ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๗ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๓ ทุกนิปาตวณฺณนา

หน้าที่ ๑๑๕.

๔ อสทิสวคฺควณฺณนา ---------- ๑ อสทิสชาตกํ ฯ ธนุคฺคโห อสทิโสติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต มหาภินิกฺขมนํ อารพฺภ กเถสิ ฯ เอกทิวสํ หิ ภิกฺขู ธมฺมสภายํ สนฺนิสินฺนา ภควโต มหาภิเนกฺขมฺมปารมึ วณฺเณนฺตา นิสีทึสุ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว ตถาคโต อิทาเนว มหาภินิกฺขมนํ นิกฺขมนฺโต ปุพฺเพปิ เสตจฺฉตฺตํ ปหาย นิกฺขมนฺโต เยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต ตสฺส อคฺคมเหสิยา กุจฺฉิมฺหิ ปฏิสนฺธึ คณฺหิ ฯ ตสฺส โสตฺถินา ชาตสฺส นามคฺคหณทิวเส อสทิสกุมาโรติ นามํ กรึสุ ฯ อถสฺส อาธาวิตฺวา ปริธาวิตฺวา วิจรณกาเล อญฺโญ ปุญฺญวา สตฺโต เทวิยา กุจฺฉิมฺหิ ปฏิสนฺธึ คณฺหิ ฯ ตสฺส โสตฺถินา ชาตสฺส นามคฺคหณทิวเส พฺรหฺมทตฺตกุมาโรติ นามํ กรึสุ ฯ เตสุ โพธิสตฺโต โสฬสวสฺสิกกาเล ตกฺกสิลายํ คนฺตฺวา ทิสาปาโมกฺขสฺส อาจริยสฺส สนฺติเก ตโย เวเท อฏฺฐารส จ วิชฺชุฏฺฐานานิ สพฺพสิปฺปานิ จ อุคฺคณฺหิตฺวา อิสฺสาสสิปฺเป อสทิโส หุตฺวา พาราณสึ ปจฺจาคมิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๖.

ราชา กาลํ กุรุมาโน อสทิสกุมารสฺส รชฺชํ ทตฺวา พฺรหฺมทตฺตสฺส อุปรชฺชํ เทถาติ วตฺวา กาลมกาสิ ฯ ตสฺมึ กาลกเต โพธิสตฺโต อตฺตโน รชฺเช ทิยมาเน มยฺหํ รชฺเชน อตฺโถ นตฺถีติ ปฏิกฺขิปิ ฯ พฺรหฺมทตฺตํ รชฺเช อภิสิญฺจึสุ ฯ โพธิสตฺโต มยฺหํ ยเสน อตฺโถ นตฺถีติ กิญฺจิปิ น อิจฺฉิ ฯ กนิฏฺเฐ รชฺชํ กาเรนฺเต ปกติยา ว ราชากาเรเนว วสิ ฯ ราชปาทมูลิกา อสทิสกุมาโร รชฺชํ ปตฺเถตีติ วตฺวา รญฺโญ สนฺติเก โพธิสตฺตํ ปริภินฺทึสุ ฯ โสปิ เตสํ วจนํ คเหตฺวา ปริภินฺนจิตฺโต ภาตรํ เม คณฺหถาติ มนุสฺเส อุยฺโยเชสิ ฯ อเถโก โพธิสตฺตสฺส อตฺถจรโก ตํ การณํ อาโรเจสิ ฯ โพธิสตฺโต กนิฏฺฐภาติกสฺส กุปฺปิตฺวา อญฺญํ รฏฺฐํ คนฺตฺวา เอโก ธนุคฺคโห อาคนฺตฺวา ราชทฺวาเร ฐิโตติ รญฺโญ อาโรจาเปสิ ฯ ราชา กิตฺตกํ โภคํ อิจฺฉตีติ ปุจฺฉิ ฯ เอกสํวจฺฉเร สตสหสฺสนฺติ ฯ สาธุ อาคจฺฉตูติ ฯ อถ นํ อาคนฺตฺวา สมีเป ฐิตํ ปุจฺฉิ ตฺวํ ธนุคฺคโหติ ฯ อาม เทวาติ ฯ สาธุ มํ อุปฏฺฐหีติ ฯ โส ตโต ปฏฺฐาย ราชานํ อุปฏฺฐหิ ฯ ตสฺส ปริพฺพยํ ทิยมานํ ทิสฺวา อติพหุํ ลภตีติ โปราณธนุคฺคหา อุชฺฌายึสุ ฯ อเถกทิวสํ ราชา อุยฺยานํ คนฺตฺวา มงฺคลสิลาปฏฺฏสมีเป สาณิปาการํ ปริกฺขิปาเปตฺวา อมฺพรุกฺขมูเล มหาสยเน นิปนฺโน อุทฺธํ โอโลเกนฺโต รุกฺขคฺเค เอกํ อมฺพปิณฺฑึ ทิสฺวา อิมํ น สกฺกา อภิรูหิตฺวา คณฺหิตุนฺติ ธนุคฺคเห ปกฺโกสาเปตฺวา อิมํ อมฺพปิณฺฑึ สเรน ฉินฺทิตฺวา ปาเตตุํ สกฺขิสฺสถาติ อาห ฯ น เอตํ เทว อมฺหากํ ครุ, เทเวน ปน โน พหุวาเร กมฺมํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๗.

ทิฏฺฐปุพฺพํ, อธุนาคโต ธนุคฺคโห อมฺเหหิ พหุตรํ ลภติ, ตํ ปาตาเปถาติ ฯ ราชา โพธิสตฺตํ ปกฺโกสาเปตฺวา สกฺขิสฺสสิ ตาต เอตํ ปาเตตุนฺติ ปุจฺฉิ ฯ เอกํ โอกาสํ ลภมาโน สกฺขิสฺสามีติ ฯ กตรํ โอกาสนฺติ ฯ ตุมฺหากํ สยนสฺส อนฺโตกาสนฺติ ฯ ราชา สยนํ หราเปตฺวา โอกาสํ กาเรสิ ฯ โพธิสตฺตสฺส หตฺเถ ธนุ นตฺถิ, นิวาสนนฺตเร ธนุํ สนฺนยฺหิตฺวา วิจรติ, ตสฺมา สาณึ ลทฺธุํ วฏฺฏตีติ อาห ฯ ราชา สาณึ อาหราเปตฺวา ปริกฺขิปาเปสิ ฯ โพธิสตฺโต อนฺโตสาณึ ปวิสิตฺวา อุปรินิวตฺถวตฺถํ ๑- นีหริตฺวา เอกํ รตฺตวตฺถํ นิวาเสตฺวา กจฺฉํ พนฺธิตฺวา เอกํ รตฺตวตฺถํ อุทเร พนฺธิตฺวา ปสิพฺพกโต สนฺธิยุตฺตํ ขคฺคํ นีหริตฺวา วามปสฺเส สนฺนยฺหิตฺวา สุวณฺณกญฺจุกํ ปฏิมุญฺจิตฺวา จาปนาลึ ปิฏฺฐิยํ สนฺนยฺหิตฺวา สนฺธิยุตฺตํ เมณฺฑกมหาธนุํ อาทาย ปวาฬวณฺณชิยํ อาโรเปตฺวา อุณฺหีสํ สีเส ปฏิมุญฺจิตฺวา ติขิณขุรปฺปํ นเขหิ ปริวตฺตยมาโน สาณึ ทฺวิธา กตฺวา ปฐวึ ผาเลตฺวา อลงฺกตนาคกุมาโร วิย นิกฺขมิตฺวา สรขิปนฏฺฐานํ คนฺตฺวา ขุรปฺปํ สนฺนยฺหิตฺวา ราชานํ อาห กึ มหาราช เอตํ อมฺพปิณฺฑึ อุทฺธํ อาโรหณกณฺเฑน ปาเตมิ อุทาหุ โอโรหณกณฺเฑนาติ ๒- ฯ ตาต พหู มยา อาโรหณกณฺเฑน ปาเตนฺตา ทิฏฺฐปุพฺพา, โอโรหณกณฺเฑน ปาเตนฺตา มยา น ทิฏฺฐปุพฺพา, โอโรหณกณฺเฑน ปาเตหีติ ฯ มหาราช อิทํ กณฺฑํ ทูรํ อาโรหิสฺสติ, ยาว จาตุมฺมหาราชิกภวนํ ตาว คนฺตฺวา สยํ โอโรหิสฺสติ, ยาวสฺส โอโรหณํ ตาว ตุมฺเหหิ อธิวาเสตุํ วฏฺฏตีติ ฯ @เชิงอรรถ: อุปรินิวตฺถเสตวตฺถนฺติปิ ฯ อโธ โอโรหณกณฺเฑนาตีติปิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๘.

ราชา สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิ ฯ อถ นํ ปุน อาห มหาราช อิทํ กณฺฑํ อาโรหมานํ อมฺพปิณฺฑิวณฺฏํ ยาวมชฺฌํ กนฺตมานํ อาโรหิสฺสติ, โอโรหณํ เกสคฺคมตฺตมฺปิ อิโต วา เอตฺโต วา อคนฺตฺวา โอธิยญฺเญว ปติตฺวา อมฺพปิณฺฑึ คเหตฺวา โอตริสฺสติ, ปสฺส มหาราชาติ ฯ เวคํ ชเนตฺวา กณฺฑํ ขิปิ ฯ ตํ กณฺฑํ อมฺพปิณฺฑิวณฺฏํ ยาวมชฺฌํ กนฺตมานํ อภิรูหิ ฯ โพธิสตฺโต อิทานิ ตํ กณฺฑํ ยาว จาตุมฺมหาราชิกภวนํ คตํ ภวิสฺสตีติ ญตฺวา ปฐมขิตฺตกณฺฑโต อธิกตรํ เวคํ ชเนตฺวา อญฺญํ กณฺฑํ ขิปิ ฯ ตํ คนฺตฺวา ปุริมกณฺฑํ ปุงฺเข ปหริตฺวา นิวตฺตาเปตฺวา สยํ ตาวตึสภวนํ อภิรูหิ ฯ ตตฺถ นํ เทวตา อคฺคเหสุํ ฯ นิวตฺตนกณฺฑสฺส วาตจฺฉินฺนสทฺโท อสนิสทฺโท วิย อโหสิ ฯ มหาชเนน กึสทฺโท เอโสติ วุตฺเต โพธิสตฺโต นิวตฺตนกณฺฑสฺส สทฺโทติ วตฺวา อตฺตโน อตฺตโน สรีเร กณฺฑสฺส ปตนภเยน ภีตตสิตํ มหาชนํ มา ภายิตฺถาติ อสฺสาเสตฺวา กณฺฑสฺส ภูมิยํ ปติตุํ น ทสฺสามีติ อาห ฯ กณฺฑํ โอตรมานํ เกสคฺคมตฺตมฺปิ อิโต วา เอตฺโต วา อคนฺตฺวา โอธิยญฺเญว ปติตฺวา อมฺพปิณฺฑึ ฉินฺทิ ฯ โพธิสตฺโต อมฺพปิณฺฑิยา จ กณฺฑสฺส จ ภูมิยํ ปติตุํ อทตฺวา อากาเส เยว สมฺปฏิจฺฉนฺโต เอเกน หตฺเถน อมฺพปิณฺฑึ เอเกน หตฺเถน กณฺฑํ อคฺคเหสิ ฯ มหาชโน ตํ อจฺฉริยํ ทิสฺวา น โน เอวรูปํ ทิฏฺฐปุพฺพนฺติ มหาปุริสํ ปสํสติ อุนฺนทติ อปฺโผเฏติ ๑- องฺคุลิโย วิธุนติ เจลุกฺเขปสหสฺสานิ ปวตฺเตติ ฯ @เชิงอรรถ: อปฺโปเฐตีติปิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๙.

ราชปริสาย ตุฏฺฐหฏฺฐาย โพธิสตฺตสฺส ทินฺนํ ธนโกฏิมตฺตํ อโหสิ ฯ ราชาปิสฺส ฆนวสฺสํ วสฺสนฺโต วิย พหุธนํ มหนฺตํ ยสํ อทาสิ ฯ เอวํ โพธิสตฺเต เตน รญฺญา สกฺกเต ครุกเต ตตฺถ วสนฺเต, อสทิสกุมาโร กิร พาราณสิยํ นตฺถีติ สตฺต ราชาโน อาคนฺตฺวา พาราณสึ ปริวาเรตฺวา รชฺชํ วา เทตุ ยุทฺธํ วาติ รญฺโญ ปณฺณํ เปเสสุํ ฯ ราชา มรณภยภีโต กุหึ เม ภาตา วสตีติ ปุจฺฉิตฺวา เอกํ สามนฺตราชานํ อุปฏฺฐาสีติ สุตฺวา มม ภาติเก อนาคจฺฉนฺเต มยฺหํ ชีวิตํ นตฺถิ, คจฺฉถ อสฺส มม วจเนน ปาเท วนฺทิตฺวา ขมาเปตฺวา คณฺหิตฺวา อาคจฺฉถาติ ทูเต ปาเหสิ ฯ เต คนฺตฺวา โพธิสตฺตสฺส ปวตฺตึ อาโรเจสุํ ฯ โพธิสตฺโต ตํ ราชานํ อาปุจฺฉิตฺวา พาราณสึ ปจฺจาคนฺตฺวา ราชานํ มา ภายีติ สมสฺสาเสตฺวา กณฺเฑ อกฺขรานิ ฉินฺทิตฺวา อหํ อสทิสกุมาโร อาคโต อญฺญํ เอกกณฺฑํ ขิปนฺโต สพฺเพสํ โว ชีวิตํ มาเรสฺสามิ, ชีวิเตน อตฺถิกา ปลายนฺตุ, ขุทฺทกมกฺขิกาย ปิวนมตฺตมฺปิ โลหิตํ อนุปฺปาเทมีติ อฏฺฏาลเก ฐตฺวา สตฺตนฺนํ ราชูนํ ภุญฺชนฺตานํ กาญฺจนปาฏิมกุเล เยว กณฺฑํ ปาเตสิ ฯ เต อกฺขรานิ ทิสฺวา มรณภยภีตา สพฺเพ ปลายึสุ ฯ เอวํ โพธิสตฺโต ขุทฺทกมกฺขิกาย ปิวนมตฺตมฺปิ โลหิตํ อนุปฺปาเทตฺวา สตฺต ราชาโน ปลาเปตฺวา กนิฏฺฐภาตรํ อวโลเกตฺวา กาเม ปหาย อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา อภิญฺญา จ สมาปตฺติโย จ นิพฺพตฺเตตฺวา ชีวิตปริโยสาเน พฺรหฺมโลกูปโค อโหสิ ฯ สตฺถา เอวํ ภิกฺขเว อสทิสกุมาโร สตฺต ราชาโน ปลาเปตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๐.

ชิตสงฺคาโม อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิโตติ วตฺวา อภิสมฺพุทฺโธ หุตฺวา อิมา คาถา อโวจ ธนุคฺคโห อสทิโส ราชปุตฺโต มหพฺพโล ทูเร ปาเหติ อกฺขณเวธี มหากายปฺปทาลิโน สพฺพามิตฺเต รณํ กตฺวา น จ กิญฺจิ วิเหฐยิ ภาตรํ โสตฺถึ กตฺวาน สญฺญมํ อชฺฌุปาคมีติ ฯ ตตฺถ อสทิโสติ น เกวลํ นาเมเนว พลวิริยปญฺญาหิปิ อสทิโส ว ฯ มหพฺพโลติ กายพเลนปิ มหพฺพโล ฯ ทูเร ปาเหตีติ ยาว จาตุมฺมหาราชิกภวนา ตาวตึสภวนา กณฺฑํ เปเสตุํ สมตฺถตาย ทูเร ปาเหติ ฯ อกฺขณเวธีติ อวิราธิกเวธี ฯ อถ วา อกฺขณํ วุจฺจติ วิชฺชุ, ยาว เอกา วิชฺชุ นิจฺฉรติ ตาว เตโนภาเสน สตฺตฏฺฐวาเร กณฺฑานิ คเหตฺวา วิชฺฌตีติ อกฺขณเวธี ฯ มหากายปฺปทาลิโนติ มหนฺเต กาเย ปทาเลติ ฯ จมฺมกาโย ทารุกาโย โลหกาโย อยกาโย วาลิกกาโย อุทกกาโย ผลกกาโยติ อิเม สตฺตกายา นาม ฯ ตตฺถ อญฺโญ จมฺมกายํ ปทาเลนฺโต มหิสจมฺมมฺปิ วินิวิชฺฌติ ฯ โส ปน สตมฺปิ มหิสจมฺมานิ วินิวิชฺฌติ เยว ฯ อญฺโญ อฏฺฐงฺคุลพหลํ อุทุมฺพรปทรํ จตุรงฺคุลพหลํ อสนปทรํ วินิวิชฺฌติ, โส ปน ผลกสตมฺปิ เอกโต พทฺธํ วินิวิชฺฌติ, ตถา ทฺวงฺคุลพหลํ ตมฺพโลหปฏฺฏํ องฺคุลพหลํ อยปฏฺฏํ วาลิกสกฏสฺส ปทรสกฏสฺส วา ปจฺฉาภาเค กณฺฑํ ปเวเสตฺวา ปุรภาเคน อติปาเตติ ฯ ปกติยา อุทเก จตุอุสุภฏฺฐานํ กณฺฑํ ปเวเสสิ ถเล อฏฺฐุสุภนฺติ เอวํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๑.

อิเมสํ สตฺตนฺนํ มหากายานํ ปทาลนโต มหากายปฺปทาลิโน ฯ สพฺพามิตฺเตติ สพฺเพ อมิตฺเต ฯ รณํ กตฺวาติ ยุทฺธํ กตฺวา ปลาเปสีติ อตฺโถ ฯ น จ กิญฺจิ วิเหฐยีติ เอกมฺปิ น วิเหเฐยฺย ฯ อวิเหฐยนฺโต ปน เตหิ สทฺธึ กณฺฑเปสเนน รณํ กตฺวา ฯ สญฺญมํ อชฺฌุปาคมีติ สีลสญฺญมํ ปพฺพชฺชํ อุปคโตติ ฯ เอวํ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ เทเสตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ ตทา กนิฏฺฐภาตา อานนฺโท อโหสิ, อสทิสกุมาโร ปน อหเมวาติ ฯ อสทิสชาตกํ ปฐมํ ฯ ----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๑๑๕-๑๒๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=2269&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=2269&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=211              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1309              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1292              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1292              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]