฉทนโต เม ชฏาสุ เอกํ ติณํ ลคฺคํ
อทินฺนาทานนฺนาม ปพฺพชิตานํ น วฏฺฏติ ตํ อาทาย อาคโตมฺหีติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๐.
กุฏุมฺพิโก ฉฑฺเฑตฺวา คจฺฉถ ภนฺเตติ วตฺวา ติณสลากํปิ นาม
ปรสนฺตกํ น คณฺหาติ อโห กุกฺกุจฺจโก เม อยฺโยติ ปสีทิตฺวา
วนฺทิตฺวา อุยฺโยเชสิ ฯ
     ตทา ปน โพธิสตฺเตน ภณฺฑตฺถาย ปจฺจนฺตํ คจฺฉนฺเตน
ตสฺมึ นิเวสเน นิวาโส คหิโต โหติ ฯ โส ตาปสสฺส วจนํ
สุตฺวา อทฺธา อิมินา ทุฏฺฐตาปเสน อิมสฺส กิญฺจิ คหิตํ ภวิสฺสตีติ
กุฏุมฺพิกํ ปุจฺฉิ อตฺถิ ปน เต สมฺม กิญฺจิ เอตสฺส ตาปสสฺส
สนฺติเก นิกฺขิตฺตนฺติ ฯ อตฺถิ สมฺม สุวณฺณนิกฺขสตนฺติ ฯ เตนหิ
คจฺฉ ตํ อุปธาเรหีติ ฯ โส ตํ ปณฺณสาลํ คนฺตฺวา ตํ อทิสฺวา
เวเคนาคนฺตฺวา นตฺถิ สมฺมาติ อาห ฯ น เต สุวณฺณํ อญฺเญน
คหิตํ เตเนว กูฏตาปเสน คหิตํ เอหิ ตํ อนุพนฺธิตฺวา คณฺหามาติ
เวเคน คนฺตฺวา กูฏตาปสํ คณฺหิตฺวา หตฺเถหิ จ ปาเทหิ จ
โปเถตฺวา สุวณฺณํ อาหราเปตฺวา คณฺหึสุ ฯ โพธิสตฺโต สุวณฺณํ
ทิสฺวา นิกฺขสตํ นาม หรมาโน อสชฺชิตฺวา ติณมตฺเต สตฺโตสีติ
วตฺวา ตํ ครหนฺโต อิมํ คาถมาห
         วาจาว กิร เต อาสิ    สณฺหา สขิลภาณิโน
         ติณมตฺเต อสชฺชิตฺโถ     โน จ นิกฺขสตํ หรนฺติ ฯ
     ตตฺถ วาจาว กิร เต อาสิ สณฺหา สขิลภาณิโนติ
ปพฺพชิตานํ ติณมตฺตมฺปิ อทินฺนํ อาทาตุํ น วฏฺฏตีติ เอวํ สขิลํ
มุทุวจนํ วทนฺตสฺส วาจาเอว กิร เต สณฺหา อาสิ วจนเมว
มฏฺฐา อโหสีติ อตฺโถ ฯ ติณมตฺเต อสชฺชิตฺโถติ กูฏชฏิล เอกิสฺสา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๑.
ติณสลากาย กุกฺกุจฺจํ กุรุมาโน ตฺวํ สตฺโต อาสตฺโต ลคฺโค
อโหสิ ฯ โน จ นิกฺขสตํ หรนฺติ อิมํ ปน นิกฺขสตํ หรนฺโต
อสตฺโต นิลฺลคฺโคว ชาโตสีติ ฯ
     เอวํ โพธิสตฺโต ตํ ครหิตฺวา ปนสฺส มา ปุน กูฏชฏิล
เอวรูปมกาสีติ โอวาทํ ทตฺวา ยถากมฺมํ คโต ฯ
     สตถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา น ภิกฺขเว อิทาเนเวส
ภิกฺขุ กุหโก ปุพฺเพปิ กุหโกเยวาติ วตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
กูฏตาปโส กุหโก ภิกฺขุ อโหสิ ปณฺฑิตปุริโส ปน อหเมวาติ ฯ
                     กุหกชาตกํ นวมํ ฯ
                     -------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๒๐๘-๒๑๑.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=4212&modeTY=2&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=4212&modeTY=2&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=89
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=585
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=580
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=580
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27