บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๖

๗. ปุปฺผรตฺตชาตกํ นยิทํ ทุกฺขํ อทุํ ทุกฺขนฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ อุกฺกณฺฐิตภิกฺขุํ อารพฺก กเถสิ ฯ โส หิ ภิกฺขุ ภควตา สจฺจํ กิร ตฺวํ ภิกฺขุ อุกฺกณฺฐิโตติ วุตฺโต สจฺจนฺติ วตฺวา เกน อุกฺกณฺฐาปิโตสีติ ปุฏฺโฐ ปุราณทุติยิกายาติ วตฺวา มธุรหตฺถรสา ภนฺเต สา อิตฺถี น สกฺโกมิ ตํ วินา วสิตุนฺติ อาห ฯ อถ นํ สตฺถา เอสา เต ภิกฺขุ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๗.

อนตฺถการิกา ปุพฺเพปิ ตฺวํ เอตํ นิสฺสาย สูเล อุตฺตาสิโต เอตญฺเญว ปริเทวมาโน กาลํ กตฺวา นิรเย นิพฺพตฺโต อิทานิ นํ กสฺมา ปุน ปฏฺเฐสีติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต อากาสฏฺฐกเทวตา อโหสิ ฯ อถ พาราณสิยํ กตฺติกรตฺติวารจฺฉโณ สมฺปตฺโต โหติ ฯ นครํ เทวนครํ วิย อลงฺกรึสุ ฯ สพฺโพ ชโน ฉณกีฬานิสฺสิโต อโหสิ ฯ เอกสฺส ปน ทุคฺคตมนุสฺสสฺส เอกเมว ฆนสาฏกยุคํ อโหสิ ฯ โส ตํ สุโธตํ โธวาเปตฺวา โอภญฺชาเปตฺวา สตวลิกสหสฺสวลิกํ กาเรตฺวา ฐเปสิ ฯ อถ นํ ภริยา เอวมาห อิจฺฉามหํ สามิ เอกํ กุสุมฺภรตฺตํ นิวาเสตฺวา เอกํ ปารุปิตฺวา ตว กณฺเฐ ลคฺคา กตฺติกรตฺติวารํ จริตุนฺติ ฯ ภทฺเท กุโต อมฺหากํ ทลิทฺทานํ กุสุมฺภํ สุทฺธวตฺถํ นิวาเสตฺวา กีฬาหีติ ฯ กุสุมฺภรตฺตํ อลภมานา ฉณกีฬํ น กีฬิสฺสามิ ตฺวํ อญฺญํ อิตฺถึ คเหตฺวา กีฬสฺสูติ ฯ ภทฺเท กึ มํ ปีเฬสิ กุโต อมฺหากํ กุสุมฺภนฺติ ฯ สามิ ปุริสสฺส อิจฺฉาย สติ กินฺนาม นตฺถิ นนุ รญฺโญ กุสุมฺภวตฺถุสฺมึ พหุํ กุสุมฺภนฺติ ฯ ภทฺเท ตณฺฐานํ รกฺขสปริคฺคหิตโปกฺขรณีสทิสํ พลวารกฺขา น สกฺกา อุปสงฺกมิตุํ มา เต เอตํ รุจฺจิ ยถาลทฺเธเนว ตุสฺสสฺสูติ ฯ สามิ รตฺติภาเค อนฺธกาเร สติ ปุริสสฺส อคมนียฏฺฐานํ นาม นตฺถีติ ฯ เอกา อากาสจารินี เทวตา ตสฺส อนาคตภยํ ทิสฺวา ตํ นิวาเรสิ ฯ อิติ โส ตาย ปุนปฺปุนํ กเถนฺติยา กิเลสวเสน วจนํ คเหตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๘.

โหตุ ภทฺเท มา จินฺตยิตฺถาติ ตํ สมสฺสาเสตฺวา รตฺติภาเค ชีวิตํ ปริจฺจชิตฺวา นครา นิกฺขมิตฺวา รญฺโญ กุสุมฺภวตฺถุํ คนฺตฺวา วตึ มทฺทิตฺวา อนฺโตวตฺถุํ ปาวิสิ ฯ อารกฺขมนุสฺสา วติสทฺทํ สุตฺวา โจโร โจโรติ ปริวาเรตฺวา คเหตฺวา ปริภาสิตฺวา โกฏฺเฏตฺวา พนฺธิตฺวา ปภาตาย รตฺติยา รญฺโญ ทสฺเสสุํ ฯ ราชา คจฺฉถ นํ สูเล อุตฺตาเสถาติ อาห ฯ อถ นํ ปจฺฉาพาหุํ พนฺธิตฺวา วชฺฌเภริยา วชฺชมานาย นครา นิกฺขาเมตฺวา สูเล อุตฺตาเสสุํ ฯ พลวเวทนา วตฺตนฺติ ฯ กากา สีเส นิลียิตฺวา กณยคฺคสทิเสหิ ตุณฺเฑหิ อกฺขีนิ วิชฺฌนฺติ ฯ โส ตถารูปมฺปิ ทุกฺขํ อมนสิกริตฺวา ตเมว อิตฺถึ อนุสฺสริตฺวา ตาย นามมฺหิ ฆนปุปฺผรตฺตนิวตฺถาย กณฺเฐ อาสตฺตพาหุยุคลาย สทฺธึ กตฺติกรตฺติวารโต ปริหีโนติ วตฺวา อิมํ คาถมาห นยิทํ ทุกฺขํ อทุํ ทุกฺขํ ยํ มํ ตุทติ วายโส ยํ สามา ปุปฺผรตฺเตน กตฺติกํ นานุโภสฺสตีติ ฯ ตตฺถ นยิทํ ทุกฺขํ อทุํ ทุกฺขํ ยํ มํ ตุทติ วายโสติ ยญฺจ อิทํ สูเล ลคฺคนปจฺจยํ กายิกเจตสิกทุกฺขํ ยญฺจ โลหมเยหิ วิย ตุณฺเฑหิ วายโส ตุทติ อิทํ สพฺพํปิ มยฺหํ น ทุกฺขํ อทุํ ทุกฺขํ เอตํเยว ปน เม ทุกฺขนฺติ อตฺโถ ฯ กตรํ ฯ ยํ สามา ปุปฺผรตฺเตน กตฺติกํ นานุโภสฺสตีติ ยํ สา ปิยงฺคุสามา มม ภริยา เอกํ กุสุมฺภรตฺตํ นิวาเสตฺวา เอกํ ปารุปิตฺวาปิ เอกฆนปุปฺผรตฺเตน วตฺถยุเคน อจฺฉนฺนา มํ กณฺเฐ คเหตฺวา กตฺติกรตฺติวารํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๙.

นานุโภสฺสติ อิมํ มยฺหํ ทุกฺขํ เอตเทว หิ มํ พาธตีติ ฯ โส นํ เอวํ มาตุคามํ อารพฺภ วิปฺปลปนฺโตเยว กาลํ กตฺวา นิรเย นิพฺพตฺติ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา ชายปติกา อิทานิ ชายปติกา ตํ การณํ ปจฺจกฺขํ กตฺวา ฐิตา อากาสฏฺฐกเทวตา ปน อหเมวาติ ฯ ปุปฺผรตฺตชาตกํ สตฺตมํ ฯ ---------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๓๙๖-๓๙๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=7888&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=7888&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=147 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=970 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=960 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=960 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27