อรรถกถาเล่มที่ ๓๗ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๓ ทุกนิปาตวณฺณนา

หน้าที่ ๒๖๑.
                    ๘ กาสาววคฺควณฺณนา
                       --------
                     ๑ กาสาวชาตกํ ฯ
     อนิกฺกสาโว กาสาวนฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เทวทตฺตํ
อารพฺภ กเถสิ ฯ วตฺถุ ปน ราชคเห สมุฏฺฐิตํ ฯ
     เอกสฺมึ สมเย ธมฺมเสนาปติ ปญฺจหิ ภิกฺขุสเตหิ สทฺธึ เวฬุวเน
วิหรติ ฯ อถ เทวทตฺโตปิ อตฺตโน อนุรูปาย ทุสฺสีลปริสาย
ปริวุโต คยาสีเส วิหรติ ฯ ตสฺมึ สมเย ราชคหวาสิโน ฉนฺทกํ
สํหริตฺวา ทานํ สชฺชยึสุ ฯ อเถโก โวหารตฺถาย อาคตวาณิโช
อิมํ สาฏกํ วิสฺสชฺเชตฺวา มมฺปิ ปตฺติกํ กโรถาติ มหคฺฆํ คนฺธกาสาวํ
อทาสิ ฯ นาครา มหาทานํ ปวตฺตยึสุ ฯ สพฺพํ ฉนฺทเกน
สงฺกฑฺฒิตํ กหาปเณเหว นิฏฺฐาสิ ฯ โส สาฏโก อติเรโก อโหสิ ฯ
มหาชนา สนฺนิปติตฺวา อยํ คนฺธกาสาวสาฏโก อติเรโก, กสฺส นํ
ทุสฺสํ ทสฺสาม, กึ มยํ สาริปุตฺตสฺส ทสฺสาม อุทาหุ เทวทตฺตสฺสาติ
มนฺตยึสุ ฯ ตตฺเถเก สาริปุตฺตตฺเถรสฺสาติ อาหํสุ ฯ อปเร
สาริปุตฺตตฺเถโร กติปาหํ วสิตฺวา ยถารุจึ ปกฺกมิสฺสติ, เทวทตฺตตฺเถโร
ปน นิพทฺธํ อมฺหากํ นครเมว อุปนิสฺสาย วิหรติ, มงฺคลาวมงฺคเลสุ
อยเมว อมฺหากํ อวสฺสโย, เทวทตฺตสฺส ทสฺสามาติ อาหํสุ ฯ
สมฺพหุลิกํ กเถนฺเตสุปิ เทวทตฺตสฺส ทสฺสามาติ วตฺตาโร พหู อเหสุํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๖๒.
อถ นํ เทวทตฺตสฺส อทํสุ ฯ เทวทตฺโต ตสฺส ทุสฺสา ฉินฺทาเปตฺวา
โอวฏฺฏิกํ สิพฺพาเปตฺวา รชาเปตฺวา สุวณฺณปตฺตวณฺณํ ๑- กตฺวา
ปารุปิ ฯ ตสฺมึ กาเล ตึสมตฺตา ภิกฺขู ราชคหา สาวตฺถึ คนฺตฺวา
สตฺถารํ วนฺทิตฺวา กตปฏิสนฺถารา ตํ ปวตฺตึ อาโรเจตฺวา เอวํ ภนฺเต
เทวทตฺโต อตฺตโน อนนุจฺฉวิกํ อรหตฺตทฺธชํ ๒- ปารุปีติ อาโรเจสุํ ฯ
สตฺถา น ภิกฺขเว เทวทตฺโต อิทาเนว อตฺตโน อนนุรูปํ อรหตฺตทฺธชํ
ปริทหติ, ปุพฺเพปิ ปริทหติ เยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
หิมวนฺตปฺปเทเส หตฺถิกุเล นิพฺพตฺเตตฺวา วยปฺปตฺโต อสีติสหสฺส-
มตฺตวารณปริวาโร ยูถปติ หุตฺวา อรญฺญายตเน วสต ฯ อเถโก
ทุคฺคตมนุสฺโส พาราณสิยํ วิหรนฺโต ทนฺตการวีถิยํ ทนฺตกาเร
ทนฺตวลยาทีนิ กโรนฺเต ทิสฺวา หตฺถิทนฺเต ลภิตฺวา คณฺหิสฺสถาติ
ปุจฺฉิ ฯ อาม คณฺหิสฺสามาติ อาหํสุ ฯ โส สาธูติ อาวุธํ อาทาย
กาสายวตฺถวสโน ปจฺเจกพุทฺธเวสํ คณฺหิตฺวา ปฏิสีสกํ ปฏิมุญฺจิตฺวา
หตฺถิวีถิยํ ฐตฺวา อาวุเธน หตฺถึ มาเรตฺวา ทนฺเต อาทาย พาราณสิยํ
วิกฺกิณนฺโต ชีวิตํ กปฺเปสิ ฯ โส อปรภาเค โพธิสตฺตสฺส ปริวารหตฺถีนํ
สพฺพปจฺฉิมหตฺถึ มาเรตุํ อารภิ ฯ หตฺถิโน เทวสิกํ หตฺถีสุ
ปริหายนฺเตสุ เกน นุ โข การเณน หตฺถิโน ปริหายนฺตีติ
โพธิสตฺตสฺส อาโรเจสุํ ฯ โพธิสตฺโต ปริคฺคณฺหนฺโต ปจฺเจกพุทฺธเวสํ
@เชิงอรรถ: ๑ สุวณฺณปฏวณฺณนฺติปิ ฯ  ๒ อรหนฺตทฺธชนฺติปิ, อรหทฺธชนฺติปิ ฯเปฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๖๓.
คเหตฺวา หตฺถิวีถิปริยนฺเต เอโก ปุริโส ติฏฺฐติ, กจฺจิ นุ โข
มาเรติ, คณฺหิสฺสามิ นนฺติ เอกทิวสํ หตฺถี ปุรโต กตฺวา สยํ
ปจฺฉโต อโหสิ ฯ โส โพธิสตฺตํ ทิสฺวา อาวุธํ อาทาย ปกฺขนฺทิ ฯ
โพธิสตฺโต นิวตฺติตฺวา ฐิโต ภูมิยํ โปเถตฺวา มาเรสฺสามิ นนฺติ
โสณฺฑํ ปสาเรตฺวา เตน ปริทหิตานิ กาสายานิ ทิสฺวา อิมํ
อรหตฺตทฺธชํ มยา ครุกาตุํ วฏฺฏตีติ โสณฺฑํ ปฏิสํหริตฺวา อมฺโภ
ปุริส น นุ เอส อรหตฺตทฺธโช อนนุจฺฉวิโก ตุยฺหํ, กสฺมา เอตํ
ปริทหสีติ วตฺวา อิมา คาถา อโวจ
        อนิกฺกสาโว กาสาวํ      โย วตฺถํ ปริทหิสฺสติ
        อเปโต ทมสจฺเจน       น โส กาสาวมรหติ,
        โย จ วนฺตกสาวสฺส      สีเลสุ สุสมาหิโต
        อุเปโต ทมสจฺเจน       ส เว กาสาวมรหตีติ ฯ
     ตตฺถ อนิกฺกสาโวติ กสาโว วุจฺจติ ราโค โทโส โมโห
มกฺโข ปลาโส อิสฺสา มจฺฉริยํ มายา สาเถยฺยํ ถมฺโภ สารมฺโภ
มาโน อติมาโน มโท ปมาโท สพฺเพ อกุสลา ธมฺมา สพฺเพ
ทุจฺจริตา สพฺพํ ภวคามิกมฺมํ ทิยฑฺฒกิเลสสหสฺสํ, เอโส กสาโว
นาม ฯ โส ยสฺส ปุคฺคลสฺส อปฺปหีโน สนฺตานโต นิสฺสิโต ๑-
อนิกฺขนฺโต โส อนิกฺกสาโว นาม ฯ กาสาวนฺติ กาสายรสปีตํ
อรหตฺตทฺธชภูตํ ฯ โย วตฺถํ ปริทหิสฺสตีติ โย เอวรูโป หุตฺวา
เอวรูปํ วตฺถํ ปริทเหสฺสติ นิวาเสติ เจว ปารุปติ จ ฯ อเปโต
@เชิงอรรถ: ๑ อนิสฺสฏฺโฐติปิ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๖๔.
ทมสจฺเจนาติ อินฺทฺริยทมสงฺขาเตน ทเมน นิพฺพานสงฺขาเตน จ
ปรมตฺถสจฺเจน อเปโต ปริวชฺชิโต ฯ นิสฺสกฺกตฺเถ วา กรณวจนํ ฯ
เอตสฺมา ทมสจฺจา อเปโตติ อตฺโถ ฯ สจฺจนฺติ เจตฺถ จตุสจฺจมฺปิ
วตฺตติ เยว ฯ น โส กาสาวมรหตีติ โส ปุคฺคโล อนิกฺกสาวตฺตา
อรหตฺตทฺธชํ กาสาวํ น อรหติ, อนนุจฺฉวิโก เอตสฺส ฯ โย จ
วนฺตกสาวสฺสาติ โย ปน ปุคฺคโล ยถาวุตฺตสฺเสว กาสาวสฺส
วนฺตตฺตา วนฺตกสาโว อสฺส ฯ สีเลสุ สุสมาหิโตติ มคฺคสีเลสุ
เจว ผลสีเลสุ จ สมฺมา อาหิโต อาเนตฺวา ฐปิโต วิย เตสุ
ปติฏฺฐิโต ฯ เตหิ สีเลหิ สมงฺคีภูตสฺเสตํ อธิวจนํ ฯ อุเปโตติ
สมฺปนฺโน สมนฺนาคโต ฯ ทมสจฺเจนาติ วุตฺตปฺปกาเรน ทเมน เจว
สจฺเจน จ ฯ ส เว กาสาวมรหตีติ เอโส เอวรูโป ปุคฺคโล
อิมํ อรหตฺตทฺธชํ กาสาวํ อรหติ ฯ
     เอวํ โพธิสตฺโต ตสฺส ปุริสสฺส อิมํ การณํ กเถตฺวา อิโต
ปฏฺฐาย มา อิธาคจฺฉสิ, อาคจฺฉสิ เจ, ชีวิตนฺเต นตฺถีติ ตชฺเชตฺวา
ปลาเปสิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตฺกํ สโมธาเนสิ ฯ ตทา
หตฺถิมารกปุริโส เทวทตฺโต อโหสิ, ยูถปติ ปน อหเมวาติ ฯ
                    กาสาวชาตกํ ปฐมํ ฯ
                       ---------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๒๖๑-๒๖๔.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=5174&modeTY=2&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=5174&modeTY=2&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=291
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1684
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1674
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1674
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27