อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                    ๗. ปุปฺผรตฺตชาตกํ
     นยิทํ ทุกฺขํ อทุํ ทุกฺขนฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
เอกํ อุกฺกณฺฐิตภิกฺขุํ อารพฺก กเถสิ ฯ
     โส หิ ภิกฺขุ ภควตา สจฺจํ กิร ตฺวํ ภิกฺขุ อุกฺกณฺฐิโตติ
วุตฺโต สจฺจนฺติ วตฺวา เกน อุกฺกณฺฐาปิโตสีติ ปุฏฺโฐ
ปุราณทุติยิกายาติ วตฺวา มธุรหตฺถรสา ภนฺเต สา อิตฺถี น สกฺโกมิ
ตํ วินา วสิตุนฺติ อาห ฯ อถ นํ สตฺถา เอสา เต ภิกฺขุ
อนตฺถการิกา ปุพฺเพปิ ตฺวํ เอตํ นิสฺสาย สูเล อุตฺตาสิโต เอตญฺเญว
ปริเทวมาโน กาลํ กตฺวา นิรเย นิพฺพตฺโต อิทานิ นํ กสฺมา ปุน
ปฏฺเฐสีติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
อากาสฏฺฐกเทวตา อโหสิ ฯ อถ พาราณสิยํ กตฺติกรตฺติวารจฺฉโณ
สมฺปตฺโต โหติ ฯ นครํ เทวนครํ วิย อลงฺกรึสุ ฯ สพฺโพ ชโน
ฉณกีฬานิสฺสิโต อโหสิ ฯ เอกสฺส ปน ทุคฺคตมนุสฺสสฺส เอกเมว
ฆนสาฏกยุคํ อโหสิ ฯ โส ตํ สุโธตํ โธวาเปตฺวา โอภญฺชาเปตฺวา
สตวลิกสหสฺสวลิกํ กาเรตฺวา ฐเปสิ ฯ อถ นํ ภริยา
เอวมาห อิจฺฉามหํ สามิ เอกํ กุสุมฺภรตฺตํ นิวาเสตฺวา เอกํ
ปารุปิตฺวา ตว กณฺเฐ ลคฺคา กตฺติกรตฺติวารํ จริตุนฺติ ฯ ภทฺเท
กุโต อมฺหากํ ทลิทฺทานํ กุสุมฺภํ สุทฺธวตฺถํ นิวาเสตฺวา กีฬาหีติ ฯ
กุสุมฺภรตฺตํ อลภมานา ฉณกีฬํ น กีฬิสฺสามิ ตฺวํ อญฺญํ อิตฺถึ
คเหตฺวา กีฬสฺสูติ ฯ ภทฺเท กึ มํ ปีเฬสิ กุโต อมฺหากํ
กุสุมฺภนฺติ ฯ สามิ ปุริสสฺส อิจฺฉาย สติ กินฺนาม นตฺถิ นนุ
รญฺโญ กุสุมฺภวตฺถุสฺมึ พหุํ กุสุมฺภนฺติ ฯ ภทฺเท ตณฺฐานํ
รกฺขสปริคฺคหิตโปกฺขรณีสทิสํ พลวารกฺขา น สกฺกา อุปสงฺกมิตุํ มา
เต เอตํ รุจฺจิ ยถาลทฺเธเนว ตุสฺสสฺสูติ ฯ สามิ รตฺติภาเค
อนฺธกาเร สติ ปุริสสฺส อคมนียฏฺฐานํ นาม นตฺถีติ ฯ เอกา
อากาสจารินี เทวตา ตสฺส อนาคตภยํ ทิสฺวา ตํ นิวาเรสิ ฯ
     อิติ โส ตาย ปุนปฺปุนํ กเถนฺติยา กิเลสวเสน วจนํ คเหตฺวา
โหตุ ภทฺเท มา จินฺตยิตฺถาติ ตํ สมสฺสาเสตฺวา รตฺติภาเค ชีวิตํ
ปริจฺจชิตฺวา นครา นิกฺขมิตฺวา รญฺโญ กุสุมฺภวตฺถุํ คนฺตฺวา วตึ
มทฺทิตฺวา อนฺโตวตฺถุํ ปาวิสิ ฯ อารกฺขมนุสฺสา วติสทฺทํ สุตฺวา
โจโร โจโรติ ปริวาเรตฺวา คเหตฺวา ปริภาสิตฺวา โกฏฺเฏตฺวา
พนฺธิตฺวา ปภาตาย รตฺติยา รญฺโญ ทสฺเสสุํ ฯ ราชา คจฺฉถ
นํ สูเล อุตฺตาเสถาติ อาห ฯ อถ นํ ปจฺฉาพาหุํ พนฺธิตฺวา
วชฺฌเภริยา วชฺชมานาย นครา นิกฺขาเมตฺวา สูเล อุตฺตาเสสุํ ฯ
พลวเวทนา วตฺตนฺติ ฯ กากา สีเส นิลียิตฺวา กณยคฺคสทิเสหิ
ตุณฺเฑหิ อกฺขีนิ วิชฺฌนฺติ ฯ โส ตถารูปมฺปิ ทุกฺขํ อมนสิกริตฺวา
ตเมว อิตฺถึ อนุสฺสริตฺวา ตาย นามมฺหิ ฆนปุปฺผรตฺตนิวตฺถาย
กณฺเฐ อาสตฺตพาหุยุคลาย สทฺธึ กตฺติกรตฺติวารโต ปริหีโนติ
วตฺวา อิมํ คาถมาห
         นยิทํ ทุกฺขํ อทุํ ทุกฺขํ    ยํ มํ ตุทติ วายโส
         ยํ สามา ปุปฺผรตฺเตน   กตฺติกํ นานุโภสฺสตีติ ฯ
     ตตฺถ นยิทํ ทุกฺขํ อทุํ ทุกฺขํ ยํ มํ ตุทติ วายโสติ ยญฺจ
อิทํ สูเล ลคฺคนปจฺจยํ กายิกเจตสิกทุกฺขํ ยญฺจ โลหมเยหิ วิย
ตุณฺเฑหิ วายโส ตุทติ อิทํ สพฺพํปิ มยฺหํ น ทุกฺขํ อทุํ ทุกฺขํ
เอตํเยว ปน เม ทุกฺขนฺติ อตฺโถ ฯ กตรํ ฯ ยํ สามา
ปุปฺผรตฺเตน กตฺติกํ นานุโภสฺสตีติ ยํ สา ปิยงฺคุสามา มม ภริยา
เอกํ กุสุมฺภรตฺตํ นิวาเสตฺวา เอกํ ปารุปิตฺวาปิ เอกฆนปุปฺผรตฺเตน
วตฺถยุเคน อจฺฉนฺนา มํ กณฺเฐ คเหตฺวา กตฺติกรตฺติวารํ
นานุโภสฺสติ อิมํ มยฺหํ ทุกฺขํ เอตเทว หิ มํ พาธตีติ ฯ
     โส นํ เอวํ มาตุคามํ  อารพฺภ วิปฺปลปนฺโตเยว กาลํ
กตฺวา นิรเย นิพฺพตฺติ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
ชายปติกา อิทานิ ชายปติกา ตํ การณํ ปจฺจกฺขํ กตฺวา ฐิตา
อากาสฏฺฐกเทวตา ปน อหเมวาติ ฯ
                    ปุปฺผรตฺตชาตกํ สตฺตมํ ฯ
                       ---------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๓๙๖-๓๙๙.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=7888&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=7888&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=147
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=970
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=960
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=960
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27