อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                     ๖. สุวณฺณหํสชาตกํ
     ยํ ลทฺธํ เตน ตุฏฺพฺพนฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน ถุลฺลนนฺทํ
ภิกฺขุนึ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     สาวตฺถิยญฺหิ อญฺตโร อุปาสโก ภิกฺขุนีสงฺฆํ ลสุเณน
ปวาเรตฺวา เขตฺตปาลํ อาณาเปสิ สเจ ภิกฺขุนิโย อาคจฺฉนฺติ
เอเกกาย ภิกฺขุนิยา เทฺว ตโย  ภณฺฑิเก เทหีติ ฯ ตโต ปฏฺาย
ภิกฺขุนิโย ตสฺส เคหํปิ เขตฺตํปิ ลสุณตฺถาย คจฺฉนฺติ ฯ อเถกสฺมึ
อุสฺสวทิวเส ตสฺส เคเห ลสุณํ ปริกฺขยํ อคมาสิ ฯ ถุลฺลนนฺทา
ภิกฺขุนี สปริวารา เคหํ คนฺตฺวา ลสุเณน อาวุโส อตฺโถติ วตฺวา
นตฺถยฺเย ยถาภตํ ลสุณํ ปริกฺขีณํ เขตฺตํ คจฺฉถาติ วุตฺตา
เขตฺตํ คนฺตฺวา น มตฺตํ ชานิตฺวา ลสุณํ หราเปสิ ฯ เขตฺตปาโล
อุชฺฌายิ กถํ หิ นาม ภิกฺขุนิโย น มตฺตํ ชานิตฺวา ลสุณํ
หราเปสฺสนฺตีติ ฯ ตสฺส กถํ สุตฺวา ยา ตา ภิกฺขุนิโย อปฺปิจฺฉา
ฯเปฯ ตาปิ ตาสํ สุตฺวา ภิกฺขูปิ อุชฺฌายึสุ อุชฺฌายิตฺวา จ
ปน ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ ภควา ถุลฺลนนฺทํ ภิกฺขุนึ
ครหิตฺวา ภิกฺขเว มหิจฺโฉ ปุคฺคโล นาม วิชาตมาตุยาปิ อปฺปิโย
อโหสิ อมนาโป อปฺปสนฺนานํ ปสาเทตุํ ปสนฺนานํ วา ภิยฺโยโส
มตฺตาย ปสาทํ ชเนตุํ อนุปฺปนฺนํ ลาภํ อุปฺปาเทตุํ อุปฺปนฺนํ วา
ปน ถิรํ กาตุํ น สกฺโกติ อปฺปิจฺโฉ ปน อปฺปสนฺนานํ ปสาเทตุํ
ปสนฺนานํ ภิยฺโยโส มตฺตาย ปสาทํ ชเนตุํ อนุปฺปนฺนํ ลาภํ อุปฺปาเทตุํ
อุปฺปนฺนํ วา ปน ถิรํ กาตุํ สกฺโกตีติ อาทินา นเยน ภิกฺขุนีนํ
ตทนุจฺฉวิกํ ธมฺมํ กเถตฺวา น ภิกฺขเว ถุลฺลนนฺทา อิทาเนว
มหิจฺฉา ปุพฺเพปิ มหิจฺฉาเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
อญฺตรสฺมึ พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติ ฯ ตสฺส วยปฺปตฺตสฺส สมชาติกา
กุลา ปชาปตึ อาหรึสุ ฯ ตสฺส นนฺทา นนฺทวตี สุนนฺทาติ
ติสฺโส ธีตโร อเหสุํ ฯ ตาสุ ปรกุลํ คตาสุเยว โพธิสตฺโต กาลํ กตฺวา
สุวณฺณหํสโยนิยํ นิพฺพตฺติ ฯ ชาติสฺสราณญฺจสฺส อุปฺปชฺชิ ฯ โส
วยปฺปตฺโต หุตฺวา สุวณฺณปตฺตสญฺฉนฺนํ โสภคฺคปฺปตฺตํ มหนฺตํ
อตฺตภาวํ ทิสฺวา กุโต นุ โข จวิตฺวา อหํ อิธูปปนฺโนติ
อาวชฺเชนฺโต มนุสฺสโลกโตติ ตฺวา ปุน กถํ นุ โข เม พฺราหฺมณี
จ ธีตโร จ ชีวนฺตีติ อุปธาเรนฺโต ปเรสํ ภตึ กตฺวา กิจฺเฉน
ชีวนฺตีติ จ ตฺวา จินฺเตสิ มยฺหํ สรีเร โสวณฺณมยานิ ปตฺตานิ
โกฏฺฏนฆฏฺฏนกฺขมานิ อิโต ตาสํ เอเกกํ ปตฺตํ ทสฺสามิ เตน
เม ปชาปตี จ ธีตโร จ สุขํ ชีวิสฺสนฺตีติ ฯ โส ตตฺถ คนฺตฺวา
ปิฏฺิวํสโกฏิยํ นิลียิ ฯ พฺราหฺมณี จ ธีตโร จ โพธิสตฺตํ ทิสฺวา
กุโต อาคโตสิ สามีติ ปุจฺฉึสุ ฯ อหํ ตุมฺหากํ ปิตา กาลํ กตฺวา
สุวณฺณหํสโยนิยํ นิพฺพตฺโต ตุมฺเห ทฏฺุํ อาคโต อิโต ปฏฺาย
ตุมฺหากํ ปเรสํ ภตึ กตฺวา ทุกฺขชีวิกาย ชีวิตกิจฺจํ นตฺถิ อหํ
โว เอเกกํ ปตฺตํ ทสฺสามิ ตํ วิกฺกิณิตฺวา สุเขน ชีวถาติ เอเกกํ
ปตฺตํ ทตฺวา อคมาสิ ฯ โส เอเตน นิยาเมน อนฺตรนฺตรา อาคนฺตฺวา
เอเกกํ ปตฺตํ เทติ ฯ พฺราหฺมณี จ ธีตโร จ อฑฺฒา สุขิตา
อเหสุํ ฯ อเถกทิวสํ สา พฺราหฺมณี ธีตโร อามนฺเตสิ อมฺมา
ติรจฺฉานานํ นาม จิตฺตํ ทุชฺชานํ กทาจิ โว ปิตา อิธ นาคจฺเฉยฺย
กึ กริสฺสาม อิทานิสฺส อาคตกาเล สพฺพานิ ปตฺตานิ ลุญฺจิตฺวา
คณฺหามาติ ฯ ตา เอวํ โน ปิตา กิลมิสฺสตีติ น สมฺปฏิจฺฉึสุ ฯ
พฺราหฺมณี ปน มหิจฺฉตาย ปุเนกทิวสํ สุวณฺณราชหํสสฺส อาคตกาเล
เอหิ ตาว สามีติ วตฺวา ตํ อตฺตโน สนฺติกํ อุปคตํ อุโภหิ
หตฺเถหิ คเหตฺวา สพฺพปตฺตานิ ลุญฺจิ ฯ ตานิ ปน โพธิสตฺตสฺส
รุจึ วินา พลกฺกาเรน คหิตตฺตา สพฺพานิ พกปตฺตสทิสานิ อเหสุํ ฯ
โพธิสตฺโต ปกฺเข ปสาเรตฺวา คนฺตุํ นาสกฺขิ ฯ อถ นํ สา
มหาจาฏิยา ปกฺขิปิตฺวา โปเสสิ ฯ ตสฺส ปุน อุฏฺหนฺตานิ ปตฺตานิ
เสตานิ สมฺปชฺชึสุ ฯ โส สญฺชาตปกฺโข อุปฺปติตฺวา อตฺตโน
วสนฏฺานเมว คนฺตฺวา น ปุน อคมาสิ ฯ
    สตฺถา อิมํ อตีตํ อาหริตฺวา น ภิกฺขเว ถุลฺลนนฺทา อิทาเนว
มหิจฺฉา ปุพฺเพปิ มหิจฺฉาเยว มหิจฺฉตาย จ ปน สุวณฺณมฺหา
ปริหีนา อิทานิ อตฺตโน มหิจฺฉตายเอว ลสุณมฺหาปิ ปริหายิสฺสติ
ตสฺมา อิโต ปฏฺาย ลสุณํ ขาทิตุํ น ลภิสฺสติ ยถา จ
ถุลฺลนนฺทา เอวํ ตํ นิสฺสาย เสสภิกฺขุนิโยปิ ตสฺมา พหุํ ลภิตฺวาปิ
ปมาณเมว ชานิตพฺพํ อปฺปํ ลภิตฺวา ปน ยถาลทฺเธเนว สนฺโตโส
กาตพฺโพ อุตฺตรึ น ปฏฺเตพฺพนฺติ วตฺวา อิมํ คาถมาห
         ยํ ลทฺธํ เตน ตุฏฺพฺพํ     อติโลโภ หิ ปาปโก
         หํสราชํ คเหตฺวาน       สุวณฺณา ปริหายตีติ ฯ
     ตตฺถ ตุฏฺพฺพนฺติ ตุสิตพฺพํ ฯ
     อิทํ ปน วตฺวา สตฺถา อเนกปริยาเยน ครหิตฺวา ยา ปน
ภิกฺขุนี ลสุณํ ขาเทยฺย ปาจิตฺติยนฺติ สิกฺขาปทํ ปญฺาเปตฺวา
ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา พฺราหฺมณี อยํ ถุลฺลนนฺทา อโหสิ
ติสฺโส ธีตโร อิทานิ ติสฺโสเยว ภคินิโย สุวณฺณหํสราชา ปน
อหเมวาติ ฯ
                   สุวณฺณหํสชาตกํ ฉฏฺ ฯ
                       --------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๓๖๐-๓๖๓.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=7167&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=7167&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=136
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=901
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=894
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=894
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27