บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๗

๔ ปุณฺณนทีชาตกํ ปุณฺณํ นทินฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต ปญฺญาปารมึ อารพฺภ กเกสิ ฯ เอกสฺมึ หิ ทิวเส ธมฺมสภายํ ภิกฺขู ตถาคตสฺส ปญฺญํ อารพฺภ กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ อาวุโส สมฺมาสมฺพุทฺโธ มหาปญฺโญ ปุถุปญฺโญ หาสปญฺโญ ชวนปญฺโญ ติกฺขปญฺโญ นิพฺเพธิกปญฺโญ อุปายปญฺญาย สมนฺนาคโตติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพปิ ตถาคโต ปญฺญวา อุปายกุสโล เยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๑.

อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต ปุโรหิตกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต ตกฺกสิลายํ สพฺพสิปฺปานิ อุคฺคณฺหิตฺวา ปิตุ อจฺจเยน ปุโรหิตฏฺฐานํ ลภิตฺวา พาราณสิรญฺโญ อตฺถธมฺมานุสาสโก อโหสิ ฯ อปรภาเค ราชา ปริเภทกานํ กถํ คเหตฺวา กุทฺโธ มา มม สนฺติเก วสีติ โพธิสตฺตํ พาราณสิโต ปพฺพาเชสิ ฯ โพธิสตฺโต ปุตฺตทารํ คเหตฺวา เอกสฺมึ กาสิกคามเก วาสํ กปฺเปสิ ฯ อปรภาเค ราชา ตสฺส คุณํ สริตฺวา มยฺหํ กญฺจิ เปเสตฺวา อาจริยํ ปกฺโกสิตุํ น ยุตฺตํ, เอกํ ปน คาถํ พนฺธิตฺวา ปณฺณํ ลิขิตฺวา กากมํสํ ปจาเปตฺวา ปณฺณญฺจ มํสญฺจ เสตวตฺเถน ปลิเวเฐตฺวา ราชมุทฺทกาย ลญฺเฉตฺวา เปเสสฺสามิ, โส ยทิ ปณฺฑิโต ภวิสฺสติ ปณฺณํ วาเจตฺวา กากมํสภาวํ ญตฺวา อาคมิสฺสติ, โน เจ นาคมิสฺสตีติ ฯ โส ปุณฺณํ นทินฺติ อิมํ คาถํ ปณฺเณ ลิขิ ปุณฺณํ นทึ เยน จ เปยฺยมาหุ ชาตํ ยวํ เยน จ คุยฺหมาหุ ทูรํ คตํ เยน จ อวฺหยนฺติ โส ตฺยาภโต หนฺท จ ภุญฺช พฺราหฺมณาติ ตตฺถ ปุณฺณํ นทึ เยน จ เปยฺยมาหูติ กากเปยฺยา นทีติ วทนฺตา เยน ปุณฺณํ นทึ กากเปยฺยมาหุ, น หิ อปุณฺณา นที กากเปยฺยาติ วุจฺจติ ฯ ยทาปิ นทีตีเร ฐตฺวา คีวํ อปสาเรตฺวา ^๑- กาเกน ปาตุํ สกฺกา โหติ ตทา นํ กากเปยฺยาติ วทนฺติ ฯ ชาตํ @เชิงอรรถ: ^๑ ปสาเรตฺวาติปิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๒.

ยวํ เยว จ คุยฺหมาหูติ ยวนฺติ เทสนามตฺตํ, อิธ ปน สพฺพมฺปิ ชาตํ อุคฺคตํ สมฺปนฺนํ ตรุณสสฺสํ อธิปฺเปตํ ฯ ตํ หิ ยทา อนฺโตปวิฏฺฐกากํ ปฏิจฺฉาเทตุํ สกฺโกติ ตทา คุยฺหตีติ คุยฺหํ ฯ กึ คุยฺหติ ฯ กากํ ฯ อิติ กากสฺส คุยฺหํ กากคุยฺหนฺติ ตํ วทมานา กาเกน คุยฺหวจนสฺส การณภูเตน คุยฺหนฺติ วทนฺติ ฯ เตน วุตฺตํ เยน จ คุยฺหมาหูติ ฯ ทูรํ คตํ เยน จ อวฺหยนฺตีติ ทูรํ คตํ วิปฺปวุตฺถํ ปิยปุคฺคลํ ยํ อาคนฺตฺวา นิสินฺนํ ทิสฺวา สเจ อิตฺถนฺนาโม อาคจฺฉติ วสฺส กากาติ วา วสฺสนฺตญฺเญว วา สุตฺวา ยถา กาโก วสฺสติ อิตฺถนฺนาโม อาคมิสฺสตีติ เอวํ วทนฺติ ฯ เยน จ อวฺหยนฺติ กเถนฺติ มนฺเตนฺติ อุทาหรนฺตีติ อตฺโถ ฯ โส ตฺยาภโตติ โส เต อานีโต ฯ หนฺท จ ภุญฺช พฺราหฺมณาติ คณฺห พฺราหฺมณ ภุญฺชสฺสุ นํ ขาท อิมํ กากมํสนฺติ อตฺโถ ฯ อิติ ราชา อิมํ คาถํ ปณฺเณ ลิขิตฺวา โพธิสตฺตสฺส เปเสสิ ฯ โส ปณฺณํ วาเจตฺวา ว ราชา มํ ทฏฺฐุกาโมติ ญตฺวา ทุติยํ คาถมาห ยโต มํ สรตี ราชา วายสมฺปิ ปเหตเว หํสา โกญฺจา มยุรา จ อสติ เยว ปาปิยาติ ฯ ตตฺถ ยโต มํ สรตี ราชา วายสมฺปิ ปเหตเวติ ยทา ราชา วายสมํสํ ลภิตฺวา ตมฺปิ ปเหตุํ มํ สรติ ฯ หํสา โกญฺจา มยุรา จาติ ยทา ปนสฺส เอเต หํสาทโย อุปนีตา ภวิสฺสนฺติ, เอตานิ หํสมํสาทีนิ ลจฺฉติ ตทา มํ กสฺมา น สริสฺสตีติ อตฺโถ ฯ อฏฺฐกถายํ ปน หํสโกญจมยุรานนฺติปิ ปาโฐ ฯ โส สุนฺทรตโร ฯ อิเมสํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๓.

หํสาทีนํ มํสานิ ลภิตฺวา กสฺมา มํ น สริสฺสติ เยวาติ อตฺโถ ฯ อสติ เยว ปาปิยาติ ยํ วา ตํ วา ลภิตฺวา สรณํ นาม สุนฺทรํ, โลกสฺมึ ปน อสติ เยว ปาปิยา, อสติการณํ ^๑- เยว หีนํ ลามกํ, ตญฺจ อมฺหากํ รญฺโญ นตฺถิ, สรติ มํ ราชา, อาคมนํ เม ปจฺจาสึสติ, ตสฺมา คมิสฺสามีติ ฯ ยานํ โยชาเปตฺวา คนฺตฺวา ราชานํ ปสฺสิ ฯ ราชา ตุสฺสิตฺวา ปุโรหิตฏฺฐาเน เยว ปติฏฺฐาเปสิ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ ตทา ราชา อานนฺโท อโหสิ, ปุโรหิโต ปน อหเมวาติ ฯ ปุณฺณนทีชาตกํ จตุตฺถํ ฯ ----------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๒๓๐-๒๓๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=4549&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=4549&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=277 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1614 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1601 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1601 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27