ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                       สุชาตาชาตกํ
     กึอณฺฑกา อิเม เทวาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
มลฺลิกํ เทวึ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     เอกทิวสํ กิร รญฺโญ ตาย สทฺธึ สิริวิวาโท อโหสิ ฯ
สยนกลโหติปิ วทนฺติเยว ฯ ราชา กุชฺฌิตฺวา ตสฺสา อตฺถิภาวมฺปิ
น ชานาติ ฯ มลฺลิกา เทวีปิ สตฺถา รญฺโญ มยิ กุทฺธภาวํ น
ชานาติ มญฺเญติ จินฺเตสิ ฯ สตฺถาปิ ญตฺวา อิเมสํ สมคฺคภาวํ
กริสฺสามีติ ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย
ปญฺจภิกฺขุสตปริวาโร สาวตฺถิยํ ปวิสิตฺวา ราชทฺวารํ อคมาสิ ฯ ราชา
ตถาคตสฺส ปตฺตํ คเหตฺวา นิเวสนํ ปเวเสตฺวา ปญฺญตฺตาสเน
นิสีทาเปตฺวา พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส ทกฺขิโณทกํ ทตฺวา
ยาคุขชฺชกํ อาหริ ฯ สตฺถา ปตฺตํ หตฺเถน ปิทหิตฺวา มหาราช กหํ
เทวีติ อาห ฯ กึ ภนฺเต ตาย อตฺตโน ยเสน มตฺตายาติ ฯ
มหาราช สยเมว ยสํ ทตฺวา มาตุคามํ อุกฺขิปิตฺวา ตาย กตสฺส
อปราธสฺส อสหนํ นาม น ยุตฺตนฺติ ฯ ราชา สตฺถุ วจนํ สุตฺวา
ตํ ปกฺโกสาเปสิ ฯ สา สตฺถารํ ปริวิสิ ฯ สตฺถา อญฺญมญฺญํ
สมคฺเคหิ ภวิตุํ วฏฺฏตีติ สามคฺคีรสวณฺณํ กเถตฺวา ปกฺกามิ ฯ
ตโต ปฏฺฐาย อุโภ สมคฺคสํวาสํ วสึสุ ฯ ภิกฺขู ธมฺมสภายํ กถํ
สมุฏฺฐาเปสุํ อาวุโส สตฺถา เอกวจเนเนว อุโภ สมคฺเค อกาสีติ ฯ
สตฺถา อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ
ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพปาหํ
เอเต เอกวาเทเนว สมคฺเค อกาสินฺติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
ตสฺเสว อตฺถธมฺมานุสาสโก อมจฺโจ อโหสิ ฯ อเถกทิวสํ ราชา
มหาวาตปานํ วิวริตฺวา ราชงฺคณํ โอโลกยมาโน อฏฺฐาสิ ฯ ตสฺมึ
ขเณ เอกา ปณฺณิกธีตา อภิรูปา ปฐมวเย ฐิตา พทรปจฺฉึ สีเส
กตฺวา พทรานิ คณฺหถ พทรานิ คณฺหถาติ วทมานา ราชงฺคเณน
คจฺฉติ ฯ ราชา ตสฺสา สทฺทํ สุตฺวา ปฏิพทฺธจิตฺโต หุตฺวา
อสฺสามิกภาวํ ญตฺวา ปกฺโกสาเปตฺวา ตํ อคฺคมเหสิฏฺฐาเน ฐเปตฺวา
มหนฺตํ ยสํ อทาสิ ฯ สา รญฺโญ ปิยา มนาปา อโหสิ ฯ อเถกทิวสํ
ราชา สุวณฺณตฏฺฏเก พทรานิ คเหตฺวา ขาทนฺโต นิสีทิ ฯ
สุชาตา เทวี ราชานํ พทรานิ ขาทนฺตํ ทิสฺวา มหาราช กึ
นาเมตํ ตุมฺเห ขาทถาติ ปุจฺฉนฺตี ปฐมํ คาถมาห
       กึอณฺฑกา อิเม เทว     นิกฺขิตฺตา กํสมลฺลเก
       อุปโลหิตกา วคฺคู       ตํ เม อกฺขาหิ ปุจฺฉิโตติ ฯ
     ตตฺถ กึอณฺฑกาติ กึผลานิ นาเมตานิ ปริมณฺฑลวเสน
ปน อณฺฑกาติ อาห ฯ กํสมลฺลเกติ โสวณฺณตฏฺฏเก ฯ
อุปโลหิตกาติ รตฺตวณฺณา ฯ วคฺคูติ โปกฺขา ๑- นิมฺมลา ฯ
     ราชา กุชฺฌิตฺวา พทรปกฺกพาณิชเก ปณฺณิกคหปติกสฺส
ธีเต อตฺตโน กุลสนฺตกานิ พทรานิปิ น ชานาสีติ วตฺวา เทฺว
คาถา อภาสิ
        ยานิ ปุเร ตุวํ เทวิ    ภณฺฑุ นนฺตกวาสินี
        อุจฺฉงฺคหตฺถา ปจินาสิ   ตสฺสา เต โกลิยํ ผลํ
        อุทยฺหเต น รมติ      โภคา วิปฺปชหนฺติ ตํ
        ตตฺเถว ตํ ปฏิเนถ     ยตฺถ โกลํ ปจิสฺสตีติ ฯ
     ตตฺถ ภณฺฑูติ มุณฺฑสีสา หุตฺวา ฯ นนฺตกวาสินีติ ชิณฺณปิโลติกนิวตฺถา ฯ
อุจฺฉงฺคหตฺถา ปจินาสีติ อฏวึ ปวิสิตฺวา องฺกุสเกน สาขํ
โอนาเมตฺวา โอจิโตจิตํ หตฺเถน คเหตฺวา อุจฺฉงฺเค ปกฺขิปนวเสน
อุจฺฉงฺคหตฺถา หุตฺวา ปจินาสิ โอจินาสิ ฯ ตสฺสา เต
โกลิยํ ผลนฺติ ตสฺสา ตว เอวํ ปจินนฺติยา ยํ มยํ อิทานิ ขาทาม
อิทํ โกลิยํ กุลทตฺติยํ ผลนฺติ อตฺโถ ฯ อุทยฺหเต น รมตีติ อยํ
ชมฺมี อิมสฺมึ ราชกุเล วสมานา โลหกุมฺภิยํ ปกฺขิตฺตา วิย ทยฺหติ
นาภิรมติ ฯ โภคาติ ราชโภคา อิมํ อลกฺขิกํ วิปฺปชหนฺติ ฯ ยตฺถ
โกลํ ปจิสฺสตีติ ยตฺถ คนฺตฺวา ปุน พทรเมว ปจินิตฺวา วิกฺกีณนฺตี
ชีวิตํ กปฺเปสฺสติ ตตฺเถว นํ เนถาติ วทติ ฯ
     โพธิสตฺโต ฐเปตฺวา มํ อญฺโญ อิเม สมคฺเค กาตุํ น
สกฺขิสฺสติ ราชานํ สญฺญาเปตฺวา อิมิสฺสา อนิกฺกฑฺฒนํ กริสฺสามีติ
@เชิงอรรถ:  โวกฺขา ฯ
จินฺเตตฺวา จตุตฺถํ คาถมาห
       โหนฺติ เหเต มหาราช     อิทฺธิปฺปตฺตาย นาริยา
       ขม เทว สุชาตาย        มาสฺสา กุชฺฌ รเถสภาติ ฯ
     ตสฺสตฺโถ มหาราช เอเต เอวรูปา ปมาทโทสา ยสํ ปตฺตาย
นาริยา โหนฺติเอว เอวรูเป อุจฺจฏฺฐาเน ฐเปตฺวา อิทานิ เอตฺตกสฺส
อปราธสฺส อสหนํ น ยุตฺตํ ตุมฺหากํ ตสฺมา ขม เทว เอติสฺสา
สุชาตาย มา กุชฺฌิ รเถสภ รถเชฏฺฐกาติ อตฺโถ ฯ
     ราชา ตสฺส วจเนน เทวิยา ตํ อปราธํ สหิตฺวา ยถาฏฺฐาเนเยว
ฐเปติ ฯ ตโต ปฏฺฐาย อุโภ สมคฺคสํวาสํ วสึสูติ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
พาราณสีราชา โกสลราชา อโหสิ สุชาตา มลฺลิกา อมจฺโจ
ปน อหเมวาติ ฯ
                     สุชาตาชาตกํ ฉฏฺฐํ
                        -------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๒๕๐-๒๕๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=5197&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=5197&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=522              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=2683              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=2649              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=2649              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]