ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๗ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๓ ทุกนิปาตวณฺณนา

                      ๒ สิคาลชาตกํ
     อสเมกฺขิตกมฺมนฺตนฺติ อิทํ สตฺถา กูฏาคารสาลายํ วิหรนฺโต
เวสาลิวาสิกํ เอกํ นฺหาปิตปุตฺตํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ตสฺส กิร ปิตา ราชูนํ ราโชโรธานํ ราชกุมารานํ
ราชกุมาริกานญฺจ มสฺสุกรณเกสสณฺฐาปนอฏฺฐปทฏฺฐปนาทีนิ สพฺพกิจฺจานิ
กโรติ สทฺโธ ปสนฺโน ติสรณคโต สมาทินฺนปญฺจสีโล, อนฺตรนฺตเรน
สตฺถุ ธมฺมํ สุณนฺโต กาลํ วีตินาเมติ ฯ โส เอกทิวสํ
ราชนิเวสเน กมฺมํ กาตุํ คจฺฉนฺโต อตฺตโน ปุตฺตํ คเหตฺวา คโต ฯ
โส ตตฺถ เอกํ เทวจฺฉรปฏิภาคํ อลงฺกตปฏิยตฺตํ ลิจฺฉวิกุมาริกํ
ทิสฺวา กิเลสวเสน ปฏิพทฺธจิตฺโต หุตฺวา ปิตรา สทฺธึ ราชนิเวสนา
นิกฺขมิตฺวา เอตํ กุมาริกํ ลภมาโน ชีวิสฺสามิ, อลภมานสฺส เม เอตฺเถว
มรณนฺติ อาหารูปจฺเฉทํ กตฺวา มญฺจกํ ปริสฺสชิตฺวา นิปชฺชิ ฯ อถ
นํ ปิตา อุปสงฺกมิตฺวา ตาต อวตฺถุมฺหิ ฉนฺทราคํ มา กริ, หีนชจฺโจ
ตฺวํ นฺหาปิตปุตฺโต, ลิจฺฉวิกุมาริกา ขตฺติยธีตา ชาติสมฺปนฺนา, สา
ตุมฺหากํ อนนุจฺฉวิกา, อญฺญํ เต ชาติโคตฺเตหิ สทิสํ กุมาริกํ
อาเนสฺสามีติ อาห ฯ โส ปิตุ กถํ น คณฺหาติ ฯ อถ นํ มาตา
ภาตา ภคินี จุลฺลมาตา จุลฺลปิตาติ สพฺเพปิ ญาตกา เจว
มิตฺตสุหชฺชา จ สนฺนิปติตฺวา สญฺญาเปนฺตาปิ สญฺญาเปตุํ นาสกฺขึสุ ฯ
โส ตตฺเถว สุสฺสิตฺวา ชีวิตกฺขยํ ปาปุณิ ฯ อถสฺส ปิตา
สรีรกิจฺจเปตกิจฺจานิ กตฺวา ตนุคเต โสเก สตฺถารํ วนฺทิสฺสามีติ พหูนิ
คนฺธมาลาทิวิเลปนานิ คเหตฺวา มหาวนํ คนฺตฺวา สตฺถารํ ปูเชตฺวา
วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ นิสินฺโน กินฺนุ โข อุปาสก อิมานิ ทิวสานิ
น ทิสฺสสีติ วุตฺเต ตมตฺถํ อาโรเจสิ ฯ สตฺถา น โข อุปาสก
อิทาเนว ตว ปุตฺโต อวตฺถุสฺมึ ฉนฺทราคํ อุปฺปาเทตฺวา วินาสํ
ปาปุณิ, ปุพฺเพปิ ปตฺโต เยวาติ วตฺวา เตน ยาจิโต อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
หิมวนฺตปฺปเทเส สีหโยนิยํ นิพฺพตฺติ, ตสฺส ฉ กนิฏฺฐภาตโร เอกา
จ ภคินี อโหสิ ฯ สพฺเพปิ กาญฺจนคุหายํ วสนฺติ ฯ ตสฺสา
ปน คุหาย อวิทูเร รชฏปพฺพเต เอกา ผลิกคุหา อตฺถิ ฯ
ตตฺเถโก สิคาโล วสติ ฯ อปรภาเค สีหานํ มาตาปิตโร
กาลมกํสุ ฯ เต ภคินึ สีหโปติกํ กาญฺจนคุหายํ ฐเปตฺวา โคจราย
ปกฺกมิตฺวา มํสํ อาหริตฺวา ตสฺสา เทนฺติ ฯ โส สิคาโล ตํ
สีหโปติกํ ทิสฺวา ปฏิพทฺธจิตฺโต อโหสิ ฯ ตสฺสา ปน มาตาปิตูนํ
อมตกาเล โอกาสํ นาลตฺถ ฯ โส สตฺตนฺนมฺปิ เตสํ โคจราย
ปกฺกนฺตกาเล ผลิกคุหาย โอตริตฺวา กาญฺจนคุหทฺวารํ คนฺตฺวา
สีหโปติกาย ปุรโต โลกามิสปฏิสํยุตฺตํ เอวรูปํ รหสฺสกถํ กเถสิ
สีหโปติเก อหํ จตุปฺปโท, ตฺวมฺปิ จตุปฺปทา, ตฺวํ เม ปชาปตี
โหหิ, อหนฺเต ปติ ภวิสฺสามิ, เต มยํ สมคฺคา สมฺโมทมานา
วสิสฺสาม, ตฺวํ อิโต ปฏฺฐาย มํ กิเลสวเสน สงฺคณฺหาหีติ ฯ
สา ตสฺส วจนํ สุตฺวา จินฺเตสิ อยํ สิคาโล จตุปฺปาทานํ อนฺตเร
หีโน ปฏิกุฏฺโฐ จณฺฑาลสทิโส, มยํ อุตฺตมราชกุลสมฺมตา, เอส
โข มยา สทฺธึ อสพฺภํ อนนุจฺฉวิกํ กถํ กเถสิ, อหํ เอวรูปํ กถํ
สุตฺวา ชีวิเตน กึ กริสฺสามิ, นาสาวาตํ สนฺนิรุมฺหิตฺวา มริสฺสามีติ ฯ
อถสฺสา เอตทโหสิ มยฺหํ เอวเมว มรณํ อยุตฺตํ, ภาติกา ตาว เม
อาคจฺฉนฺติ, เตสํ กเถตฺวา มริสฺสามีติ ฯ สิคาโลปิ ตสฺสา สนฺติกา
ปฏิวจนํ อลภิตฺวา อิทานิ เอสา มยิ น สมฺพชฺฌตีติ
โทมนสฺสปฺปตฺโต ผลิกคุหายํ ปวิสิตฺวา นิปชฺชิ ฯ อเถโก สีหโปตโก
มหิสวารณาทีสุ อญฺญตรํ วธิตฺวา มํสํ ขาทิตฺวา ภคินิยา ภาคํ
อาหริตฺวา อมฺม มํสํ ขาทสฺสูติ อาห ฯ ภาติก นาหํ ขาทามิ,
มริสฺสามีติ ฯ กึการณาติ ฯ สา ตํ ปวุตฺตึ อาจิกฺขิ ฯ อิทานิ
กหํ โส สิคาโลติ วุตฺเต ผลิกคุหายํ นิปนฺนสิคาลํ อากาเส
นิปนฺโนติ มญฺญมานา ภาติก กึ น ปสฺสสิ, เอโส รชฏปพฺพเต
อากาเส นิปนฺโนติ ฯ สีหโปตโก ตสฺส ผลิกคุหายํ นิปนฺนภาวํ
อชานนฺโต อากาเส นิปนฺโนติ สญฺญี หุตฺวา มาเรสฺสามิ นนฺติ
สีหเวเคน ปกฺขนฺทิตฺวา ผลิกคุหํ หทเยเนว ปหริ ฯ โส หทเยน
ผลิเตน ตตฺเถว ชีวิตกฺขยํ ปตฺวา ปพฺพตปาเท ปติ ฯ อถ อปโร
อาคจฺฉิ ฯ สา ตสฺสาปิ ตเถว กเถสิ ฯ โสปิ ตเถว กตฺวา
ชีวิตกฺขยํ ปตฺวา ปพฺพตปาเท ปติ ฯ เอวํ ฉสุปิ ภาติเกสุ มเตสุ
สพฺพปจฺฉา โพธิสตฺโต อาคจฺฉติ ฯ สา ตสฺสาปิ ตํ การณํ
อาโรเจตฺวา อิทานิ โส กหนฺติ วุตฺเต เอโส รชฏปพฺพตมตฺถเก
อากาเส นิปนฺโนติ อาห ฯ โพธิสตฺโต จินฺเตสิ สิคาลานํ อากาเส
ปติฏฺฐา นาม นตฺถิ, ผลิกคุหาย นิปนฺโน ภวิสฺสตีติ ฯ โส
ปพฺพตปาทํ โอตริตฺวา ฉ ภาติเก มเต ทิสฺวา อิเม อตฺตโน
พาลตาย ปริคฺคณฺหนปญฺญาย อภาเวน ผลิกคุหายํ นิปนฺนภาวํ
อชานิตฺวา หทเยน ปหริตฺวา มตา ภวิสฺสนฺติ, อสเมกฺขิตฺวา อติตุริตํ
กโรนฺตานํ กมฺมํ นาม เอวรูปํ โหตีติ วตฺวา ปฐมํ คาถมาห
         อสเมกฺขิตกมฺมนฺตํ        ตุริตาภินิปาตินํ
         ตานิ กมฺมานิ ตปฺเปนฺติ    อุณฺหํ วชฺโฌหิตํ มุเขติ ฯ
     ตตฺถ อสเมกฺขิตกมฺมนฺตํ ตุริตาภินิปาตินนฺติ โย ปุคฺคโล ยํ
กมฺมํ กาตุกาโม โหติ ตตฺถ โทสํ อสเมกฺขิตฺวา อนุปธาเรตฺวา
ตุริโต หุตฺวา เวเคเนว ตํ กมฺมํ กาตุํ อภินิปตติ ปกฺขนฺทติ
ปฏิปชฺชติ ตํ อสเมกฺขิตกมฺมนฺตํ ตุริตาภินิปาตินํ ตาทิสานิ กมฺมานิ
ตปฺเปนฺติ โสเจนฺติ กิลเมนฺติ ฯ ยถา กึ ฯ อุณฺหํ วชฺโฌหิตํ มุเขติ
ยถา ภุญฺชนฺเตน อิทํ สีตลํ อิทํ อุณฺหนฺติ อนุปธาเรตฺวา อุณฺหํ
อชฺโฌหรนียํ มุเข อชฺโฌหิตํ ฐปิตํ มุขมฺปิ กณฺฐมฺปิ กุจฺฉิมฺปิ ทหติ
โสเจติ กิลเมติ, เอวํ ตถารูปํ ปุคฺคลํ ตานิ กมฺมานิ ตปฺเปนฺติ ฯ
     อิติ โส สีโห อิมํ คาถํ วตฺวา มม ภาติกา อนุปายกุสลา
สิคาลํ มาเรสฺสามาติ อติเวเคน ปกฺขนฺทิตฺวา สยํ มตา, อหํ ปน
เอวํ อกตฺวา สิคาลสฺส ผลิกคุหายํ นิปนฺนสฺเสว ภีตภีตสฺส หทยํ
ผาเลสฺสามีติ ฯ โส สิคาลสฺส อาโรหนโอโรหนมคฺคํ สลฺลกฺเขตฺวา
ตทภิมุโข หุตฺวา ติกฺขตฺตุํ สีหนาทํ นทิ ฯ ปฐวิยา สทฺธึ อากาสํ
เอกนินฺนาทํ อโหสิ ฯ สิคาลสฺส ผลิกคุหายํ นิปนฺนสฺเสว ภีตภีตสฺส
หทยํ ผลิ ฯ โส ตตฺเถว ชีวิตกฺขยํ ปาปุณิ ฯ
     สตฺถา เอวํ โส สิคาโล สีหนาทํ สุตฺวา ชีวิตกฺขยปฺปตฺโตติ
วตฺวา อภิสมฺพุทฺโธ หุตฺวา ทุติยํ คาถมาห
         สีโห จ สีหนาเทน       ททฺทรํ อภินาทยิ,
         สุตฺวา สีหสฺส นิคฺโฆสํ     สิคาโล ททฺทเร วสํ
         ภีโต สนฺตาสมาปาทิ,     หทยญฺจสฺส อปฺผลีติ ฯ
     ตตฺถ สีโหติ จตฺตาโร สีหา ติณสีโห ปณฺฑุสีโห กาฬสีโห
สุรตฺตหตฺถปาโท เกสรสีโหติ, เตสุ เกสรสีโห อิธ อธิปฺเปโต ฯ
ททฺทรํ อภินาทยีติ เตน อสนิสตสทฺทเภรเวน สีหนาเทน รชฏปพฺพตํ
อภินาทยิ เอกนินฺนาทํ อกาสิ ฯ ททฺทเร วสนฺติ ผลิกมิสฺสเก
รชฏปพฺพเต วสนฺโต ฯ ภีโต สนฺตาสมาปาทีติ มรณภเยน ภีโต
จิตฺตุตฺราสํ อาปาทิ ฯ หทยญฺจสฺส อปฺผลีติ เตน จสฺส ภเยน
หทยํ ผลิตํ ฯ
     เอวํ สีโห สิคาลสฺส ชีวิตกฺขยํ ปาเปตฺวา ภาตโร เอกสฺมึ ฐาเน
ปฏิจฺฉาเทตฺวา เตสํ มตภาวํ ภคินิยา อาจิกฺขิตฺวา ตํ สมสฺสาเสตฺวา
ชีวปริยนฺตํ กาญฺจนคุหายํ ฐตฺวา ยถากมฺมํ คโต ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา ชาตกํ
สโมธาเนสิ ฯ สจฺจปริโยสาเน อุปาสโก โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหิ ฯ
ตทา สิคาโล นฺหาปิตปุตฺโต อโหสิ, สีหโปติกา ลิจฺฉวิกุมาริกา, ฉ
กนิฏฺฐภาตโร อญฺญตรเถรา อเหสุํ, เชฏฺฐภาติกสีโห ปน อหเมวาติ ฯ
                    สิคาลชาตกํ ทุติยํ ฯ
                     ------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๖-๑๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=114&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=114&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=153              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1025              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1012              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1012              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]