อรรถกถาเล่มที่ ๓๗ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๓ ทุกนิปาตวณฺณนา

                    ๒ สนฺถววคฺควณฺณนา
                      ----------
                  ๑ อินฺทสมานโคตฺตชาตกํ ฯ
     น สนฺถวํ กาปุริเสน กยิราติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
เอกํ ทุพฺพจภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ตสฺส วตฺถุ นวกนิปาเต คิชฺฌชาตเก อาวิภวิสฺสติ ฯ
     สตฺถา ปน ตํ ภิกฺขุํ ปุพฺเพปิ ตฺวํ ภิกฺขุ ทุพฺพจตาย ปณฺฑิตานํ
วจนํ อกตฺวา มตฺตหตฺถปาทสญฺจุณฺณิโตติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วุฑฺฒิปฺปตฺโต ฆราวาสํ ปหาย อิสิปพฺพชฺชํ
ปพฺพชิตฺวา ปญฺจนฺนํ อิสิสตานํ คณสตฺถา หุตฺวา หิมวนฺตปฺปเทเส
วาสํ กปฺเปสิ ฯ ตทา เตสุ ตาปเสสุ อินฺทสมานโคตฺโต นาม
ตาปโส อโหสิ ทุพฺพโจ อโนวาทโก ฯ โส เอกํ หตฺถิโปตกํ โปเสสิ ฯ
โพธิสตฺโต สุตฺวา ตํ ปกฺโกสิตฺวา สจฺจํ กิร ตฺวํ หตฺถิโปตกํ
โปเสสีติ ฯ สจฺจํ อาจริย อหํ มตมาติกํ เอกหตฺถิโปตกํ โปเสมีติ ฯ
หตฺถิโน นาม วุฑฺฒิปฺปตฺตา โปสกํ เยว มาเรนฺติ, มา ตํ โปเสหีติ ฯ
เตน วินา วตฺติตุํ น สกฺโกมิ อาจริยาติ ฯ เตน หิ ปญฺญายิสฺสสีติ ฯ
โส เตน โปสิยมาโน อปรภาเค มหาสรีโร อโหสิ ฯ
อเถกสฺมึ กาเล เต อิสโย วนมูลผลาผลตฺถาย ทูรํ คนฺตฺวา ตตฺเถว
กติปาหํ วสึสุ ฯ หตฺถีปิ อคฺคทกฺขิณวาเต ปภินฺนมโท หุตฺวา
ตสฺส ปณฺณสาลํ วิทฺธํสิตฺวา ปานิยฆฏํ ภินฺทิตฺวา ปาสาณผลกํ
ขปิตฺวา อาลมฺพนผลกํ ลุญฺจิตฺวา ตํ ตาปสํ มาเรตฺวา คมิสฺสามีติ
เอกํ คหณฏฺฐานํ ปวิสิตฺวา อาคมนมคฺคํ โอโลเกนฺโต อฏฺฐาสิ ฯ
อินฺทสมานโคตฺโต ตสฺส โคจรํ คเหตฺวา สพฺเพสํ ปูรโตว อาคจฺฉนฺโต
ตํ ทิสฺวา ปกติสญฺญาเยวสฺส สนฺติกํ อคมาสิ ฯ อถ นํ โส
หตฺถี คหณฏฺฐานา นิกฺขมิตฺวา โสณฺฑาย ปรามสิตฺวา ภูมิยํ
ปาเตตฺวา สีสํ ปาเทน อกฺกมิตฺวา ชีวิตกฺขยํ ปาเปตฺวา มทฺทิตฺวา
โกญฺจนาทํ กตฺวา อรญฺญํ ปาวิสิ ฯ เสสา ตาปสา ตํ ปวุตฺตึ
โพธิสตฺตสฺส อาโรเจสุํ ฯ โพธิสตฺโต กาปุริเสน สทฺธึ สํสคฺโค น
กาตพฺโพติ วตฺวา อิมํ คาถมาห
               น สนฺถวํ กาปุริเสน กยิรา
               อริโยนริเยน ปชานมตฺถํ
               จิรานุวุฏฺโฐปิ กโรติ ปาปํ
               คโช ยถา อินฺทสมานโคตฺตํ,
               ยเทว ชญฺญา สทิโส มมนฺติ
               สีเลน ปญฺญาย สุเตน จาปิ
               เตเนว เมตฺตึ กยิราถ สทฺธึ,
               สุโข หเว สปฺปุริเสน สงฺคโมติ ฯ
     ตตฺถ น สนฺถวํ กาปุริเสน กยิราติ กุจฺฉิเตน โกธนปุริเสน
สทฺธึ ตณฺหาสนฺถวํ วา มิตฺตสนฺถวํ วา น กยิราถ ฯ อริโยนริเยน
ปชานมตฺถนฺติ อริโยติ จตฺตาโร อริยา อาจารอริโย ลิงฺคอริโย
ทสฺสนอริโย ปฏิเวธอริโยติ ฯ เตสุ อาจารอริโย อิธ อธิปฺเปโต ฯ
โส ปชานมตฺถํ อตฺถํ ชานนฺโต อตฺถานตฺถกุสโล อาจาเร ฐิโต
อริยปุคฺคโล อนริเยน นิลฺลชฺเชน ทุสฺสีเลน สทฺธึ ตณฺหาสนฺถวํ
วา มิตฺตสนฺถวํ วา น กเรยฺยาติ อตฺโถ ฯ กึการณา ฯ
จีรานุวุฏฺโฐปิ กโรติ ปาปนฺติ ยสฺมา อนริโย จิรํ เอกโต อนุวุฏฺโฐปิ
ตํ เอกโต นิวาสํ อคเณตฺวา กโรติ ปาปํ ปาปกํ กมฺมํ กโรติ
เยว ฯ ยถา กึ ฯ คโช ยถา อินฺทสมานโคตฺตนฺติ ยถา โส
คโช อินฺทสมานโคตฺตํ มาเรนฺโต ปาปํ อกาสีติ อตฺโถ ฯ ยเทว
ปญฺญา สทิโส มมนฺติ อาทีสุ ยเทว ปุคฺคลํ อยํ มม สีลาทีหิ
สทิโสติ ชาเนยฺย เตเนว สทฺธึ เมตฺตึ กยิราถ, สปฺปุริเสน สทฺธึ
สมาคโม สุโข ว โหตีติ ฯ
     เอวํ โพธิสตฺโต อโนวาทเกน นาม น ภวิตพฺพํ, สุสิกฺขิเตน
ภวิตุํ วฏฺฏตีติ อิสิคณํ โอวทิตฺวา อินฺทสมานโคตฺตสฺส สรีรกิจฺจํ
กาเรตฺวา พฺรหฺมวิหาเร ภาเวตฺวา พฺรหฺมโลกูปโค อโหสิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ
ตทา อินฺทสมานโคตฺโต อยํ ทุพฺพโจ ภิกฺขุ อโหสิ, คณสตฺถา
ปน อหเมวาติ ฯ
                 อินฺทสมานโคตฺตชาตกํ ปฐมํ ฯ
                    ---------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๕๓-๕๕.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=1049&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=1049&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=171
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1125
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1107
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1107
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27