อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                     ๘. กูฏวาณิชชาตกํ
     สาธุ โข ปณฺฑิโต นามาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
เอกํ กูฏวาณิชํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     สาวตฺถิยํ หิ เทฺว ชนา เอกโตว วณิชฺชํ กโรนฺตา
ภณฺฑสกเฏนาทาย ชนปทํ คนฺตฺวา ลทฺธลาภา ปจฺจคมึสุ ฯ เตสุ
กูฏวาณิโช จินฺเตสิ อยํ พหู ทิวเส ทุพฺโภชเนน ทุกฺขเสยฺยาย
กิลมนฺโต อิทานิ อตฺตโน ฆเร นานคฺครเสหิ ยาวทตฺถํ สุโภชนํ
ภุญฺชิตฺวา อชีรเกน มริสฺสติ อถาหํ อิมํ ภณฺฑํ ตโย โกฏฺาเส
กตฺวา เอกํ ตสฺส ทารกานํ ทสฺสามิ เทฺว โกฏฺาเส อตฺตโน
คเหสฺสามีติ ฯ โส อชฺช ภาเชสฺสาม เสฺว ภาเชสฺสามาติ
ภณฺฑํ ภาเชตุํ น อิจฺฉิ ฯ อถ นํ ปณฺฑิตวาณิโช อกามกํ
นิปฺปีเฬตฺวา ภาชาเปตฺวา วิหารํ คนฺตฺวา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา
กตปฺปฏิสณฺาโร อติปปญฺโจ เต กโต อิธาคนฺตฺวาปิ จิเรน
พุทฺธุปฏฺานํ อาคโตสีติ วุตฺเต ตํ ปวุตฺตึ ภควโต อาโรเจสิ ฯ สตฺถา
น โข เอส อุปาสก อิทาเนว กูฏวาณิโช ปุพฺเพปิ กูฏวาณิโชเยว
อิทานิ ปน ตํ วญฺเจตุกาโม ชาโต ปุพฺเพปิ ปณฺฑิเตปิ วญฺเจตุํ
น อุสฺสหีติ วตฺวา เตน ยาจิโต อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
พาราณสิยํ วาณิชกุเล นิพฺพตฺติ ฯ นามคหณทิวเส จสฺส ปณฺฑิโตติ
นามํ อกํสุ ฯ โส วยปฺปตฺโต อญฺเน วาณิชเกน สทฺธึ เอกโต
หุตฺวา วณิชฺชํ กโรติ ฯ ตสฺส อติปณฺฑิโตติ นามํ อโหสิ ฯ เต
ปน พาราณสิโต ปญฺจหิ สกฏสเตหิ ภณฺฑํ อาทาย ชนปทํ คนฺตฺวา
วณิชฺชํ กตฺวา ลทฺธลาภา ปุน พาราณสึ อาคมึสุ ฯ อถ เนสํ
ภณฺฑํ ภาชนกาเล อติปณฺฑิโต อาห มยา เทฺว โกฏฺาสา
ลทฺธพฺพาติ ฯ กึการณาติ ฯ ตฺวํ ปณฺฑิโต อหํ อติปณฺฑิโต
ปณฺฑิโต เอกํ ลทฺธุํ อรหติ อติปณฺฑิโต เทฺวติ ฯ นนุ อมฺหากํ
ทฺวินฺนมฺปิ ภณฺฑมูลมฺปิ โคณาทโยปิ สมสมาเยว ตฺวํ กสฺมา
เทฺว โกฏฺาเส ลทฺธุํ อรหสีติ ฯ อติปณฺฑิตภาเวนาติ ฯ เอวํ
เต กถํ วฑฺเฒตฺวา กลหํ อกํสุ ฯ ตโต อติปณฺฑิโต อตฺเถโก
อุปาโยติ จินฺเตตฺวา อตฺตโน ปิตรํ เอกสฺมึ สุสิรรุกฺเข ปเวเสตฺวา
ตฺวํ อมฺเหสุ อาคเตสุ อติปณฺฑิโต เทฺว โกฏฺาเส ลทฺธุํ อรหสีติ
วเทยฺยาสีติ วตฺวา โพธิสตฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา สมฺม มยฺหํ ทฺวินฺนํ
โกฏฺาสานํ ยุตฺตภาวํ วา อยุตฺตภาวํ วา เอสา รุกฺขเทวตา
ชานาติ เอหิ ตํ ปุจฺฉิสฺสามาติ ตํ ตตฺเถว เนตฺวา อยฺเย
รุกฺขเทวตา อมฺหากํ อฏฺฏํ ปจฺฉินฺทาหีติ อาห ฯ อถสฺส ปิตา สรํ
ปริวตฺเตตฺวา เตนหิ กเถถาติ อาห ฯ อยฺเย อยํ ปณฺฑิโต
อหํ อติปณฺฑิโต อมฺเหหิ เอกโต โวหาโร กโต ตตฺถ เตน
กึ ลทฺธพฺพนฺติ ฯ ปณฺฑิเตน เอโก โกฏฺาโส อติปณฺฑิเตน
เทฺว โกฏฺาสา ลทฺธพฺพาติ ฯ โพธิสตฺโต เอวํ วินิจฺฉิตํ อฏฺฏํ
สุตฺวา อิทานิ เทวตาภาวํ วา อเทวตาภาวํ วา ชานิสฺสามีติ
ปลาสํ อาหริตฺวา สุสิรํ ปูเรตฺวา อคฺคึ อทาสิ ฯ อติปณฺฑิตสฺส
ปิตา ชาลาย ผุฏฺกาเล อฑฺฒชฺฌาเมน สรีเรน ทยฺหมาโน อุปริ
อารุยฺห สาขํ คเหตฺวา โอลมฺเพนฺโต ภูมิยํ ปติตฺวา อิมํ คาถมาห
         สาธุ โข ปณฺฑิโต นาม     น เตฺวว อติปณฺฑิโต
         อติปณฺฑิเตน ปุตฺเตน       ปนมฺหิ อุปกุฏฺิโตติ ฯ
     ตตฺถ สาธุ โข ปณฺฑิโต นามาติ อิมสฺมึ โลเก ปณฺฑิจฺเจน
สมนฺนาคโต การณาการณํ ตฺวา ปุคฺคโล สาธุ โสภโน ฯ
อติปณฺฑิโตติ นามมตฺเตน อติปณฺฑิโต กูฏปุริโส น เตฺวว วรํ ฯ
ปนมฺหิ อุปกุฏฺิโตติ โถเกนมฺหิ ฌาโม อฑฺฒชฺฌามโตว มุตฺโตติ
อตฺโถ ฯ
     เต อุโภปิ มชฺเฌ ภินฺทิตฺวา สมํเยว โกฏฺาสํ คณฺหิตฺวา
ยถากมฺมํ คตา ฯ
     สตฺถา ปุพฺเพเปส กูฏวาณิโชเยวาติ อิมํ อตีตํ อาหริตฺวา
ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา กูฏวาณิโช ปจฺจุปฺปนฺเนปิ กูฏวาณิโชว
ปณฺฑิตวาณิโช ปน อหเมวาติ ฯ
                   กูฏวาณิชชาตกํ อฏฺมํ ฯ
                       --------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๒๕๑-๒๕๔.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=5079&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=5079&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=98
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=644
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=640
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=640
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27