อรรถกถาเล่มที่ ๓๗ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๓ ทุกนิปาตวณฺณนา

                      ๒ วีณาถูณชาตกํ
     เอกจินฺติโต อยมตฺโถติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต อญฺตรํ
กุมาริกํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     สา กิเรกา สาวตฺถิยํ เสฏฺิธีตา อตฺตโน เคเห อุสภราชสฺส
สกฺการํ กริยมานํ ทิสฺวา ธาตึ ปุจฺฉิ อมฺม โก นาเมส เอวํ
สกฺการํ ลภตีติ ฯ อุสภราชา นาม อมฺมาติ ฯ ปุน สา เอกทิวสํ
วาตปาเน ตฺวา อนฺตรวีถิยํ โอโลเกนฺตี เอกํ ขุชฺชํ ทิสฺวา จินฺเตสิ
คุนฺนํ อนฺตเร เชฏฺกสฺส ปิฏฺิยํ กกุธํ โหติ, มนุสฺสเชฏฺกสฺสาปิ
เตน ภวิตพฺพํ, อยํ มนุสฺเสสุ ปุริสูสโภ ภวิสฺสติ, เอตสฺส มยา
ปาทปริจาริกาย ภวิตุํ วฏฺฏตีติ ฯ สา ทาสึ เปเสตฺวา เสฏฺิธีตา
ตยา สทฺธึ คนฺตุกามา, อสุกฏฺานํ กิร คนฺตฺวา ติฏฺาติ ตสฺส
อาโรเจตฺวา สารภณฺฑกํ อาทาย อญฺาตกเวเสน ปาสาทา โอตริตฺวา
@เชิงอรรถ: ๑ ทุปาหนูปโมตีติปิ ฯ  ๒ ทุปาหนูปตาปิ ตสฺส อนริโยติปิ ฯ
เตน สทฺธึ ปาลายิ ฯ อปรภาเค ตสฺสา กิริยํ ๑- นคเร จ ภิกฺขุสงฺเฆ
จ ปากฏํ ชาตํ ฯ ธมฺมสภายํ ภิกฺขู กถํ สมุฏฺาเปสุํ อาวุโส
อสุกา กิร เสฏฺิธีตา ขุชฺเชน สทฺธึ ปลาตาติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา
กายนุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย
นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว เอสา ขุชฺชํ กาเมติ, ปุพฺเพปิ
กาเมสิ เยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
เอกสฺมึ นิคมคาเม เสฏฺิกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต ฆราวาสํ
วสนฺโต ปุตฺตธีตาหิ วฑฺฒมาโน อตฺตโน ปุตฺตสฺส พาราณสิเสฏฺิสฺส
ธีตรํ วาเรตฺวา ทิวสํ เปสิ ฯ เสฏฺิธีตา อตฺตโน เคเห อุสภสฺส
สกฺการสมฺมานํ ทิสฺวา โก นาเมโสติ ธาตึ ปุจฺฉิตฺวา อุสโภติ
สุตฺวา อนฺตรวีถิยา คจฺฉนฺตํ เอกํ ขุชฺชํ ทิสฺวา อยํ ปุริสูสโภ
ภวิสฺสตีติ สารภณฺฑกํ คเหตฺวา เตน สทฺธึ ปลายิ ฯ โพธิสตฺโตปิ
โข เสฏฺิธีตรํ เคหํ อาเนสฺสามีติ มหนฺเตน ปริวาเรน พาราณสึ
คจฺฉนฺโต ตเมว มคฺคํ ปฏิปชฺชิ ฯ เต อุโภปิ สพฺพรตฺตึ มคฺคํ
อคมํสุ ฯ อถ ขุชฺชสฺส สพฺพรตฺตึ สีตาภิหตสฺส อรุโณทเย สรีเร
วาโต กุปฺปิ ฯ มหนฺตา เวทนา วตฺตนฺติ ฯ โส มคฺคา โอกฺกมฺม
เวทนาปฺปตฺโต หุตฺวา วีณาทณฺฑโก วิย สงฺกุฏิโก นิปชฺชิ ฯ
เสฏฺิธีตาปิสฺส ปาทมูเล นิสีทิ ฯ โพธิสตฺโต เสฏฺิธีตรํ ขุชฺชสฺส
ปาทมูเล นิสินฺนํ ทิสฺวา สญฺชานิตฺวา อุปสงฺกมิตฺวา เสฏฺิธีตาย
@เชิงอรรถ: ๑.กิริยา...ปากฏา ชาตาติ ยุตฺตตรํ ฯ ตํ กมฺมนฺติปิ ฯ
สทฺธึ สลฺลปนฺโต ปมํ คาถมาห
        เอกจินฺติโต อยมตฺโถ,  พาโล อปริณายโก,
        น หิ ขุชฺเชน วาเมน   โภติ สงฺคนฺตุมรหสีติ ฯ
     ตตฺถ เอกจินฺติโต อยมตฺโถติ อมฺม ยํ ตฺวํ อตฺถํ จินฺเตตฺวา
อิมินา ขุชฺเชน สทฺธึ ปลาตา, อยํ ตยา เอกิกาย เอวํ จินฺติโต
ภวิสฺสติ ฯ พาโล อปริณายโกติ อยํ หิ ขุชฺโช พาโล, ทุปฺปญฺภาเวน
มหลฺลโกปิ พาโลว, อญฺสฺมึ คเหตฺวา คจฺฉนฺเต อสติ
คนฺตุํ อสมตฺถตาย อปริณายโก ฯ น หิ ขุชฺเชน วาเมน โภติ
สงฺคนฺตุมรหสีติ อิมินา หิ ขุชฺเชน วามนตฺตา วาเมน โภติ ตฺวํ
มหากุเล ชาตา อภิรูปา ทสฺสนียา สงฺคนฺตุํ นารหสีติ ฯ
     อถสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา เสฏฺิธีตา ทุติยํ คาถมาห
        ปุริสูสภํ มญฺมานา     อหํ ขุชฺชมกามยึ,
        โสยํ สงฺกุฏิโต เสติ    ฉินฺนตนฺติ ยถา วิณาติ ฯ
     ตสฺสตฺโถ อหํ อยฺย เอกํ อุสภํ ทิสฺวา คุนฺนํ เชฏฺกสฺส
ปิฏฺิยํ กกุธํ โหติ, อิมสฺสาปิ ตํ อตฺถิ, อิมินา ปุริสูสเภน
ภวิตพฺพนฺติ เอวมหํ ขุชฺชํ ปุริสูสภํ มญฺมานา อกามยึ, สฺวายํ
ยถา นาม ฉินฺนตนฺติ สโทณิโก วีณาทณฺฑโก เอวํ สงฺกุฏิโต
เสตีติ ฯ
     โพธิสตฺโต ตสฺสา อญฺาตกเวเสน นิกฺขนฺตภาวํ ตฺวา
นหาเปตฺวา อลงฺกริตฺวา รถํ อาโรเปตฺวา อตฺตโน เคหเมว อคมาสิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ
ตทา เสฏฺิธีตา อยเมว เสฏฺิธีตา อโหสิ, พาราณสิเสฏฺี ปน
อหเมวาติ ฯ
                    วีณาถูณชาตกํ ทุติยํ ฯ
                       --------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๒๙๙-๓๐๒.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=5925&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=5925&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=313
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1796
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1791
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1791
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27