อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                     ๙ ปโรสหสฺสชาตกํ
     ปโรสหสฺสมฺปิ สมาคตานนฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
ปุถุชฺชนปญฺจกปญฺหํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     วตฺถุ สรภงฺคชาตเก อาวิภวิสฺสติ ฯ เอกสฺมึ ปน สมเย
ภิกฺขู ธมฺมสภายํ สนฺนิปติตฺวา อาวุโส ทสพเลน สงฺขิตฺเตน กถิตํ
ธมฺมเสนาปติ สารีปุตฺโต วิตฺถาเรน พฺยากาสีติ เถรสฺส คุณํ
กถยมานา นิสีทึสุ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย นุตฺถ ภิกฺขเว
เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น
ภิกฺขเว สารีปุตฺโต อิทาเนว มยา สงฺขิตฺเตน ภาสิตํ วิตฺถาเรน
พฺยากโรติ ปุพฺเพปิ พฺยากโรสิเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
อุทิจฺจพฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต ตกฺกสิลายํ
สพฺพสิปฺปานิ อุคฺคณฺหิตฺวา กาเม ปหาย อิสิปพฺพชฺชํ  ปพฺพชิตฺวา
ปญฺจาภิญฺญา อฏฺฐ สมาปตฺติโย นิพฺพตฺเตตฺวา หิมวนฺเต วิหาสิ ฯ
ปริวาราปิสฺส ปญฺจ ตาปสสตานิ อเหสุํ ฯ อถสฺส เชฏฺฐนฺเตวาสิโก
วสฺสารตฺตสมเย อุปฑฺฒํ อิสิคณํ อาทาย โลณมฺพิลเสวนตฺถาย
มนุสฺสปถํ อคมาสิ ฯ ตทา โพธิสตฺตสฺส กาลกิริยสมโย ชาโต ฯ
อถ นํ อนฺเตวาสิกา อาจริย กตโร โว คุโณ ลทฺโธติ อธิคมํ
ปุจฺฉึสุ ฯ โส นตฺถิ กิญฺจีติ วตฺวา อาภสฺสรพฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺติ ฯ
โพธิสตฺตา หิ อรูปสมาปตฺติลาภิโน หุตฺวาปิ อภพฺพฏฺฐานตฺตา อรูปภเว
น นิพฺพตฺตนฺติ ฯ อนฺเตวาสิกา อาจริยสฺส อธิคโม นตฺถีติ อาฬาหเน
สกฺการํ น กรึสุ ฯ เชฏฺฐนฺเตวาสิโก อาคนฺตฺวา กหํ อาจริโยติ
ปุจฺฉิตฺวา กาลกโตติ สุตฺวา อปิ อาจริยํ อธิคมํ ปุจฺฉิตฺถาติ
อาห ฯ อาม ปุจฺฉิมฺหาติ ฯ กึ กเถสีติ ฯ นตฺถิ กิญฺจีติ เตน
วุตฺตนฺติ อถสฺส อมฺเหหิ สกฺกาโร น กโตติ อาหํสุ ฯ
เชฏฺฐนฺเตวาสิโก ตุมฺเห อาจริยสฺส วจนตฺถํ น ชานาถ
อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺติลาภี อาจริโยติ อาห ฯ เต ตสฺมึ ปุนปฺปุนํ
กเถนฺเตปิ น สทฺทหึสุ ฯ โพธิสตฺโต ตํ การณํ ญตฺวา อนฺธพาลา มม
เชฏฺฐนฺเตวาสิกสฺส น สทฺทหนฺติ อิมํ เตสํ การณํ ปากฏํ กริสฺสามีติ
พฺรหฺมโลกา อาคนฺตฺวา อสฺสมปทมตฺถเก มหนฺเตน อานุภาเวน
อากาเส ฐตฺวา เชฏฺฐนฺเตวาสิกสฺส ปญฺญานุภาวํ วณฺเณนฺโต อิมํ
คาถมาห
              ปโรสหสฺสมฺปิ สมาคตานํ
              กนฺเทยฺยุ เต วสฺสสตํ อปญฺญา
              เอโกว เสยฺโย ปุริโส สปญฺโญ
              โย ภาสิตสฺส วิชานาติ อตฺถนฺติ ฯ
     ตตฺถ ปโรสหสฺสมฺปีติ อติเรกสหสฺสมฺปิ ฯ สมาคตานนฺติ
สนฺนิปติตานํ ภาสิตสฺส อตฺถํ ชานิตุํ อสกฺโกนฺตานํ พาลานํ ฯ
กนฺเทยฺยุ เต วสฺสสตํ อปญฺญาติ เต เอวํ สมาคตา อปฺปญฺญา
อิเม พาลา ตาปสา วิย วสฺสสตมฺปิ วสฺสสหสฺสมฺปิ วสฺสสตสหสฺสมฺปิ
โรเทยฺยุํ ปริเทเวยฺยุํ โรทมานาปิ ปน อตฺถํ วา การณํ วา เนว
ชาเนยฺยุนฺติ ทีเปติ ฯ เอโกว เสยฺโย ปุริโส สปญฺโญติ เอวรูปานํ
พาลานํ ปโรสหสฺสโตปิ เอโก ปณฺฑิตปุริโสว เสยฺโย วรตโรติ
อตฺโถ ฯ กีทิโส สปฺปญฺโญติ ฯ โย ภาสิตสฺส วิชานาติ อตฺถํ
อยํ เชฏฺฐนฺเตวาสิโก วิยาติ ฯ
     เอวํ มหาสตฺโต อากาเส ฐิโตว ธมฺมํ เทเสตฺวา ตาปสคณํ
พุชฺฌาเปตฺวา พฺรหฺมโลกเมว คโต ฯ เตปิ ตาปสา ชีวิตปริโยสาเน
พฺรหฺมโลกปรายนา อเหสุํ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
เชฏฺฐนฺเตวาสิโก สารีปุตฺโต อโหสิ มหาพฺรหฺมา ปน อหเมวาติ ฯ
                   ปโรสหสฺสชาตกํ นวมํ ฯ
                       --------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๒๕๔-๒๕๖.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=5136&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=5136&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=99
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=649
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=645
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=645
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27