บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๗

๕ อนภิรติชาตกํ ยโถทเก อาวิเล อปฺปสนฺเนติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต อญฺญตรํ พฺราหฺมณกุมารํ อารพฺภ กเถสิ ฯ สาวตฺถิยํ กิเรโก พฺราหฺมณกุมาโร ติณฺณํ เวทานํ ปารคู พหู ขตฺติยกุมาเร จ พฺราหฺมณกุมาเร จ มนฺเต วาเจสิ ฯ โส อปรภาเค ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา วตฺถาลงฺการทาสทาสีเขตฺต- วตฺถุโคมหิสปุตฺตทาราทีนํ อตฺถาย จินฺตยมาโน ราคโทสโมหวสิโก หุตฺวา อาวิลจิตฺโต อโหสิ, มนฺเต ปฏิปาฏิยา ปริวตฺเตตุํ นาสกฺขิ ฯ อิโต จิโต จ มนฺตา น ปฏิภึสุ ฯ โส เอกทิวสํ พหุคนฺธมาลาทีนิ คเหตฺวา เชตวนํ คนฺตฺวา สตฺถารํ ปูเชตฺวา วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ สตฺถา เตน สทฺธึ ปฏิสนฺถารํ กตฺวา กึ มาณว มนฺเต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๒.

วาเจสิ, ปคุณา เต มนฺตาติ ปุจฺฉิ ฯ ปุพฺเพ เม ภนฺเต มนฺตา ปคุณา, ฆราวาสสฺส ปน คหิตกาลโต ปฏฺฐาย จิตฺตํ เม อาวิลชาตํ, เตน เม มนฺตา น ปคุณาติ ฯ อถ นํ สตฺถา น โข มาณว อิทาเนว, ปุพฺเพปิ เต จิตฺตสฺส อนาวิลกาเล ตว มนฺตา ปคุณา อเหสุํ, ราคาทีหิ ปน อาวิลกาเล ตว มนฺตา น ปฏิภึสูติ วตฺวา เตน ยาจิโต อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต พฺราหฺมณมหาสาลกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต ตกฺกสิลายํ คนฺตฺวา มนฺเต อุคฺคณฺหิตฺวา ทิสาปาโมกฺโข อาจริโย หุตฺวา พาราณสิยํ พหู ขตฺติยพฺราหฺมณกุมาเร มนฺเต วาเจสิ ฯ ตสฺส สนฺติเก เอโก พฺราหฺมณมาณโว ตโย เวเท ปคุเณ อกาสิ, เอกปเทปิ นิกฺกงฺโข อาจริโย หุตฺวา มนฺเต วาเจสิ ฯ โส อปเรน สมเยน ฆราวาสํ คเหตฺวา ฆราวาสจินฺตาย อาวิลจิตฺโต มนฺเต ปริวตฺเตตุํ นาสกฺขิ ฯ อถ นํ อาจริโย อตฺตโน สนฺติกํ อาคตํ กึ มาณว ปคุณา เต มนฺตาติ ปุจฺฉิตฺวา ฆราวาสสฺส คหิตกาลโต ปฏฺฐาย เม จิตฺตํ อาวิลํ ชาตํ, มนฺเต ปริวตฺเตตุํ น สกฺโกมีติ วุตฺเต ตาต อาวิลจิตฺตมฺหิ ปคุณาปิ มนฺตา น ปฏิภนฺติ, อนาวิเล ปน อปฺปฏิภาณนฺนาม นตฺถีติ วตฺวา อิมา เทฺว คาถา อาห ยโถทเก อาวิเล อปฺปสนฺเน น ปสฺสติ สิปฺปิกสมฺพุกญฺจ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๓.

สกฺขรํ วาลุกํ มจฺฉคุมฺพํ เอวํ อาวิลมฺหิ จิตฺเต น โส ปสฺสติ อตฺตทตฺถํ ปรตฺถํ, ยโถทเก อจฺเฉ วิปฺปสนฺเน โส ปสฺสติ สิปฺปิกสมฺพุกญฺจ สกฺขรํ วาลุกํ มจฺฉคุมฺพํ เอวํ อนาวิลมฺหิ จิตฺเต โส ปสฺสติ อตฺตทตฺถํ ปรตฺถนฺติ ฯ ตตฺถ อาวิเลติ กทฺทมาลุลิเต ฯ อปฺปสนฺเนติ ตาย เอว อาวิลตาย อวิปฺปสนฺเน ฯ สิปฺปิกสมฺพุกนฺติ สิปฺปิกญฺจ สมฺพุกญฺจ ฯ มจฺฉคุมฺพนฺติ มจฺฉฆฏํ ฯ เอวํ อาวิเลติ ^๑- เอวเมว ราคาทีหิ อาวิเล จิตฺเต ฯ อตฺตทตฺถํ ปรตฺถนฺติ เนว อตฺตทตฺถํ น ปรตฺถํ ปสฺสตีติ อตฺโถ ฯ โส ปสฺสตีติ เอวเมวํ อนาวิเล จิตฺเต โส ปุริโส อตฺตทตฺถญฺจ ปรตฺถญฺจ ปสฺสตีติ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ สจฺจปริโยสาเน พฺราหฺมณกุมาโร โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหิ ฯ ตทา มาณโว อยเมว มาณโว อโหสิ, อาจริโย ปน อหเมวาติ ฯ อนภิรติชาตกํ ปญฺจมํ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ เอวํ อาวิลมฺหีติ ยุตฺตตรํ ฯ

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๑๓๑-๑๓๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=2608&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=2608&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=219 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1343 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1327 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1327 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27