อรรถกถาเล่มที่ ๓๗ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๓ ทุกนิปาตวณฺณนา

                    ๔ ทุพฺภิยมกฺกฏชาตกํ
     อทมฺมิ เต วาริ พหุตฺตรูปนฺติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต
เทวทตฺตํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     เอกสฺมึ หิ ทิวเส ธมฺมสภายํ ภิกฺขู เทวทตฺตสฺส อกตญฺญุตํ
มิตฺตทุพฺภิภาวํ กเถนฺตา นิสีทึสุ ฯ สตฺถา น ภิกฺขเว เทวทตฺโต
อิทาเนว อกตญฺญู มิตฺตทุพฺภิ ปุพฺเพปิ เอวรูโป อโหสีติ วตฺวา
อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
เอกสฺมึ กาสิกคามเก พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต ฆราวาสํ
สณฺฐเปสิ ฯ ตสฺมึ ปน สมเย กาสิกรฏฺเฐ วตฺตนิมหามคฺเค เอโก
คมฺภีโร อุทกปาโน อโหสิ อโนตรณีโย ติรจฺฉานานํ ฯ มคฺคปฏิปนฺนา
ปุญฺญตฺถิกา มนุสฺสา ทีฆรชฺชุเกน วารเกน อุทกํ อุสฺสิญฺจิตฺวา
เอกิสฺสา โทณิยา ปูเรตฺวา ติรจฺฉานานํ ปานียํ เทนฺติ ฯ ตสฺส
สมนฺตโต มหนฺตํ อรญฺญํ ฯ ตตฺถ พหู มกฺกฏา วสนฺติ ฯ อถ
ตสฺมึ มคฺเค เทฺว ตีณิ ทิวสานิ มนุสฺสานํ สญฺจาโร ปจฺฉิชฺชิ ฯ
ติรจฺฉานา ปานียํ น ลภึสุ ฯ เอโก มกฺกโฏ ปิปาสาตุโร ปานียํ
ปริเยสนฺโต อุทกปานสฺส สนฺติเก วิจรติ ฯ โพธิสตฺโต เกนจิเทว
กรณีเยน ตํ มคฺคํ ปฏิปชฺชิตฺวา คจฺฉนฺโต ตตฺถ ปานียํ อุสฺสิญฺจิตฺวา
ปิวิตฺวา หตฺถปาเท โธวิตฺวา ฐิโต ตํ มกฺกฏํ อทฺทส ฯ อถสฺส
ปิปาสิตภาวํ ญตฺวา ปานียํ อุสฺสิญฺจิตฺวา โทณิยํ อากิริตฺวา อทาสิ ฯ
ทตฺวา จ ปน วิสฺสมิสฺสามีติ เอกสฺมึ รุกฺขมูเล นิปชฺชิ ฯ มกฺกโฏ
ปานียํ ปิวิตฺวา อวิทูเร นิสีทิตฺวา มุขมกฺกฏิกํ กโรนฺโต โพธิสตฺตํ
ภึสาเปติ ฯ โพธิสตฺโต ตสฺส กิริยํ ทิสฺวา อเร ทุฏฺฐมกฺกฏ อหํ
ตว ปิปาสิตสฺส กิลนฺตสฺส พหุํ ปานียํ อทาสึ, อิทานิ ตฺวํ มยฺหํ
มุขมกฺกฏิกํ กโรสิ, อโห ปาปชนสฺส นาม กโต อุปกาโร นิรตฺถโกติ
วตฺวา ปฐมํ คาถมาห
                 อทมฺมิ เต วาริ พหุตฺตรูปํ
                 ฆมฺมาภิตตฺตสฺส ปิปาสิตสฺส,
                 โสทานิ ปิตฺวาน กิกึ กโรสิ,
                 น สงฺคโม ปาปชเนน เสยฺโยติ ฯ
     ตตฺถ โสทานิ ปิตฺวาน กิกึ กโรสีติ โส อิทานิ ตฺวํ มยา
ทินฺนํ ปิวิตฺวา มุขมกฺกฏิกํ กโรนฺโต กิกินฺติ สทฺทํ กโรสิ ฯ น
สงฺคโม ปาปชเนน เสยฺโยติ ปาปชเนน นาม สทฺธึ สงฺคโม น เสยฺโย
อสงฺคโม ว เสยฺโยติ ฯ
     ตํ สุตฺวา โส มิตฺตทุพฺภิมกฺกโฏ ตฺวํ เอตฺตเกเนว มยา กตํ
นิฏฺฐิตนฺติ สญฺญํ กโรสิ, อิทานิ เต สีเส วจฺจํ ปาเตตฺวา คมิสฺสามีติ
วตฺวา ทุติยํ คาถมาห
         โก เต สุโต วา ทิฏฺโฐ วา   สีลวา นาม มกฺกโฏ,
         อิทานิ โข ตํ โอหจฺจํ        เอสา อสฺมากธมฺมตาติ ฯ
     ตตฺรายํ สงฺเขปตฺโถ โภ พฺราหฺมณ มกฺกโฏ กตคุณชานนโก
อาจารสมฺปนฺโน สีลวา อตฺถีติ กหํ ตยา สุโต วา ทิฏฺโฐ วา,
อิทานิ โข อหนฺตํ โอหจฺจํ วจฺจํ เต สีเส กตฺวา ปกฺกมิสฺสามิ ฯ
อมฺหากํ หิ มกฺกฏานํ นาม เอสา ธมฺมตา อยํ ชาติสภาโว ยทิทํ
อุปการกสฺส สีเส วจฺจํ กาตพฺพนฺติ ฯ
     ตํ สุตฺวา โพธิสตฺโต อุฏฺฐาย คนฺตุํ อารภิ ฯ มกฺกโฏ ตํ
ขณญฺเญว อุปฺปติตฺวา สาขาย นิสีทิตฺวา โอลมฺพกํ โอตาเรนฺโต
วิย ตสฺส สีเส วจฺจํ ปาเตตฺวา วิรวนฺโต วนสณฺฑํ ปาวิสิ ฯ
โพธิสตฺโต นฺหาตฺวา อคมาสิ ฯ
     สตฺถา น ภิกฺขเว อิทาเนว เทวทตฺโต, ปุพฺเพปิ มยา กตคุณํ
น ชานาติ เยวาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ
ตทา มกฺกโฏ เทวทตฺโต อโหสิ, พฺราหฺมโณ ปน อหเมวาติ ฯ
                  ทุพฺภิยมกฺกฏชาตกํ จตุตฺถํ ฯ
                   ----------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๙๒-๙๔.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=1831&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=1831&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=197
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1244
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1228
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1228
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27