อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                     ๔. โลมหํสชาตกํ
     โสตตฺโต โสสีโตติ อิทํ สตฺถา เวสาลึ อุปนิสฺสาย
ปาฏิการาเม วิหรนฺโต สุนกฺขตฺตํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     เอกสฺมึ หิ สมเย สุนกฺขตฺโต สตฺถุ อุปฏฺฐาโก หุตฺวา
ปตฺตจีวรมาทาย วิจรมาโน โกรกฺขตฺติยสฺส ธมฺมํ โรเจตฺวา ทสพลสฺส
ปตฺตจีวรํ นิยฺยาเทตฺวา โกรกฺขตฺติยํ นิสฺสาย ตสฺส กาลกญฺชิกอสุรโยนิยํ
นิพฺพตฺตกาเล คิหี หุตฺวา นตฺถิ สมณสฺส โคตมสฺส
อุตฺตริมนุสฺสธมฺโม อลมริยญาณทสฺสนวิเสโส ตกฺกปริยาหตํ สมโณ
โคตโม ธมฺมํ เทเสสิ วีมํสานุจริตํ สยํปฏิภาณํ ยสฺส จ ขฺวสฺส
อตฺถาย ธมฺโม เทสิโต โส น นิยฺยาติ ตกฺกรสฺส สมฺมาทุกฺขกฺขยายาติ
เวสาลิยํ ติณฺณํ ปาการานมนฺตเร วิจรนฺโต สตฺถุ
อวณฺณํ ภาสติ ฯ อถายสฺมา สารีปุตฺโต ปิณฺฑาย จรนฺโต ตสฺเสว
อวณฺณํ ภาสนฺตสฺส สุตฺวา ปิณฺฑปาตปฺปฏิกฺกนฺโต ตมตฺถํ ภควโต
อาโรเจสิ ฯ ภควา โกธโน สารีปุตฺต สุนกฺขตฺโต โมฆปุริโส
โกธวเสเนว เอวมาห มหาโกธวเสนาปิ โส น นิยฺยาติ ตกฺกรสฺส
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๓๑.
สมฺมาทุกฺขกฺขยายาติ วทนฺโต อชานิตฺวาปิ มยฺหํ อคุณเมว ภาสติ
น โข ปน โส โมฆปุริโส มยฺหํ คุณํ ชานาติ มยฺหญฺหิ
สารีปุตฺต ฉ อภิญฺญา นาม อตฺถิ อยมฺปิ เม อุตฺตริมนุสฺสธมฺโมว
ทสพลานิ อตฺถิ จตุเวสารชฺชญาณํ อตฺถิ จตุยฺโยนิปริจฺเฉทกญาณํ
อตฺถิ ปญฺจคติปริจฺเฉทกญาณํ อตฺถิ อยมฺปิ เม อุตฺตริมนุสฺสธมฺโมว
เอวํ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมสมนฺนาคตมฺปน มํ โย เอวํ วเทยฺย
นตฺถิ สมณสฺส โคตมสฺส อุตฺตริมนุสฺสธมฺโมติ โส ตํ วาจํ
อปฺปหาย ตํ จิตฺตํ อปฺปหาย ตํ ทิฏฺฐึ อปฺปฏินิสฺสชฺชิตฺวา ยถาภตํ
นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเยติ เอวํ อตฺตโน วิชฺชมานํ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมสฺส
คุณํ กเถตฺวา สุนกฺขตฺโต กิร  สารีปุตฺต โกรกฺขตฺติยสฺส
ทุกฺกรการิกาย มิจฺฉาตเป ปสนฺโน ปสีทนฺโต น ปน มยิเอว ปสีทิตุํ
วฏฺฏติ อหญฺหิ อิโต เอกนวุติกปฺปมตฺถเก อตฺถิ นุ โข เอตฺถ
สาโรติ พาหิรกมิจฺฉาตปํ วีมํสนฺโต จตุรงฺคสมนฺนาคตํ พฺรหฺมจริยวาสํ
วสึ ตปสฺสี สุทํ โหมิ ปรมตปสฺสี ลูโข สุทํ โหมิ ปรมลูโข
เชคุจฺฉี สุทํ โหมิ ปรมเชคุจฺฉี ปวิวิตฺโต สุทํ โหมิ
ปรมปวิวิตฺโตติ วตฺวา เถเรน ยาจิโต อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต เอกนวุติกปฺปมตฺถเก โพธิสตฺโต พาหิรกตปํ วีมํสิสฺสามีติ
อาชีวกปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา อเจลโก อโหสิ รโชชลฺลิโก ปวิวิตฺโต
อโหสิ เอกวิหารี มนุสฺเส ทิสฺวา มิโค วิย ปลายิ มหาวิกติโภชโน
อโหสิ วจฺฉโคมยาทีนิ ปริภุญฺชิตฺวา อปฺปมาทวิหารตฺถาย
อรญฺเญ เอกสฺมึ ภึสนเก วนสณฺเฑ วิหาสิ ตสฺมึ วิหรนฺโต
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๓๒.
หิมปาตสมเย อนฺตรฏฺฐเก รตฺตึ วนสณฺฑา นิกฺขมิตฺวา อพฺโภกาเส
วิหริตฺวา สุริเย อุคฺคเต วนสณฺฑํ ปวิสติ ฯ โส ยถา รตฺตึ
อพฺโภกาเส หิโมทเกน ตินฺโต ตเถว ทิวา วนสณฺฑโต
ปคฺฆรนฺเตหิ อุทกวินฺทูหิ เตมิยติ เอวํ อโหรตฺตํ สีตทุกฺขํ อนุโภติ
คิมฺหานํ ปน ปจฺฉิเม มาเส ทิวา อพฺโภกาเส วิหริตฺวา รตฺตึ
วนสณฺฑํ ปวิสติ ฯ โส ยถา ทิวา อพฺโภกาเส อาตเปน ปริฬาหํ
ปตฺโต ตเถว รตฺตึ นิวาเต วนสณฺเฑ ปริฬาหํ ปาปุณาติ ฯ
สรีรา เสทธารา มุจฺจนฺติ ฯ อถสฺส ปุพฺเพ อสฺสุตปุพฺพา อยํ
คาถา ปฏิภาสิ
         โสตตฺโต โสสีโต คโต     เอโก ภึสนเก วเน
         นคฺโค น จคฺคิมาสีโน      เอสนาปสุโต มุนีติ ฯ
     ตตฺถ โสตตฺโตติ สุริยสนฺตาเปน สุตตฺโต ฯ โสสีโตติ
หิโมทเกน สุสีโต สุฏฺฐุ ตินฺโต ฯ เอโก ภึสนเก วเนติ ยตฺถ
ปวิฏฺฐานํ เยภุยฺเยน โลมานิ หํสนฺติ ตถารูเป ภึสนเก วนสณฺเฑ
เอโก อทุติโยว อโหสินฺติ ทีเปติ ฯ นคฺโค น จคฺคิมาสีโนติ
นคฺโค น จ อคฺคิมาสีโน วาตสีเตน ปีฬิยมาโนปิ เนว
นิวาสนปารุปนาทีนิ น อคฺคึ อาคมฺม นิสีทินฺติ ทีเปติ ฯ เอสนาปสุโตติ
อพฺรหฺมจริเยปิ ตสฺมึ พฺรหฺมจริยสญฺญี หุตฺวา พฺรหฺมจริยญฺเจเวตํ
เอสนา จ คเวสนา จ อุปาโย พฺรหฺมโลกสฺสาติ เอวํ ตาย
พฺรหฺมจริเยสนาย ปสุโต อนุยุตฺโต อุสฺสุกฺกํ อาปนฺโน อโหสินฺติ
ทสฺเสติ ฯ มุนีติ มุนิ โข เอส โมนตฺถาย ปฏิปนฺโนติ เอวํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๓๓.
โลเกน สมฺภาวิโต อโหสินฺติ ทีเปติ ฯ
     เอวํ จตุรงฺคสมนฺนาคตมฺปน พฺรหฺมจริยํ จริตฺวา โพธิสตฺโต
อรุณกาเล อุปฏฺฐิตํ นิรยนิมิตฺตํ ทิสฺวา อิทํ วตฺตสมาทานํ นิรตฺถกนฺติ
ญตฺวา ตํ ขณญฺเญว ตํ ลทฺธึ ภินฺทิตฺวา สมฺมาทิฏฺฐึ คเหตฺวา
เทวโลเก นิพฺพตฺติ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ อหํ
เตน สมเยน  โส อาชีวโก อโหสินฺติ ฯ
                   โลมหํสชาตกํ จตุตฺถํ ฯ
                       --------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๒๓๐-๒๓๓.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=4640&modeTY=2&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=4640&modeTY=2&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=94
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=623
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=616
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=616
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27