อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                       ททฺทรชาตกํ
     อิมานิ มํ ททฺทร ตาปยนฺตีติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
เอกํ โกธนํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     วตฺถุ เหฏฺฐา กถิตเมว ฯ ตทา หิ ธมฺมสภายํ ตสฺส โกธนภาวกถาย
สมุฏฺฐิตาย สตฺถา อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ
กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต ตํ ภิกฺขุํ
ปกฺโกสาเปตฺวา สจฺจํ กิร ตฺวํ ภิกฺขุ โกธโนติ ปุจฺฉิตฺวา อาม ภนฺเตติ
วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพเปส โกธโนเยว โกธนภาเวน
ปนสฺส โปราณกปณฺฑิตา ปริสุทฺธนาคราชภาเว ฐิตาปิ ตีณิ วสฺสานิ
คูถภริตาย อุกฺการภูมิยํ วสึสูติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
หิมวนฺตปฺปเทเส ททฺทรปพฺพตปาเท ททฺทรนาคภวนํ นาม อตฺถิ
ตตฺถ รชฺชํ กาเรนฺตสฺส ททฺทรรญฺโญ ๑- ปุตฺโต มหาททฺทโร นาม
อโหสิ ฯ กนิฏฺฐภาตา ปนสฺส จุลฺลททฺทโร นาม ฯ โส โกธโน
ผรุโส นาคมาณวเก อกฺโกสนฺโต ปหรนฺโต วิจรติ ฯ นาคราชา
ตสฺส ผรุสภาวํ ญตฺวา ตํ นาคภวนโต นีหราเปตุํ อาณาเปสิ ฯ
มหาททฺทโร ปน ปิตรํ ขมาเปตฺวา นิวาเรสิ ฯ ทุติยมฺปิ ราชา
ตสฺส กุชฺฌิ ฯ ทุติยมฺปิ ขมาเปสิ ฯ ตติยวาเร ปน ตฺวํ มํ อิมํ
อนาจารํ นีหราเปนฺตํ วาเรสิ คจฺฉถ เทฺวปิ ตุมฺเห อิมมฺหา
นาคภวนา นิกฺขมิตฺวา พาราณสิยํ อุกฺการภูมิยํ ตีณิ วสฺสานิ วสถาติ
นาคภวนา นิกฺกฑฺฒาเปสิ ฯ เต ตตฺถ คนฺตฺวา วสึสุ ฯ อถ เต
อุกฺการภูมิยํ อุทกปริยนฺเต โคจรํ ปริเยสมาเน คามทารกา ทิสฺวา
ปหรนฺตา เลฑฺฑุทณฺฑาทโย ขิปนฺติ ฯ เก อิเม ปุถุลสีสา
สูจินงฺคุฏฺฐา อุทกมณฺฑูกภกฺขาติ ๒- อาทีนิ วตฺวา อกฺโกสนฺติ ฯ
จุลฺลททฺทโร จณฺฑผรุสตาย เตสํ ตํ อวมานํ อสหนฺโต ภาติก อิเม
ทารกา อมฺเห ปริภวนฺติ อาสีวิสภาวํ โน น ชานนฺติ อหํ เอเตสํ
อวมานํ สหิตุํ น สกฺโกมิ นาสาวาเตน เน นาเสยฺยามีติ ภาตรา
@เชิงอรรถ: ๑ สูรททฺทรรญฺโญ ฯ  ๒ อุทกเทฑฺฑุภา ฯ
สทฺธึ สลฺลปนฺโต ปฐมํ คาถมาห
             อิมานิ มํ ททฺทร ตาปยนฺติ
             วาจาทุรุตฺตานิ มนุสฺสโลเก
             มณฺฑูกภกฺขา อุทกนฺตเสวี
             อาสีวิสํ มํ อวิสา สปนฺตีติ ฯ
     ตตฺถ ตาปยนฺตีติ ทุกฺขาเปนฺติ ฯ มณฺฑูกภกฺขา อุทกนฺตเสวีติ
มณฺฑูกภกฺขาติ จ อุทกนฺตเสวีติ จ วทนฺตา เอเต อวิสา
คามทารกา มํ อาสีวิสํ สมานํ สปนฺติ อกฺโกสนฺตีติ ฯ
     ตสฺส วจนํ สุตฺวา มหาททฺทโร เสสคาถา อภาสิ
        สกา รฏฺฐา ปพฺพาชิโต   อญฺญํ ชนปทํ คโต
        มหนฺตํ โกฏฺฐํ กยิราถ    ทุรุตฺตานํ นิเธตเว
        ยตฺถ โปสํ น ชานนฺติ    ชาติยา วินเยน วา
        น ตตฺถ มานํ กยิราถ    วสํ อญฺญาตเก ชเน
        วิเทสวาสํ วสโต       ชาตเวทสเมนปิ
        ขมิตพฺพํ สปญฺเญน       อปิ ทาสสฺส ตชฺชิตนฺติ ฯ
     ตตฺถ ทุรุตฺตานํ นิเธตเวติ ยถา ธญฺญานํ นิธานตฺถาย มหนฺตํ
โกฏฺฐํ กตฺวา ปูเรตฺวา กิจฺเจ อุปฺปนฺเน ธญฺญํ พลญฺเชนฺติ เอวเมว
วิเทสํ คโต อนฺโตหทเย ปณฺฑิโต โปโส ทุรุตฺตานํ นิธานตฺถาย
มหนฺตํ โกฏฺฐํ กยิราถ ตตฺถ ตานิ ทุรุตฺตานิ นิทหิตฺวา ปุน
อตฺตโน ปโหนกกาเล กตฺตพฺพํ กริสฺสติ ฯ ชาติยา วินเยน วาติ
อยํ ขตฺติโย อยํ พฺราหฺมโณติ วา สีลวา พหุสฺสุโต
คุณสมฺปนฺโนติ วา เอวํ ยตฺถ ชาติยา วินเยน วา น ชานนฺตีติ อตฺโถ ฯ
มานนฺติ เอวรูปํ มํ ลามกโวหาเรน โวหรนฺติ น สกฺกโรนฺติ น
ครุกโรนฺตีติ มานํ น กเรยฺย ฯ วสํ อญฺญาตเก ชเนติ อตฺตโน
ชาติโคตฺตานิ อชานนฺตสฺส ชนสฺส สนฺติเก วสนฺโต ฯ วสโตติ วสตา ฯ
อยเมว วา ปาโฐ ฯ
     เอวนฺเต ตตฺถ ตีณิ วสฺสานิ วสึสุ ฯ อถ เน ปิตา ปกฺโกสาเปสิ ฯ
เต ตโต ปฏฺฐาย นีหฏมานา ชาตา ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสสิ ฯ
สจฺจปริโยสาเน โกธโน ภิกฺขุ อนาคามิผเล ปติฏฺฐหิ ฯ ตทา
จุลฺลททฺทโร โกธโน ภิกฺขุ อโหสิ ฯ มหาททฺทโร ปน อหเมวาติ ฯ
                     ททฺทรชาตกํ จตุตฺถํ
                        -------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๒๔๓-๒๔๖.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=5059&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=5059&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=514
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=2659
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=2623
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=2623
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27