อรรถกถาเล่มที่ ๓๗ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๓ ทุกนิปาตวณฺณนา

                     ๘ กึสุโกปมชาตกํ
     สพฺเพหิ กึสุโก ทิฏฺโฐติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
กึสุโกปมสุตฺตนฺตํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     จตฺตาโร กิร ภิกฺขู ตถาคตํ อุปสงฺกมิตฺวา กมฺมฏฺฐานํ
ยาจึสุ ฯ สตฺถา เตสํ กมฺมฏฺฐานํ กเถสิ ฯ เต กมฺมฏฺฐานานิ
คเหตฺวา อตฺตโน รตฺติฏฺฐานทิวาฏฺฐานานิ อคมํสุ ฯ เตสุ เอโก ฉ
ผสฺสายตนานิ ปริคฺคณฺหิตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิ ฯ เอโก ปญฺจกฺขนฺเธ ฯ
เอโก จตฺตาโร มหาภูเต ฯ เอโก อฏฺฐารสธาตุโย ฯ เต อตฺตโน
อตฺตโน อธิคตวิเสสํ สตฺถุ อาโรเจสุํ ฯ ตตฺเถกสฺส ภิกฺขุโน ปริวิตกฺโก
อุทปาทิ อิเมสํ กมฺมฏฺฐานานํ นานา, นิพฺพานํ ปน เอกํ, กถํ
สพฺเพหิ อรหตฺตํ ปตฺตนฺติ ฯ โส สตฺถารํ ปุจฺฉิ ฯ สตฺถา กินฺเต
ภิกฺขุ กึสุกทิฏฺเฐหิ จตูหิ ภาติเกหิ นานตฺตนฺติ วตฺวา อิทํ โน
ภนฺเต การณํ กเถถาติ ภิกฺขูหิ ยาจิโต อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺโต รชฺชํ กาเรสิ ฯ ตสฺส จตฺตาโร
ปุตฺตา อเหสุํ ฯ เต เอกทิวสํ สารถึ ปกฺโกสาเปตฺวา มยํ สมฺม
กึสุกํ ทฏฺฐุกามา, กึสุกรุกฺขํ โน ทสฺเสหีติ อาหํสุ ฯ สารถิ สาธุ
ทสฺเสสฺสามีติ วตฺวา จตุนฺนํ เอกโต อทสฺเสตฺวา เชฏฺฐปุตฺตํ ตาว
รเถ นิสีทาเปตฺวา อรญฺญํ เนตฺวา อยํ กึสุโกติ ขาณุกกาเล ๑- กึสุกํ
ทสฺเสสิ ฯ อปรสฺส พาลปลาสกาเล, อปรสฺส ปุปฺผิตกาเล, อปรสฺส
ผลิตกาเล ฯ อปรภาเค จตฺตาโรปิ ภาตโร เอกโต นิสินฺนา กึสุโก
@เชิงอรรถ: ๑ ขาณุโกรกาเลติปิ ฯ
นาม กีทิโสติ กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ ฯ เอโก เสยฺยถาปิ ฌามขาณุโกติ
อาห ฯ ทุติโย เสยฺยถาปิ นิโคฺรธรุกฺโขติ ฯ ตติโย เสยฺยถาปิ
มํสเปสีติ ฯ จตุตฺโถ เสยฺยถาปิ สิริสรุกฺโขติ ฯ เต อญฺญมญฺญสฺส กถาย
อปริตุฏฺฐา ปิตุ สนฺติกํ คนฺตฺวา เทว กึสุโก นาม กีทิโสติ ปุจฺฉิตฺวา
ตุมฺเหหิ กึ กถิตนฺติ วุตฺเต อตฺตโน กถิตนีหารํ รญฺโญ กเถสุํ ฯ ราชา
จตูหิปิ ตุมฺเหหิ กึสุโก ทิฏฺโฐ, เกวลํ โว กึสุกสฺส ทสฺเสนฺโต สารถิ
อิมสฺมึ กาเล กึสุโก กีทิโส, อิมสฺมึ กาเล กีทิโสติ วิภชิตฺวา น
ปุจฺฉิโต, เตน โว กงฺขา อุปฺปนฺนาติ วตฺวา ปฐมํ คาถมาห
        สพฺเพหิ กึสุโก ทิฏฺโฐ,     กินฺเนฺวตฺถ วิจิกิจฺฉถ,
        น หิ สพฺเพสุ ฐาเนสุ      สารถี ปริปุจฺฉิโตติ ฯ
     ตตฺถ น หิ สพฺเพสุ ฐาเนสุ สารถี ปริปุจฺฉิโตติ สพฺเพหิ
โว กึสุโก ทิฏฺโฐ, กินฺนุ ตุมฺเห เอตฺถ วิจิกิจฺฉถ, สพฺเพสุ ฐาเนสุ
กึสุโก เจโส, ตุมฺเหหิ ปน น หิ สพฺเพสุ ฐาเนสุ สารถี ปริปุจฺฉิโต,
เตน โว กงฺขา อุปฺปนฺนาติ ฯ
     สตฺถา อิมํ การณํ ทสฺเสตฺวา ยถา ภิกฺขุ เต จตฺตาโร
ภาติกา วิภาคํ กตฺวา อปุจฺฉิตตฺตา กึสุเก กงฺขํ อุปฺปาเทสุํ, เอวํ
ตฺวมฺปิ อิมสฺมึ ธมฺเม กงฺขํ อุปฺปาเทสีติ วตฺวา อภิสมฺพุทฺโธ หุตฺวา
ทุติยํ คาถมาห
        เอวํ สพฺเพหิ ญาเณหิ     เยสํ ธมฺมา อชานิตา,
        เต เว ธมฺเมสุ กงฺขนฺติ   กึสุกสฺมึว ภาตโรติ ฯ
     ตสฺสตฺโถ ยถา เต ภาตโร สพฺเพสุ ฐาเนสุ กึสุกสฺส อทิฏฺฐตฺตา
กงฺขึสุ, เอวํ สพฺเพหิ วิปสฺสนาญาเณหิ เยสํ สพฺเพ ฉผสฺสายตนกฺ-
ขนฺธภูตธาตุเภทา ธมฺมา อชานิตา โสตาปตฺติมคฺคสฺส อนธิคตตฺตา
อปฺปฏิวิทฺธา, เตเนว เตสุ ฉผสฺสายตนาทิธมฺเมสุ กงฺขนฺติ, ยถา
เอกสฺมิญฺเญว กึสุกสฺมึ จตฺตาโร ภาตโรติ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ ตทา
พาราณสิราชา อหเมวาติ ฯ
                   กึสุโกปมชาตกํ อฏฺฐมํ ฯ
                      ----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๓๕๓-๓๕๕.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=6981&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=6981&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=346
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1944
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1929
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1929
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27