บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๖

๖ อุทญฺจนิชาตกํ สุขํ วต มํ ชีวนฺตนฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต ถุลฺลกุมาริกปฺปโลภนํ อารพฺภ กเถสิ ฯ วตฺถุ เตรสนิปาเต จูฬนารทกสฺสปชาตเกเยว อาวิภวิสฺสติ ฯ ตํ ปน ภิกฺขุํ สตฺถา สจฺจํ กิร ภิกฺขุ อุกฺกณฺฐิโตสีติ ปุจฺฉิตฺวา สจฺจํ ภควาติ วุตฺเต กตฺถ เต จิตฺตํ ปฏิพทฺธนฺติ ปุจฺฉิ ฯ โส เอกิสฺสา ถุลฺลกุมาริกายาติ อาห ฯ อถ นํ สตฺถา อยนฺเต ภิกฺขุ อนตฺถการิกา ปุพฺเพปิ ตฺวํ เอตํ นิสฺสาย สีลพฺยสนํ ปตฺวา ปชฺฌายนฺโต วิจรมาโน ปณฺฑิเต นิสฺสาย สุขํ ลภีติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเตติ อตีตวตฺถุมฺปิ จูฬนารทกสฺสปชาตเกเยว อาวิภวิสฺสติ ฯ ตทา ปน โพธิสตฺโต สายํ ผลาผเล อาทาย อาคนฺตฺวา ปณฺณสาลาทฺวารํ วิวริตฺวา ปวิสิตฺวา ปุตฺตํ จูฬตาปสํ เอตทโวจ ตาต ตฺวํ อญฺเญสุ ทิวเสสุ ทารูนิ อาหรสิ ปานียํ ปริโภชนียํ อาหรสิ อคฺคึ กโรสิ อชฺช ปน เอกมฺปิ อกตฺวา กสฺมา ทุมฺมุโข ปชฺฌายนฺโต นิสีทสีติ ฯ ตาต ตุมฺเหสุ ผลาผลตฺถาย คเตสุ เอกา อิตฺถี อาคนฺตฺวา มํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๒.

ปโลเภตฺวา อาทาย คนฺตุํ อารทฺธา อหมฺปน ตุมฺเหหิ วิสฺสชฺชิโต คมิสฺสามีติ น คจฺฉึ อสุกฏฺฐาเนว ตํ นิสีทาเปตฺวา อาคโตมฺหิ อิทานิ คจฺฉามหํ ตาตาติ ฯ โพธิสตฺโต น สกฺกา เอตํ นิวตฺเตตุนฺติ ญตฺวา เตนหิ ตาต คจฺฉ เอสา ปน ตํ เนตฺวา ยทา มจฺฉมํสาทีนิ วา ขาทิตุกามา ภวิสฺสติ สปฺปิโลณตณฺฑุลาทีหิ วา ปนสฺสา อตฺโถ ภวิสฺสติ ตทา อิทญฺจิทญฺจาหราติ ตํ กิลเมสฺสติ ตทา มยฺหํ คุณํ สริตฺวา ปลายิตฺวา อิเธว อาคจฺเฉยฺยาสีติ วิสฺสชฺเชสิ ฯ โส ตาย สทฺธึ มนุสฺสปถํ อคมาสิ ฯ อถ นํ อตฺตโน วสํ คเมตฺวา มํสํ อาหร มจฺฉํ อาหราติ เยน เยน อตฺถิกา โหติ ตํ ตํ อาหราเปติ ฯ ตทา โส อยํ มํ อตฺตโน ทาสํ วิย กมฺมกรํ วิย กตฺวา ปีเฬตีติ ปลายิตฺวา ปิตุ สนฺติกํ อาคนฺตฺวา ปิตรํ วนฺทิตฺวา ฐิตโกว อิมํ คาถมาห สุขํ วต มํ ชีวนฺตํ ปจมานา อุทญฺจนี โจริ ชายปฺปวาเทน เตลํ โลณญฺจ ยาจตีติ ฯ ตตฺถ สุขํ วต มํ ชีวนฺตนฺติ ตาต ตุมฺหากํ สนฺติเก มํ สุขํ ชีวนฺตํ ฯ ปจมานาติ ตาปยมานา ปีฬยมานา ยํ ยํ ขาทิตุกามา โหติ ตํ ตํ ปจมานา ฯ อุทกํ อญฺจนฺติ เอตายาติ อุทญฺจนี ฯ จาฏิโต วา กูปโต วา อุทกํ โอสิญฺจนฆฏิกาเยตํ นามํ ฯ สา ปน อุทญฺจนี อุทกํ วิย ฆฏิกาย เยน เยนตฺถิกา ตํ ตํ อากฑฺฒติเยวาติ อตฺโถ ฯ โจริ ชายปฺปวาเทนาติ ภริยาติ นาเมน เอกา โจรี มํ มธุรวจเนน อุปลาเปตฺวา ตตฺถ เนตฺวา เตลํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๓.

โลณญฺจ ยญฺจ อญฺญํ อิจฺฉติ ตํ สพฺพํ ยาจติ ทาสํ วิย กมฺมกรํ วิย กตฺวา อาหราเปตีติ ตสฺมา อคุณํ กเถสิ ฯ อถ นํ โพธิสตฺโต อสฺสาเสตฺวา โหตุ ตาต เอหิ ตฺวํ เมตฺตํ ภาเวหิ กรุณํ ภาเวหีติ จตฺตาโร พฺรหฺมวิหาเร อาจิกฺขิ กสิณปริกมฺมํ อาจิกฺขิ ฯ โส นจิรสฺเสว อภิญฺญา จ สมาปตฺติโย จ อุปฺปาเทตฺวา พฺรหฺมวิหาเร ภาเวตฺวา สทฺธึ ปิตรา พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺติ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ สจฺจปริโยสาเน โส ภิกฺขุ โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหิ ฯ ตทา ถุลฺลกุมาริกา เอตรหิ ถุลฺลกุมาริกา จูฬกุมารตาปโส อุกฺกณฺฐิตภิกฺขุ อโหสิ ปิตา ปน อหเมวาติ ฯ อุทญฺจนิชาตกํ ฉฏฺฐํ ฯ --------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๒๗๑-๒๗๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=5445&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=5445&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=106 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=699 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=697 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=697 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27