อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                     ๓. วิโรจนชาตกํ
     ลสี จ เต นิปฺผลิตาติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต
เทวทตฺเตน คยาสีเส สุคตาลยสฺส ทสฺสิตภาวํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     เทวทตฺโต หิ ปริหีนชฺฌาโน ลาภสกฺการา ปริหีโน อตฺเถโก
อุปาโยติ จินฺเตตฺวา สตฺถารํ ปญฺจ วตฺถูนิ ยาจิตฺวา อลภมาโน
ทฺวินฺนํ อคฺคสาวกานํ สทฺธิวิหาริเก อธุนา ปพฺพชิเต ธมฺมวินยมฺหิ
อโกวิเท ปญฺจสเต ภิกฺขู คเหตฺวา คยาสีสํ คนฺตฺวา สงฺฆํ ภินฺทิตฺวา
เอกสีมายํ อาเวณิกํ สงฺฆกมฺมํ อกาสิ ฯ สตฺถา เตสํ ภิกฺขูนํ
ญาณปริปากกาลํ ญตฺวา เทฺว อคฺคสาวเก เปเสสิ ฯ เต ทิสฺวา
เทวทตฺโต ตุฏฺฐมานโส รตฺตึ ธมฺมํ เทสยมาโน พุทฺธลีฬฺหํ
กริสฺสามีติ สุคตาลยํ ทสฺเสนฺโต วิคตถีนมิทฺโธ โข อาวุโส
สารีปุตฺต ภิกฺขุสงฺโฆ ปฏิภาตุ ตํ ภิกฺขูนํ  ธมฺมีกถา ปิฏฺฐิ เม
อาคิลายติ ตมหํ อายมิสฺสามีติ วตฺวา นิทฺทํ อุปคโต ฯ เทฺว
อคฺคสาวกา เตสํ ภิกฺขูนํ ธมฺมํ เทเสตฺวา มคฺคผเลหิ ปโพเธตฺวา
สพฺเพ อาทาย เวฬุวนเมว ปจฺจาคมึสุ ฯ โกกาลิโก วิหารํ ตุจฺฉํ
ทิสฺวา เทวทตฺตสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา อาวุโส เทวทตฺต ปริสนฺเต
ภินฺทิตฺวา เทฺว อคฺคสาวกา วิหารํ ตุจฺฉํ กตฺวา คตา ตฺวํ ปน
นิทฺทายสิเยวาติ วตฺวา อุตฺตราสงฺคมสฺส อปเนตฺวา ภิตฺติยํ
ปิฏฺฐิกณฺฏกํ ผุสนฺโต วิย ปญฺหิกาย นํ หทเย ปหริ ฯ ตาวเทวสฺส
มุขโต โลหิตํ อุคฺคญฺฉิ ฯ โส ตโต ปฏฺฐาย คิลาโน อโหสิ ฯ
สตฺถา เถรํ ปุจฺฉิ สารีปุตฺต ตุมฺหากํ คตกาเล เทวทตฺโต กึ
อกาสีติ ฯ ภนฺเต เทวทตฺโต อมฺเห ทิสฺวา พุทฺธลีฬฺหํ กริสฺสามีติ
สุคตาลยํ ทสฺเสนฺโต มหาวินาสํ ปตฺโตติ ฯ สตฺถา น โข สารีปุตฺต
เทวทตฺโต อิทาเนว มม อนุภโรนฺโต  วินาสํ ปตฺโต ปุพฺเพปิ
ปตฺโตเยวาติ วตฺวา เถเรน ยาจิโต อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
เกสรสีโห หุตฺวา หิมวนฺตปฺปเทเส กาญฺจนคุหายํ วาสํ กปฺเปสิ ฯ
โส เอกทิวสํ กาญฺจนคุหาย นิกฺขมิตฺวา วิชมฺภิตฺวา จตุทฺทิสํ
โอโลเกตฺวา สีหนาทํ นทิตฺวา โคจราย ปกฺกมนฺโต มหามหิสํ วธิตฺวาว
มํสํ ขาทิตฺวา เอกํ สรํ โอตริตฺวา มณิวณฺณสฺส อุทกสฺส กุจฺฉึ
ปูเรตฺวา คุหํ สนฺธาย ปายาสิ ฯ อเถโก สิคาโล โคจรปฺปสุโต
สหสาว สีหํ ทิสฺวา ปลายิตุํ อสกฺโกนฺโต สีหสฺส ปุรโต ปาเทสุ
ปติตฺวา นิปชฺชติ กึ ชมฺพุกาติ วุตฺเต อหํ เต สามิ ปาเท
อุปฏฺฐาตุกาโมมฺหีติ อาห ฯ สีโห สาธุ เอหิ มํ อุปฏฺฐห
วรมํสานิ ตํ ขาทาเปสฺสามีติ วตฺวา สิคาลํ อาทาย กาญฺจนคุหํ
อคมาสิ ฯ สิคาโล ตโต ปฏฺฐาย สีหวิฆาสํ ขาทติ ฯ โส
กติปาหจฺจเยน ถุลฺลสรีโร อโหสิ ฯ อถ นํ เอกทิวสํ คุหายํ
นิปนฺนโกว สีโห อาห คจฺฉ ชมฺพุก ตฺวํ ปพฺพตสิขเร ฐตฺวา
ปพฺพตปาเท สญฺจรนฺเตสุ หตฺถิอสฺสมหิสาทีสุ ยสฺส มํสํ
ขาทิตุกาโมสิ ตํ โอโลเกตฺวา อาคนฺตฺวา อสุกมํสํ ขาทิตุกาโมมฺหีติ
วตฺวา วิโรจ สามีติ วเทหิ อหํ ตํ วธิตฺวา มธุรมํสํ ขาทิตฺวา
ตุยฺหมฺปิ ทสฺสามีติ ฯ สิคาโล ปพฺพตสิขรํ อภิรุหิตฺวา นานปฺปกาเร
มิเค โอโลเกตฺวา ยสฺเสว มํสํ ขาทิตุกาโม อโหสิ กาญฺจนคุหํ
ปวิสิตฺวา ตเมว สีหสฺส อาโรเจตฺวา ปาเทสุ ปติตฺวา วิโรจ สามีติ
วทติ ฯ สีโห เวเคน ปกฺขนฺทิตฺวา สเจปิ มตฺตวรวารโณ อโหสิ
ตตฺเถว นํ ชีวิตกฺขยํ ปาเปตฺวา สยํปิ วรมํสํ ขาทติ สิคาลสฺสาปิ
เทติ ฯ สิคาโล กุจฺฉิปูรํ มํสํ ขาทิตฺวา คุหํ ปวิสิตฺวา นิทฺทายติ ฯ
     โส คจฺฉนฺเต กาเล มานํ วฑฺเฒติ อหมฺปิ จตุปฺปโทว
กึการณา ทิวเส ทิวเส ปเรหิ โปสิยมาโน วิหรามิ อิโต ปฏฺฐาย
อหมฺปิ หตฺถิอาทโย ปหริตฺวา มํสํ ขาทิสฺสามิ สีโหปิ มิคราชา
วิโรจ สามีติ วุตฺตเมว ปทํ นิสฺสาย วารเณ วเธสิ อหํ สีเหน
วิโรจ ชมฺพุกาติ มํ วทาเปตฺวา เอกํ วรวารณํ วธิตฺวา มํสํ
ขาทิสฺสามีติ ฯ โส สีหํ อุปสงฺกมิตฺวา เอตทโวจ สามิ มยา
ทีฆรตฺตํ ตุมฺเหหิ วธิตวรวารณานํ มํสํ ขาทิตํ อหมฺปิ เอกํ วารณํ
ปหริตฺวา มํสํ ขาทิตุกาโม ตสฺมา ตุมฺเหหิ นิปนฺนฏฺฐาเน
กาญฺจนคุหายํ นิปชฺชิสฺสามิ ตุมฺเห ปพฺพตปาเท วิจรนฺตํ วรวารณํ
โอโลเกตฺวา มม สนฺติกํ อาคนฺตฺวา วิโรจ ชมฺพุกาติ วเทถ
เอตฺตกมตฺตมฺปิ มจฺเฉรํ มา กริตฺถาติ ฯ อถ นํ สีโห อาห น ตฺวํ
ชมฺพุก วารเณ วธิตุํ สมตฺโถ สีหกุเล อุปฺปนฺโน วารณํ ปหริตฺวา
มํสํ ขาทนสมตฺโถ สิคาโล นาม โลเก นตฺถิ มา เต เอวํ รุจฺจิ
มยา วธิตวรวารณานญฺเญว มํสํ ขาทิตฺวา วสสฺสูติ ฯ โส เอวํ
วุตฺโตปิ โอรมิตุํ น อิจฺฉิ ปุนปฺปุนํ ยาจิเยว ฯ สีโห ตํ นิวาเรตุํ
อสกฺโกนฺโต สมฺปฏิจฺฉิตฺวา เตนหิ มม วสนฏฺฐานํ ปวิสิตฺวา
นิปชฺชาติ ชมฺพุกํ กาญฺจนคุหายํ นิปชฺชาเปตฺวา สยํ ปพฺพตปาเท
มตฺตวรวารณํ โอโลเกตฺวา คุหาทฺวารํ คนฺตฺวา วิโรจ ชมฺพุกาติ
อาห ฯ สิคาโล กาญฺจนคุหาย นิกฺขมิตฺวา วิชมฺภิตฺวา จตุทฺทิสํ
โอโลเกตฺวา ติกฺขตฺตุํ วสฺสิตฺวา มตฺตวารณสฺส กุมฺเภ  ปติสฺสามีติ
วิรชฺฌิตฺวา ปาทมูเล ปติ ฯ วารโณ ทกฺขิณปาทํ อุกฺขิปิตฺวา
ตสฺส สีสํ อกฺกมิ ฯ สีสฏฺฐีนิ จุณฺณวิจุณฺณานิ อเหสุํ ฯ อถสฺส
สรีรํ วารโณ ปาเทน ฆํสิตฺวา ราสึ กตฺวา อุปริ ลณฺฑํ ปาเตตฺวา
โกญฺจนาทํ นทนฺโต อรญฺญํ ปาวิสิ ฯ โพธิสตฺโต อิมํ ปวุตฺตึ
ทิสฺวา อิทานิ วิโรจ ชมฺพุกาติ วตฺวา อิมํ คาถมาห
        ลสี จ เต นิปฺผลิตา        มตฺถโก จ ปผาลิโต
        สพฺพา เต ผาสุกา ภคฺคา    อชฺช โข ตฺวํ วิโรจสีติ ฯ
     ตตฺถ ลสีติ มตฺถลุงฺคํ ฯ นิปฺผลิตาติ นิกฺขนฺตา ฯ
     โพธิสตฺโต อิมํ คาถํ วตฺวา ยาวตายุกํ ฐตฺวา ยถากมฺมํ คโต ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
สิคาโล เทวทตฺโต อโหสิ สีโห ปน อหเมวาติ ฯ
                    วิโรจนชาตกํ ตติยํ ฯ
                        ------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๓๘๔-๓๘๘.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=7638&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=7638&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=143
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=949
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=937
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=937
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27