อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                      ๘. โคธชาตกํ
     กินฺเต ชฏาหิ ทุมฺเมธาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ
กุหกภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ ปจฺจุปฺปนฺนวตฺถุํ เหฏฺฐา กถิตสทิสเมว ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
โคธโยนิยํ ปฏิสนฺธึ คณฺหิ ฯ ตทา เอโก ปญฺจาภิญฺโญ อุคฺคตโป
ตาปโส เอกํ ปจฺจนฺตคามํ นิสฺสาย อรญฺญายตเน ปณฺณสาลายํ
วสติ ฯ คามวาสิโน ตาปสํ สกฺกจฺจํ อุปฏฺฐหนฺติ ฯ โพธิสตฺโต
ตสฺส จงฺกมนโกฏิยํ เอกสฺมึ วมฺมิเก วสติ วสนฺโต จ ปน ทิวเส
ทิวเส ตโย วาเร ตาปสํ อุปสงฺกมิตฺวา ธมฺมูปสญฺหิตํ อตฺถูปสญฺหิตํ
วจนํ สุตฺวา ตาปสํ วนฺทิตฺวา วสนฏฺฐานเมว คจฺฉติ ฯ อปรภาเค
ตาปโส คามวาสิโน อาปุจฺฉิตฺวา ปกฺกามิ ฯ ปกฺกมนฺเต จ ปน
ตสฺมึ สีลวตฺตสมฺปนฺเน ตาปเส อญฺโญ กูฏตาปโส อาคนฺตฺวา
ตสฺมึ อสฺสมปเท วาสํ กปฺเปสิ ฯ โพธิสตฺโต อยมฺปิ สีลวาติ
สลฺลกฺเขตฺวา ปุริมนเยเนว ตสฺส สนฺติกํ อคมาสิ ฯ อเถกทิวสํ
นิทาฆสมเย อกาลเมเฆ วุฏฺเฐ วมฺมิเกหิ มกฺขิกา นิกฺขมึสุ ฯ ตาสํ
ขาทนตฺถํ โคธา อาหิณฺฑึสุ ฯ คามวาสิโน นิกฺขมิตฺวา
มกฺขิกขาทเก พหู โคเธ คเหตฺวา สินิทฺธสมฺภารสํยุตฺตํ อมฺพิลมฺพิลโคธมํสํ
สมฺปาเทตฺวา ตาปสสฺส อทํสุ ฯ ตาปโส โคธมํสํ ขาทิตฺวา
รสตณฺหาย พทฺโธ อิทํ มํสํ อติมธุรํ กิสฺส มํสํ นาเมตนฺติ ปุจฺฉิตฺวา
โคธมํสนฺติ สุตฺวา มม สนฺติเก มหาโคโธ อาคจฺฉติ ตํ มาเรตฺวา
มํสํ ขาทิสฺสามีติ จินฺเตตฺวา ปจนภาชนญฺจ สปฺปิโลณาทีนิ จ
อาหราเปตฺวา เอกมนฺเต ฐเปตฺวา มุคฺครํ อาทาย กาสาเยน
ปฏิจฺฉาเทตฺวา ปณฺณสาลาทฺวาเร โพธิสตฺตสฺส อาคมนํ โอโลกยมาโน
อุปสนฺตุปสนฺโต วิย หุตฺวา นิสีทิ ฯ
     โพธิสตฺโต สายณฺหสมเย ตาปสสฺส สนฺติกํ คมิสฺสามีติ
นิกฺขมิตฺวา อุปสงฺกมนฺโตว ตสฺส อินฺทฺริยวิการํ ทิสฺวา จินฺเตสิ
นายํ ตาปโส อญฺเญสุ ทิวเสสุ นิสินฺนากาเรน นิสินฺโน อชฺเชเวส
มํ โอโลเกนฺโตปิ ทุฏฺฐินฺทฺริโย หุตฺวา โอโลเกติ ปริคฺคณฺหิสฺสามิ
นนฺติ ฯ โส ตาปสสฺส เหฏฺฐาวาเต ฐตฺวา โพธมํสคนฺธํ ฆายิตฺวา
อิมินา กูฏตาปเสน อชฺช โคธมํสํ ขาทิตํ ภวิสฺสติ เตเนส
รสตณฺหาย พทฺโธ อชฺช มํ อตฺตโน สนฺติกํ อุปสงฺกมนฺตํ มุคฺคเรน
ปหริตฺวา มํสํ ปจิตฺวา ขาทิตุกาโม ภวิสฺสตีติ ตสฺส สนฺติกํ
อนุปคนฺตฺวาว ปฏิกฺกมิตฺวา วิจรติ ฯ ตาปโส โพธิสตฺตสฺส
อนาคมนภาวํ ญตฺวา อิมินา อยํ มํ มาเรตุกาโมติ ญาตํ ภวิสฺสติ
เตน การเณน นาคจฺฉติ อนาคจฺฉนฺตสฺสาปิสฺส กุโต มุตฺตีติ
มุคฺครํ นีหริตฺวา ขิปิ ฯ โส ตสฺส อคฺคนงฺคุฏฺฐเมว อาสาเทสิ ฯ
โพธิสตฺโต เวเคน วมฺมิกํ ปวิสิตฺวา อญฺเญน ฉิทฺเทน สีสํ
อุกฺขิปิตฺวา อมฺโภ กูฏชฏิล อหํ ตว สนฺติกํ อุปสงฺกมนฺโต
สีลวาติ สญฺญาย อุปสงฺกมึ อิทานิ ปน เต มยา กูฏภาโว
ญาโต ตาทิสสฺส มหาโจรสฺส กึ อิมินา ปพฺพชฺชาลิงฺเคนาติ วตฺวา
ตํ ครหนฺโต อิมํ คาถมาห
         กินฺเต ชฏาหิ ทุมฺเมธ   กินฺเต อชินสาฏิยา
         อพฺภนฺตรนฺเต คหนํ     พาหิรมฺปริมชฺชสีติ ฯ
     ตตฺถ กินฺเต ชฏาหิ ทุมฺเมธาติ อมฺโภ ทุมฺเมธ นิปฺปญฺญ
เอตา ปพฺพชิเตน ธาเรตพฺพา ชฏา ปพฺพชฺชาคุณรหิตสฺส กินฺเต
ตาหิ ชฏาหีติ อตฺโถ ฯ กินฺเต อชินสาฏิยาติ อนุจฺฉวิกสฺส สํวรสฺส
อภาวกาลโต ปฏฺฐาย กินฺเต อชินสาฏิยา ฯ อพฺภนฺตรนฺเต คหนนฺติ
ตว อพฺภนฺตรํ หทยํ ราคโทสโมหคหเนน คหนํ ปฏิจฺฉนฺนํ ฯ
พาหิรมฺปริมชฺชสีติ โส ตฺวํ อพฺภนฺตเร คหเน นฺหานาทีหิ เจว
ลิงฺคคหเณน จ พาหิรํ ปริมชฺชสิ ตํ ปริมชฺชนฺโต กญฺชิกปูริตลาพุ
วิย วิสปูริตจาฏิ วิย อาสีวิสปูริตวมฺมิโก วิย คูธปูริตจิตฺตฆโฏ
วิย จ พหิมฏฺโฐว อโหสิ กึ ตยา โจเรน อิธ วสนฺเตน สีฆํ
อิโต ปลายาหิ โน เจ ปลายสิ คามวาสีนํ เต อาจิกฺขิตฺวา
นิคฺคหํ การาเปสฺสามีติ ฯ
     เอวํ โพธิสตฺโต กูฏตาปสํ ตชฺเชตฺวา วมฺมิกเมว ปาวิสิ ฯ
กูฏตาปโสปิ ตโต ปกฺกามิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
กูฏตาปโส อยํ กุหโก อโหสิ ปุริโม สีลวนฺตตาปโส สารีปุตฺโต
โคธปณฺฑิโต ปน อหเมวาติ ฯ
                    โคธชาตกํ อฏฺฐมํ ฯ
                        ------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๓๖๙-๓๗๑.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=7340&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=7340&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=138
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=913
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=904
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=904
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27