ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๗ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๓ ทุกนิปาตวณฺณนา

                      ๘ สุํสุมารชาตกํ
     อลเมเตหิ อมฺเพหีติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต เทวทตฺตสฺส
วธาย ปริสกฺกนํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ตทา หิ สตฺถา เทวทตฺโต วธาย ปริสกฺกตีติ สุตฺวา น
ภิกฺขเว อิทาเนว เทวทตฺโต มยฺหํ วธาย ปริสกฺกติ, ปุพฺเพปิ
ปริสกฺกติ เยว, สนฺตาสมตฺตํ ปน กาตุํ นาสกฺขีติ วตฺวา อตีตํ
อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
หิมวนฺตปฺปเทเส กปิโยนิยํ นิพฺพตฺติตฺวา นาคพโล ถามสมฺปนฺโน
มหาสรีโร โสภคฺคปฺปตฺโต หุตฺวา คงฺคานิวตฺตเน อรญฺญายตเน
วาสํ กปฺเปสิ ฯ ตทา คงฺคายํ เอโก สุํสุมาโร วสิ ฯ อถสฺส
ภริยา โพธิสตฺตสฺส สรีรํ ทิสฺวา ตสฺส หทยมํเส โทหฬํ อุปฺปาเทตฺวา
สุํสุมารํ อาห อหํ สามิ เอตสฺส กปิราชสฺส หทยํ ขาทิตุกามาติ ฯ
ภทฺเท มยํ ชลโคจรา, เอส ถลโคจโร, กินฺติ ตํ คณฺหิตุํ สกฺขิสฺสามาติ ฯ
เยน เกนจิ อุปาเยน คณฺห, สเจ น ลภิสฺสา มริสฺสามีติ ฯ
เตน หิ มา จินฺตยิ, อตฺเถโก อุปาโย, ขาทาเปสฺสามิ ตนฺตสฺส
หทยนฺติ สุํสุมารึ สมสฺสาเสตฺวา โพธิสตฺตสฺส คงฺคาย ปานียํ ปิวิตฺวา
คงฺคาย ตีเร นิสินฺนกาเล สนฺติกํ คนฺตฺวา เอวมาห วานรินฺท
อิมสฺมึ ปเทเส กทฺทลิผลานิ ๑- ขาทนฺโต กึ ตฺวํ จิณฺณฏฺฐาเน เยว
วิจรสิ, ปารคงฺคาย อมฺพชมฺพุอาทีนํ มธุรผลานํ อนฺโต นตฺถิ, กึ เต
ตตฺถ คนฺตฺวา ผลาผลํ ขาทิตุํ น วฏฺฏตีติ ฯ กุมฺภีลราช คงฺคา
มโหทกา วิตฺติณฺณา, กถํ ตตฺถ คมิสฺสามีติ ฯ สเจ คจฺฉสิ, อหํ
ตํ มม ปิฏฺฐึ อาโรเปตฺวา เนสฺสามีติ ฯ โส สทฺทหิตฺวา สาธูติ
สมฺปฏิจฺฉิ ฯ เตน หิ เอหิ, ปิฏฺฐึ เม อภิรุหาติ จ วุตฺเต ตํ
อภิรุหิ ฯ สุํสุมาโร โถกํ เนตฺวา อุทเก โอสีทาเปสิ  ฯ โพธิสตฺโต
สมฺม อุทเก มํ โอสีทาเปสิ, กึ นุ โข เอตนฺติ อาห ฯ
นาหํ ตํ สุธมฺมตาย ๒- คเหตฺวา คจฺฉามิ, ภริยาย ปน เม ตว
หทยมํเส โทหโฬ อุปฺปนฺโน, ตมหํ ตว หทยํ ขาทาเปตุกาโมติ ฯ
สมฺม กเถนฺเตน เต สุนฺทรํ กตํ, สเจ อมฺหากํ อุทเร หทยํ
@เชิงอรรถ:  กสฏผลานีติปิ ฯ   ธมฺเมสุ ธมฺมตายาติปิ ฯ
ภเวยฺย, สาขคฺเคสุ จรนฺตานํ จุณฺณวิจุณฺณํ ภเวยฺยาติ ฯ กหํ
ปน ตุมฺเห ฐเปถาติ ฯ โพธิสตฺโต อวิทูเร เอกํ อุทุมฺพรํ
ปกฺกผลปิณฺฑิสมฺปนฺนํ ทสฺเสตฺวา ปสฺเสตานิ อมฺหากํ หทยานิ เอตสฺมึ
อุทุมฺพรรุกฺเข โอลมฺพนฺตีติ ฯ สเจ เม หทยํ ทสฺสสิ, อหนฺตํ น
มาเรสฺสามีติ ฯ เตน หิ มํ เอตฺถ เนหิ, อหนฺเต รุกฺเข โอลมฺพนฺตํ
ทสฺสามีติ ฯ โส ตํ อาทาย ตตฺถ อคมาสิ ฯ โพธิสตฺโต ตสฺส
ปิฏฺฐิโต อุปฺปติตฺวา อุทุมฺพรรุกฺเข นิสีทิตฺวา สมฺม พาลสุํสุมาร อิเมสํ
สตฺตานํ หทยํ นาม รุกฺขคฺเค โหตีติ สญฺญี อโหสิ พาโลสิ, ๑- อหนฺตํ
วญฺเจสึ, ตว ผลาผลํ ตเวว โหตุ, สรีรเมว เต มหนฺตํ, ปญฺญา
ปน นตฺถีติ วตฺวา อิมมตฺถํ ปกาเสนฺโต อิมา คาถา อโวจ
        อลเมเตหิ อมฺเพหิ     ชมฺพูหิ ปนเสหิ จ
        ยานิ ปารํ สมุทฺทสฺส,   วรํ มยฺหํ อุทุมฺพโร ฯ
        มหตี วต เต โพนฺทิ,   น จ ปญฺญา ตทูปิกา,
        สุํสุมาร วญฺจิโต เมสิ,  คจฺฉทานิ ยถาสุขนฺติ ฯ
     ตตฺถ อลเมเตหีติ ยานิ ตยา ทีปเก ทิฏฺฐานิ, เอเตหิ มยฺหํ
อลํ ฯ วรํ มยฺหํ อุทุมฺพโรติ มยฺหํ อยเมว อุทุมฺพรรุกฺโข วรํ ฯ
โพนฺทีติ สรีรํ ฯ ตทูปิกาติ ปญฺญา ปน เต ตทูปิกา ตสฺส
สรีรสฺส อนุจฺฉวิกา นตฺถิ ฯ คจฺฉทานิ ยถาสุขนฺติ อิทานิ ยถาสุขํ
คจฺฉ, นตฺถิ เต หทยมํสลภนุปาโยติ อตฺโถ ฯ
     สุํสุมาโร สหสฺสปราชิโต วิย ทุกฺขี ทุมฺมโน ปชฺฌายนฺโต
@เชิงอรรถ:  พาโลปีติปิ ฯ
อตฺตโน นิวาสนฏฺฐานเมว คโต ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ
ตทา สุํสุมาโร เทวทตฺโต อโหสิ, สุํสุมารี จิญฺจมาณวิกา, กปิราชา
ปน อหเมวาติ ฯ
                   สุํสุมารชาตกํ อฏฺฐมํ ฯ
                      ----------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๒๑๐-๒๑๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=4160&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=4160&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=265              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1558              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1544              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1544              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]