บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
๓ ภรุชาตกํ ๑- อิสีนมนฺตรํ กตฺวาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต โกสลราชานํ อารพฺภ กเถสิ ฯ ภควโต หิ ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ ลาภสกฺกาโร มหา อโหสิ ฯ ยถาห, เตน โข ปน สมเยน ภควา สกฺกโต โหติ ครุกโต มานิโต ปูชิโต อปจิโต ลาภี จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจย- เภสชฺชปริกฺขารานํ, ภิกฺขุสงฺโฆปิ โข สกฺกโต โหติ ครุกโต มานิโต ปูชิโต อปจิโต ลาภี จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจย- เภสชฺชปริกฺขารานํ, อญฺญติตฺถิยา ปน ปริพฺพาชกา น สกฺกตา โหนฺติ น ครุกตา น มานิตา น ปูชิตา น อปจิตา น ลาภิโน จีวรปิณฺฑปาตเสนาสน- คิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานนฺติ ฯ เต เอวํ ปริหีนลาภสกฺการา @เชิงอรรถ: ๑ กุรุชาตกนฺติปิ ฯเปฯ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๖.
อโหรตฺตํ คูฬฺหสนฺนิปาตํ กตฺวา มนฺตยนฺติ สมณสฺส โคตมสฺส อุปฺปตฺติกาลโต ปฏฺฐาย มยํ หตลาภสกฺการา ชาตา, สมโณ โคตโม ลาภคฺคยสคฺคปฺปตฺโต ชาโต, เกน นุ โข การเณนสฺส เอสา สมฺปตฺตีติ ฯ ตตฺเถเก เอวมาหํสุ สมโณ โคตโม สกลชมฺพุทีปสฺส อุตฺตมฏฺฐาเน ภูมิสีเส วสติ, เตนสฺส ลาภสกฺกาโร อุปฺปชฺชตีติ ฯ เสสา อตฺเถตํ การณํ, สเจ มยมฺปิ เชตวนปิฏฺเฐ ติตฺถิยารามํ กาเรม, เอวํ ลาภิโน ภวิสฺสามาติ อาหํสุ ฯ เต สพฺเพปิ เอวเมตนฺติ สนฺนิฏฺฐานํ กตฺวา สเจ ปน มยํ รญฺโญ อนปโลเกตฺวา ๑- อารามํ กาเรสฺสาม, ภิกฺขู วาเรสฺสนฺติ, ลญฺจํ ลภิตฺวา อภิชฺชนโก นาม นตฺถิ, ตสฺมา รญฺโญ ลญฺจํ ทตฺวา อารามฏฺฐานํ คณฺหิสฺสามาติ สนฺนิฏฺฐานํ กตฺวา อุปฏฺฐากชเน ยาจิตฺวา รญฺโญ สตสหสฺสํ ทตฺวา มหาราช มยํ เชตวนปิฏฺฐิยํ ติตฺถิยารามํ กาเรสฺสาม, สเจ ภิกฺขู กาตุํ น ทสฺสามาติ ตุมฺหากํ อาโรเจนฺติ, เตสํ ปฏิวจนํ น ทาตพฺพนฺติ อาหํสุ ฯ ราชา ลญฺจโลเภน สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิ ฯ ติตฺถิยา ราชานํ สงฺคณฺหิตฺวา วฑฺฒกึ ปกฺโกสาเปตฺวา กมฺมํ ปฏฺฐเปสุํ ฯ มหาสทฺโท อโหสิ ฯ สตฺถา เก ปเนเต อานนฺท อุจฺจาสทฺทา มหาสทฺทาติ ปุจฺฉิ ฯ ติตฺถิยา ภนฺเต เชตวนปิฏฺฐิยํ ติตฺถิยารามํ กาเรนฺติ, ตตฺเถโส สทฺโทติ ฯ อานนฺท เนตํ ฐานํ ติตฺถิยารามสฺส อนุจฺฉวิกํ, ติตฺถิยา อุจฺจาสทฺทกามา, น สกฺกา เตหิ สทฺธึ วสิตุนฺติ วตฺวา ภิกฺขุสงฺฆํ สนฺนิปาเตตฺวา คจฺฉถ ภิกฺขเว, รญฺโญ อาจิกฺขิตฺวา @เชิงอรรถ: ๑ อนาโรเจตฺวาติปิ ฯ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๗.
ติตฺถิยารามกรณํ นิวาเรถาติ อาห ฯ ภิกฺขุสงฺโฆ คนฺตฺวา รญฺโญ นิเวสนทฺวาเร อฏฺฐาสิ ฯ ราชา สงฺฆสฺส อาคตภาวํ สุตฺวา ติตฺถิยารามํ นิสฺสาย อาคตา ภวิสฺสนฺตีติ ลญฺจสฺส คหิตตฺตา ราชา เคเห นตฺถีติ วทาเปสิ ฯ ภิกฺขู คนฺตฺวา สตฺถุ อาโรเจสุํ ฯ สตฺถา ลญฺจํ นิสฺสาย เอวํ กโรตีติ เทฺว อคฺคสาวเก เปเสสิ ฯ ราชา เตสมฺปิ อาคตภาวํ สุตฺวา ตเถว วทาเปสิ ฯ เตปิ อาคนฺตฺวา สตฺถุ อาโรเจสุํ ฯ สตฺถา น อิทานิ สาริปุตฺต ราชา เคเห นิสีทิตุํ ลภิสฺสติ พหิ นิกฺขมิสฺสตีติ ปุนทิวเส ปุพฺพณฺหสมเย นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย ปญฺจหิ ภิกฺขุสเตหิ สทฺธึ รญฺโญ นิเวสนทฺวารํ อคมาสิ ฯ ราชา สุตฺวา ว ปาสาทา โอตริตฺวา ปตฺตํ คเหตฺวา สตฺถารํ ปเวเสตฺวา พุทฺธปฺปมุขสฺส สงฺฆสฺส ยาคุภตฺตํ ทตฺวา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ สตฺถา รญฺโญ เอกํ ปริยายธมฺมเทสนํ อาหรนฺโต มหาราช โปราณกราชาโน ลญฺจํ คเหตฺวา สีลวนฺเต อญฺญมญฺญํ กลหํ กาเรตฺวา อตฺตโน รฏฺฐสฺส อสามิโน หุตฺวา มหาวินาสํ ปาปุณึสูติ วตฺวา เตน ยาจิโต อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต ภรุรฏฺเฐ ภรุราชา นาม รชฺชํ กาเรสิ ฯ ตทา โพธิสตฺโต ปญฺจาภิญฺญาอฏฺฐสมาปตฺติลาภี คณสตฺถา ตาปโส หุตฺวา หิมวนฺตปฺปเทเส จิรํ วสิตฺวา โลณมฺพิลเสวนตฺถาย ปญฺจสตตาปสปริวุโต หิมวนฺตา โอตริตฺวา อนุปุพฺเพน ภรุนครํ ปตฺวา ตตฺถ ปิณฺฑาย จริตฺวา นครา นิกฺขมิตฺวา อุตฺตรทฺวาเร สาขาวิฏปสมฺปนฺนสฺส วฏรุกฺขสฺส มูเล นิสีทิตฺวา ภตฺตกิจฺจํ กตฺวา ตตฺเถว--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๘.
รุกฺขมูเล วาสํ กปฺเปสิ ฯ เอวํ ตสฺมึ อิสิคเณ ตตฺถ วสนฺเต อฑฺฒมาสจฺจเยน อญฺโญ คณสตฺถา ปญฺจสตปริวาโร อาคนฺตฺวา นคเร ภิกฺขาย จริตฺวา นครา นิกฺขมิตฺวา ทกฺขิณทฺวาเร ตาทิสสฺเสว วฏรุกฺขสฺส มูเล นิสีทิตฺวา ภตฺตกิจฺจํ กตฺวา ตตฺเถว วาสํ กปฺเปสิ ฯ อิติ เต เทฺวปิ อิสิคณา ตตฺถ ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา หิมวนฺตเมว อคมํสุ ฯ เตสํ คตกาเล ทกฺขิณทฺวาเร วฏรุกฺโข สุกฺขิ ฯ ปุนวาเร เตสุ อาคจฺฉนฺเตสุ ทกฺขิณทฺวาเร วฏรุกฺขวาสิโน ปฐมตรํ อาคนฺตฺวา อตฺตโน รุกฺขสฺส สุกฺขภาวํ ญตฺวา ภิกฺขาย จริตฺวา นครา นิกฺขมิตฺวา อุตฺตรทฺวาเร รุกฺขมูลํ คนฺตฺวา ภตฺตกิจฺจํ กตฺวา ตตฺเถว วาสํ กปฺเปสุํ ฯ อิตเร ปน อิสโย ปจฺฉา อาคนฺตฺวา นคเร ภิกฺขาย จริตฺวา อตฺตโน รุกฺขมูลเมว คนฺตฺวา ภตฺตกิจฺจํ กตฺวา วาสํ กปฺเปสุํ ฯ เต อมฺหากํ รุกฺโข อมฺหากํ รุกฺโขติ รุกฺขํ นิสฺสาย อญฺญมญฺญํ กลหํ กรึสุ ฯ กลโห มหา อโหสิ ฯ เอเก อมฺหากํ ปฐมํ วสิตฏฺฐานํ ตุมฺเห น ลภิสฺสถาติ วทนฺติ ฯ เอเก มยํ อิมสฺมึ ฐาเน ปฐมตรํ อิธาคตา, ตุมฺเห น ลภิสฺสถาติ วทนฺติ ฯ อิติ เต มยํ สามิโน มยํ สามิโนติ กลหํ กโรนฺตา รุกฺขมูลสฺสตฺถาย ราชกุลํ อคมํสุ ฯ ราชา ปฐมํ วุฏฺฐอิสิคณํ เยว สามิกํ อกาสิ ฯ อิตเร น อิทานิ มยํ อิเมหิ ปราชิตาติ อตฺตานํ วทาเปสฺสามาติ ทิพฺพจกฺขุนา โอโลเกตฺวา เอกํ จกฺกวตฺติปริโภคํ รถปญฺชรํ ทิสฺวา อาหริตฺวา รญฺโญ ลญฺจํ ทตฺวา มหาราช อมฺเห สามิเก กโรหีติ อาหํสุ ฯ ราชา ลญฺจํ คเหตฺวา เทฺวปิ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๙.
คณา วสนฺตูติ เทฺว สามิเก อกาสิ ฯ อิตเร อิสโย ตสฺส รถปญฺชรสฺส รตนจกฺกานิ นีหริตฺวา ลญฺจํ ทตฺวา มหาราช อมฺเห เยว สามิเก กโรหีติ อาหํสุ ฯ ราชา ตถา อกาสิ ฯ อิสิคณา อมฺเหหิ วตฺถุกาเม จ กิเลสกาเม จ ปหาย ปพฺพชิเตหิ รุกฺขมูลสฺส การณา กลหํ กโรนฺเตหิ ลญฺจํ ททนฺเตหิ อยุตฺตํ กตนฺติ วิปฺปฏิสาริโน หุตฺวา เวเคน ปลายิตฺวา หิมวนฺตเมว อคมํสุ ฯ สกลภรุรฏฺฐวาสินิโย เทวตา เอกโต หุตฺวา สีลวนฺเต กลหํ กาเรนฺเตน รญฺญา อยุตฺตํ กตนฺติ ภรุรญฺโญ กุชฺฌิตฺวา ติโยชนสติกํ ภรุรฏฺฐํ สมุทฺทํ อุพฺพตฺเตตฺวา อนตฺถํ อกํสุ ฯ อิติ เอกํ ภรุราชานํ นิสฺสาย สกลรฏฺฐวาสิโน วินาสํ ปตฺตาติ ฯ สตฺถา อิมํ อตีตํ อาหริตฺวา อภิสมฺพุทฺโธ หุตฺวา อิมา คาถา อโวจ อิสีนมนฺตรํ กตฺวา ภรุราชาติ เม สุตํ อุจฺฉินฺโน สห รฏฺเฐหิ ส ราชา วิภวํ คโต, ตสฺมา หิ ฉนฺทาคมนํ นปฺปสํสนฺติ ปณฺฑิตา, อทุฏฺฐจิตฺโต ภาเสยฺย คิรํ สจฺจูปสญฺหิตนฺติ ฯ ตตฺถ อิสีนมนฺตรํ กตฺวาติ ฉนฺทาคติวเสน วิวรํ กตฺวา ฯ ภรุราชาติ ภรุรฏฺฐราชา ฯ อิติ เม สุตนฺติ อิติ มยา ปุพฺเพ เอตํ สุตํ ฯ ตสฺมา หิ ฉนฺทาคมนนฺติ ยสฺมา หิ ฉนฺทาคมนํ คนฺตฺวา ภรุราชา สห รฏฺเฐน อุจฺฉินฺโน, ตสฺมา ฉนฺทาคมนํ ปณฺฑิตา นปฺปสํสนฺติ ฯ อทุฏฺฐจิตฺโตติ กิเลเสหิ อทุสิตจิตฺโต หุตฺวา ภาเสยฺย ฯ สจฺจูปสญฺหิตนฺติ สภาวนิสฺสิตํ อตฺถนิสฺสิตํ การณนิสฺสิตเมว คิรํ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๐.
ภาเสยฺย ฯ เย หิ ตตฺถ ภรุรญฺโญ ลญฺจํ คณฺหนฺตสฺส อยุตฺตํ เอตํ กตนฺติ ปฏิกฺโกสนฺตา สจฺจูปสํหิตํ คิรํ ภาสึสุ, เตสํ ฐิตฏฺฐานํ นาลิเกรทีเป อชฺชาปิ ทีปกสหสฺสํ ปญฺญายตีติ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา มหาราช ฉนฺทาคติเกน นาม น ภวิตพฺพํ, เทฺว ปพฺพชิตคเณ กลหํ กาเรตุํ น วฏฺฏตีติ วตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ อหํ เตน สมเยน เชฏฺฐกอิสิ อโหสินฺติ ฯ ราชา ตถาคตสฺส ภตฺตกิจฺจํ กตฺวา คตกาเล มนุสฺเส เปเสตฺวา ติตฺถิยารามํ วิทฺธํสาเปสิ ฯ ติตฺถิยา อปฺปติฏฺฐา อเหสุนฺติ ฯ ภรุราชชาตกํ ตติยํ ฯ ---------อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๒๒๕-๒๓๐. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=4443&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=4443&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=275 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1607 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1594 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1594 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]