บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๖

๒ ปณฺณิกชาตกํ โย ทุกฺขผุฏฺฐาย ภเวยฺย ตาณนฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ ปณฺณิกํ อุปาสกํ อารพฺภ กเถสิ ฯ โส กิร สาวตฺถีวาสี อุปาสโก นานปฺปการานิ มูลปณฺณาทีนิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๔.

จ ลาวุกุมฺภณฺฑาทีนิ จ วิกฺกิณิตฺวา ชีวิกํ กปฺเปติ ฯ ตสฺเสกา ธีตา อภิรูปา ปาสาทิกา อาจารสีลสมฺปนฺนา หิโรตฺตปฺปสมนฺนาคตา เกวลํ นิจฺจปฺปหํสิตมุขา ฯ ตสฺสา สมานกุเลสุ วาเรยฺยตฺถาย อาคเตสุ โส จินฺเตสิ อิมิสฺสา วาเรยฺยํ วตฺตติ อยญฺจ นิจฺจปฺปหํสิตมุขา กุมาริกาธมฺเม ปน อสติ กุมาริกาย ปรกุลํ คตาย มาตาปิตูนํ ครหา โหติ อตฺถิ นุ โข อิมิสฺสา กุมาริกาย ธมฺโม นตฺถีติ วีมํสิสฺสามิ นนฺติ ฯ โส เอกทิวสํ ธีตรํ ปจฺฉึ คาหาเปตฺวา อรญฺเญ ปณฺณตฺถาย อรญฺญํ คนฺตฺวา วีมํสนวเสน กิเลสสนฺนิสฺสิโต วิย หุตฺวา รหสฺสํ กถํ กเถตฺวา ตํ หตฺเถ คณฺหิ ฯ สา คหิตมตฺตาว ปโรทนฺตี กนฺทนฺตี อยุตฺตํ เอตํ ตาต อุทกโต อคฺคิปาตุภาวสทิสํ มา เอวรูปํ กโรหีติ อาห ฯ อมฺม มยา วีมํสนตฺถาย ตฺวํ หตฺเถ คหิตา วเทหิ อตฺถิทานิ เต กุมาริกาธมฺโมติ ฯ อาม ตาต อตฺถิ มยา หิ โลภวเสน โกจิ ปุริโส น โอโลกิตปุพฺโพติ ฯ โส ธีตรํ อสฺสาเสตฺวา มงฺคลํ กตฺวา ปรกุลํ เปเสตฺวา สตฺถารํ วนฺทิสฺสามีติ คนฺธมาลาทิหตฺโถ เชตวนํ คนฺตฺวา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา ปูเชตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ จิรสฺสํ อาคโตสีติ วุตฺเต ตมตฺถํ ภควโต อาโรเจสิ ฯ สตฺถา อุปาสก กุมาริกา จิรํ ปฏฺฐาย อาจารสีลสมฺปนฺนาว ตฺวํ ปน น อิมํ อิทาเนว เอวํ วีมํสสิ ปุพฺเพปิ วีมํสิเยวาติ วตฺวา เตน ยาจิโต อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๕.

อรญฺเญ รุกฺขเทวตา หุตฺวา นิพฺพตฺติ ฯ อเถโก พาราณสิยํ ปณฺณิกอุปาสโกติ วตฺถุํ ปจฺจุปฺปนฺนสทิสเมว ฯ เตน ปน สา วีมํสนตฺถาย หตฺเถ คหิตมตฺตา ปริเทวมานา อิมํ คาถมาห โย ทุกฺขผุฏฺฐาย ภเวยฺย ตาณํ โส เม ปิตา ทุพฺภิ วเน กโรติ สา กสฺส กนฺทามิ วนสฺส มชฺเฌ โย ตายิตา โส สหสา กโรตีติ ฯ ตตฺถ โย ทุกฺขผุฏฺฐาย ภเวยฺย ตาณนฺติ กายิกเจตสิเกหิ ทุกฺเขหิ ผุฏฺฐาย ตายิตา ปติฏฺฐา ภเวยฺย ฯ โส เม ปิตา ทุพฺภิ วเน กโรตีติ โส มยฺหํ ทุกฺขปริตฺตายโก ปิตา อิมสฺมึ วเน เอวรูปํ มิตฺตทุพฺภิกมฺมํ กโรติ อตฺตโน ชาตาย ธีตริ วีติกฺกมํ กาตุํ มญฺญตีติ อตฺโถ ฯ กสฺส กนฺทามีติ กสฺส โรทามิ โก เม ปติฏฺฐา ภวิสฺสตีติ ทีเปติ ฯ โย ตายิตา โส สหสา กโรตีติ โย มยฺหํ ตายิตา รกฺขิตา อวสฺสโย ภวิตุํ อรหติ โส ปิตาเยว สาหสิกกมฺมํ กโรตีติ อตฺโถ ฯ อถ นํ ปิตา อสฺสาเสตฺวา อมฺม รกฺขิตตฺตาสีติ ปุจฺฉิตฺวา อาม ตาต รกฺขิโต เม อตฺตาติ ฯ โส ตํ ฆรํ เนตฺวา มณฺเฑตฺวา มงฺคลํ กตฺวา ปรกุลํ เปเสสิ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ สจฺจปริโยสาเน อุปาสโก โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๖.

ตทา ปิตา เอตรหิ ปิตาว ธีตา ธีตาว ตํ การณํ ปจฺจกฺขโต ทิฏฺฐรุกฺขเทวตา ปน อหเมวาติ ฯ ปณฺณิกชาตกํ ทุติยํ ฯ --------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๒๖๓-๒๖๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=5296&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=5296&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=102 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=677 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=674 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=674 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27