บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๖

๔ อมฺพชาตกํ วายเมเถว ปุริโสติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ วตฺตสมฺปนฺนํ พฺราหฺมณํ อารพฺภ กเถสิ ฯ โส กิร สาวตฺถีวาสิกุลปุตฺโต สาสเน อุรํ ทตฺวา ปพฺพชิโต วตฺตสมฺปนฺโน อโหสิ อาจริยุปชฺฌายวตฺตานิ ปานียปริโภชนีย- อุโปสถาคารชนฺตาฆราทีนิ วตฺตานิ จ สาธุกํ กโรติ จุทฺทสสุ มหาวตฺเตสุ อสีติกฺขนฺธกวตฺเตสุ จ ปริปูริการีเยว อโหสิ วิหารํ สมฺมชฺชติ ปริเวณํ วิตกฺกมาลกํ วิหารมคฺคํ สมฺมชฺชติ มนุสฺสานํ ปานียํ เทติ ฯ มนุสฺสา ตสฺส วตฺตสมฺปตฺติยํ ปสีทิตฺวา ปญฺจสตมตฺตานิ ธุวภตฺตานิ อทํสุ ฯ มหาลาภสกฺกาโร อุปฺปชฺชิ ฯ ตํ นิสฺสาย พหุนฺนํ ผาสุวิหาโร ชาโต ฯ อเถกทิวสํ ธมฺมสภายํ ภิกฺขู กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ อาวุโส อสุโก นาม ภิกฺขุ อตฺตโน วตฺตสมฺปตฺติยา มหนฺตํ ลาภสกฺการํ นิพฺพตฺเตสิ เอตํ เอกํ นิสฺสาย พหุนฺนํ ผาสุวิหาโร ชาโตติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๔.

วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพปายํ ภิกฺขุ วตฺตสมฺปนฺโน ปุพฺเพเปตํ เอกํ นิสฺสาย ปญฺจ อิสิสตานิ ผลาผลตฺถาย อรญฺญํ อคนฺตฺวา เอเตเนว อานีตผลาผเลหิ ยาเปสุนฺติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต อุทิจฺจพฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา ปญฺจสตอิสิปริวาโร ปพฺพตปาเท วิหาสิ ฯ ตทา หิมวนฺเต จณฺโฑ นิทาโฆ อโหสิ ฯ ตตฺถ ตตฺถ ปานียานิ ฉิชฺชึสุ ฯ ติรจฺฉานา ปานียํ อลภมานา กิลมนฺติ ฯ อถ เตสุ ตาปเสสุ เอโก ตาปโส เตสํ ปิปาสทุกฺขํ ทิสฺวา เอกํ รุกฺขํ ฉินฺทิตฺวา โทณึ กตฺวา ปานียํ อุสฺสิญฺจิตฺวา เตสํ ปานียํ อทาสิ ฯ พหูสุ สนฺนิปติตฺวา ปานียํ ปิวนฺเตสุ ตาปสสฺส ผลาผลตฺถาย คมโนกาโส น โหติ ฯ โส นิราหาโรปิ ปานียํ เทติเยว ฯ มิคคณา จินฺเตสุํ อยํ อมฺหากํ ปานียํ เทนฺโต ผลาผลตฺถาย คนฺตุํ โอกาสํ น ลภติ นีราหารตาย อติวิย กิลมติ หนฺท มยํ กติกํ กโรมาติ ฯ เต กติกํ อกํสุ อิโต ปฏฺฐาย ปานียํ ปิวนตฺถาย อาคจฺฉนฺเตน อตฺตโน พลานุรูเปน ผลํ คเหตฺวา อาคนฺตพฺพนฺติ ฯ ตโต ปฏฺฐาย เอเกโก ติรจฺฉาโน อตฺตโน พลานุรูเปน มธุรมธุรานิ อมฺพชมฺพูปนสาทีนิ คเหตฺวาว อาคจฺฉติ ฯ เอกสฺส อตฺถาย อาภตํ ผลาผลํ อฑฺฒเตยฺยสกฏภารปฺปมาณํ อโหสิ ฯ ปญฺจสตา ตาปสา ตเทว ปริภุญฺชนฺติ ฯ อติเรกํ ฉฑฺฑิยิตฺถ ฯ โพธิสตฺโต ตํ ทิสฺวา เอกํ วตฺตสมฺปนฺนํ นิสฺสาย เอตฺตกานํ ตาปสานํ ผลาผลตฺถาย อคนฺตฺวา ยาปนํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๕.

อุปฺปนฺนํ วิริยนฺนาม กาตพฺพเมวาติ วตฺวา อิมํ คาถมาห วายเมเถว ปุริโส น นิพฺพินฺเทยฺย ปณฺฑิโต วายามสฺส ผลํ ปสฺส ภุตฺตา อมฺพา อนีติหนฺติ ฯ ตตฺรายํ สงฺเขปตฺโถ ปณฺฑิโต อตฺตโน วตฺตปูรณาทิเก กมฺมมฺหิ วายเมเถว น อุกฺกณฺเฐยฺย ฯ กึการณา ฯ วายามสฺส นิปฺผลตาย อภาวโต ฯ อิติ มหาสตฺโต วายาโม นาม สผโลว โหตีติ อิสิคณํ อาลปนฺโต วายามสฺส ผลํ ปสฺสาติ อาห ฯ กีทิสํ ฯ ภุตฺตา อมฺพา อนีติหนฺติ ฯ ตตฺถ อมฺพาติ เทสนามตฺตํ ฯ เตหิ ปน นานปฺปการานิ ผลาผลานิ อาภตานิ เตสํ สมฺปนฺนตรานํ วา อุสฺสนฺนตรานํ วา วเสน อมฺพาติ วุตฺตํ ฯ เย อิเม ปญฺจหิ อิสิสเตหิ สยํ อรญฺญํ อคนฺตฺวา เอตสฺส อตฺถาย อานีตา อมฺพา ภุตฺตา อิทํ วายามสฺส ผลํ ฯ ตญฺจ โข ปน อนีติหํ อิติห อิติ อาหาติ เอวํ อิติหอิติเหน คเหตพฺพํ น โหติ ปจฺจกฺขเมว ตํ ผลํ ปสฺสาติ ฯ เอวํ มหาสตฺโต อิสิคณสฺส โอวาทํ อทาสิ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา วตฺตสมฺปนฺโน ตาปโส อยํ ภิกฺขุ อโหสิ คณสตฺถา ปน อหเมวาติ ฯ อมฺพชาตกํ จตุตฺถํ ฯ --------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๓๒๓-๓๒๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=6441&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=6441&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=124 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=820 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=816 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=816 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27