ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                      สสปณฺฑิตชาตกํ
     สตฺต เม โรหิตา มจฺฉาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
สพฺพปริกฺขารทานํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     สาวตฺถิยํ กิเรโก กุฏุมฺพิโก พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส
สพฺพปริกฺขารทานํ สชฺเชตฺวา ฆรทฺวาเร มณฺฑปํ กาเรตฺวา พุทฺธปฺปมุขํ
ภิกฺขุสงฺฆํ นิมนฺเตตฺวา สุสชฺชิตมณฺฑเป ปวราสเน นิสีทาเปตฺวา
นานคฺครสํ ปณีตทานํ ทตฺวา ปุน สฺวาตนาย สตฺตาหํ นิมนฺเตตฺวา
สตฺตเม ทิวเส พุทฺธปฺปมุขานํ ปญฺจนฺนํ ภิกฺขุสตานํ สพฺพปริกฺขารํ
อทาสิ ฯ สตฺถา ภตฺตกิจฺจาวสาเน อนุโมทนํ กโรนฺโต อุปาสก
ตยา ปีติโสมนสฺสํ กาตุํ วฏฺฏติ อิทญฺจ ทานํ นาม โปราณกปณฺฑิตานํ
วํโส โปราณกปณฺฑิตา หิ สมฺปตฺตยาจกานํ ชีวิตํ
ปริจฺจชิตฺวา อตฺตโน มํสมฺปิ อทํสูติ วตฺวา เตน ยาจิโต อตีตํ
อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
สสโยนิยํ นิพฺพตฺติตฺวา อรญฺเญ วสิ ฯ ตสฺส ปน อรญฺญสฺส
เอกโต ปพฺพตปาโท เอกโต นที เอกโต ปจฺจนฺตคาโม อโหสิ ฯ
อปเรปิสฺส ตโย สหายา อเหสุํ มกฺกโฏ สิคาโล อุทฺโทติ ฯ เต
จตฺตาโรปิ ปณฺฑิตา เอกโต วสนฺตา อตฺตโน อตฺตโน โคจรฏฺฐาเน
โคจรํ คเหตฺวา สายณฺหสมเย เอกโต สนฺนิปตนฺติ ฯ สสปณฺฑิโต
ทานํ ทาตพฺพํ สีลํ รกฺขิตพฺพํ อุโปสถกมฺมํ กาตพฺพนฺติ ติณฺณํ
ชนานํ โอวาทวเสน ธมฺมํ เทเสสิ ฯ เต ตสฺส โอวาทํ
สมฺปฏิจฺฉิตฺวา อตฺตโน อตฺตโน นิวาสนคุมฺพํ ปวิสิตฺวา วสนฺติ ฯ เอวํ
กาเล คจฺฉนฺเต เอกทิวสํ โพธิสตฺโต อากาสํ โอโลเกตฺวา จนฺทํ
ทิสฺวา เสฺว อุโปสถทิวโสติ ญตฺวา อิตเร ตโย อาห เสฺว
อุโปสโถ ตุมฺเหปิ ตโย ชนา สีลํ สมาทิยิตฺวา อุโปสถิกา โหถ
สีเล ปติฏฺฐาย ทินฺนทานํ มหปฺผลํ โหติ ตสฺมา ยาจเก สมฺปตฺเต
ตุมฺเห ขาทิตพฺพาหารรสํ ทตฺวา ขาเทยฺยาถาติ ฯ เต สาธูติ
สมฺปฏิจฺฉิตฺวา อตฺตโน อตฺตโน วสนฏฺฐาเนสุ วสึสุ ฯ ปุนทิวเส
เตสุ อุทฺโท ปาโตว โคจรํ ปริเยสิสฺสามีติ จินฺเตตฺวา คงฺคาตีรํ
คโต ฯ อเถโก พาลิสิโก สตฺต โรหิตมจฺเฉ อุทฺธริตฺวา วลฺลิยาว
อาวุณิตฺวา คงฺคาตีเร วาลิกํ วิยูหิตฺวา พาลิกาย ปฏิจฺฉาเทตฺวา
ปุน มจฺเฉ คณฺหนฺโต อโธคงฺคํ คจฺฉิ ฯ อุทฺโท มจฺฉคนฺธํ ฆายิตฺวา
พาลิกํ วิยูหิตฺวา มจฺเฉ ทิสฺวา นีหริตฺวา อตฺถิ นุโข เอเตสํ
สามิโกติ ติกฺขตฺตุํ โฆเสตฺวา สามิกํ อปสฺสนฺโต วลฺลีโกฏึ ฑํสิตฺวา
เนตฺวา อตฺตโน วสนคุมฺเพ ฐเปตฺวา เวลายเมว ขาทิสฺสามีติ
อตฺตโน สีลํ อาวชฺเชนฺโต นิปชฺชิ ฯ สิคาโลปิ นิกฺขมิตฺวา โคจรํ
ปริเยสนฺโต เอกสฺส เขตฺตโคปกสฺส กุฏิยํ เทฺว มํสสูลานิ เอกญฺจ
โคธํ เอกญฺจ ทธิวารกํ ทิสฺวา อตฺถิ นุโข เอตสฺส สามิโกติ
ติกฺขตฺตุํ โฆเสตฺวา สามิกํ อทิสฺวา ทธิวารกสฺส อุคฺคหณรชฺชุกํ คีวายํ
ปเวเสตฺวา มํสสูเล จ โคธญฺจ มุเขน ฑํสิตฺวา เนตฺวา อตฺตโน
สยนคุมฺเพ ฐเปตฺวา เวลายเมว ขาทิสฺสามีติ อตฺตโน สีลํ อาวชฺเชนฺโต
นิปชฺชิ ฯ มกฺกโฏปิ วนสณฺฑํ ปวิสิตฺวา อมฺพปิณฺฑํ อาหริตฺวา
อตฺตโน วสนฏฺฐานคุมฺเพ ฐเปตฺวา เวลายเมว ขาทิสฺสามีติ อตฺตโน
สีลํ อาวชฺเชนฺโต นิปชฺชิ ฯ โพธิสตฺโต ปน เวลายเมว นิกฺขมิตฺวา
ทพฺพติณานิ ขาทิสฺสามีติ อตฺตโน วสนคุมฺเพเยว นิปนฺโน จินฺเตสิ
มม สนฺติกํ อาคตานํ ยาจกานํ ติณานิ ทาตุํ น สกฺกา
ติลตณฺฑุลาทโยปิ มยฺหํ นตฺถิ สเจ มม สนฺติกํ ยาจโก อาคจฺฉิสฺสติ
อตฺตโน สรีรมํสํ ทสฺสามีติ ฯ ตสฺส สีลเตเชน สกฺกสฺส
ภวนํ อุณฺหาการํ ทสฺเสสิ ฯ ตํ กิร สกฺกสฺส อายุกฺขเยน วา
อุณฺหํ โหติ ปุญฺญกฺขเยน วา อญฺญสฺมึ วา มหานุภาเว สตฺเต
ตํ ฐานํ ปฏฺเฐนฺเต ธมฺมิกสมณพฺราหฺมณานํ สีลเตเชน ฯ ตทา
สีลเตเชน อุณฺหํ อโหสิ ฯ โส อาวชฺชมาโน อิมํ การณํ ญตฺวา
สสราชํ วีมํสิสฺสามีติ ปฐมํ อุทฺทสฺส วสนฏฺฐานํ คนฺตฺวา พฺราหฺมณเวเสน
อฏฺฐาสิ ฯ พฺราหฺมณ กิมตฺถํ อาคโตสีติ วุตฺเต ปณฺฑิต
สเจ กิญฺจิ อาหารํ ลเภยฺยํ อุโปสถิโก หุตฺวา สมณธมฺมํ
กเรยฺยนฺติ ฯ โส สาธุ ทสฺสามิ เต อาหารนฺติ เตน สทฺธึ
สลฺลปนฺโต ปฐมํ คาถมาห
         สตฺต เม โรหิตา มจฺฉา    อุทกา ถลมุพฺภตา
         อิทํ พฺราหฺมณ เม อตฺถิ     เอตํ ภุตฺวา วเน วสาติ ฯ
     ตตฺถ ถลมุพฺภตาติ อุทกโต ถเล ฐปิตา พาลิสิเกนาปิ ๑-
อุทฺธฏา ฯ เอตํ ภุตฺวาติ เอตํ มม สนฺตกํ มจฺฉาหารํ ปจิตฺวา
ภุญฺชิตฺวา สมณธมฺมํ กโรนฺโต รมณีเย รุกฺขมูเล นิสินฺโน อิมสฺมึ
วเน วสาติ ฯ
     พฺราหฺมโณ ปเคว ตาว โหตุ ปจฺฉา ชานิสฺสามีติ สิคาลสฺส
สนฺติกํ คโต เตนาปิ กิมตฺถํ ฐิโตสีติ วุตฺเต ตเถวาห ฯ
สิคาโล สาธุ ทสฺสามีติ เตน สทฺธึ สลฺลปนฺโต ทุติยํ คาถมาห
         ทุสฺส เม เขตฺตปาลสฺส    รตฺตึ ภตฺตํ อปาภตํ
         มํสสูลา จ เทฺว โคธา    เอกญฺจ ทธิวารกํ
@เชิงอรรถ:  เกนาปิ วา ฯ
         อิทํ พฺราหฺมณ เม อตฺถิ    เอตํ ภุตฺวา วเน วสาติ ฯ
     ตตฺถ ทุสฺส เมติ โย เอส มม อวิทูเร เขตฺตปาโล วสติ
ทุสฺส อมุสฺสาติ อตฺโถ ฯ อปาภตนฺติ อาภตํ อานีตํ ฯ มํสสูลา
จ เทฺว โคธาติ องฺคาเร ปกฺกานิ เทฺว มํสสูลานิ จ เอกา จ
โคธา ฯ ทธิวารกนฺติ ทธิวารโก ฯ อิทนฺติ อิทํ เอตฺตกํ มม
อตฺถิ เอตํ สพฺพมฺปิ ยถาภิรุจิเตน ปาเกน ปจิตฺวา ปริภุญฺชิตฺวา
อุโปสถิโก หุตฺวา รมณีเย รุกฺขมูเล นิสีทิตฺวา สมณธมฺมํ กโรนฺโต
อิมสฺมึ วเน วสาติ อตฺโถ ฯ
       พฺราหฺมโณ ปเคว ตาว โหตุ   ปจฺฉา ชานิสฺสามีติ
มกฺกฏสฺส สนฺติกํ คโต เตนาปิ กิมตฺถํ ฐิโตสีติ วุตฺเต ตเถวาห ฯ
มกฺกโฏ สาธุ เทมีติ เตน สทฺธึ สลฺลปนฺโต ตติยํ คาถมาห
       อมฺพปกฺกุทกํ สีตํ         สีตจฺฉายํ มโนรมํ
       อิทํ พฺราหฺมณ เม  อตฺถิ   เอตํ ภุตฺวา วเน วสาติ ฯ
     ตตฺถ อมฺพปกฺกนฺติ มธุรอมฺพผลํ ฯ อุทกํ สีตนฺติ คงฺคาย
อุทกํ สีตลํ ฯ เอตํ ภุตฺวาติ พฺราหฺมณ เอตํ อมฺพผลํ ปริภุญฺชิตฺวา
สีตลํ อุทกํ ปิวิตฺวา ยถารุจิเต รมณีเย รุกฺขมูเล นิสินฺโน
สมณธมฺมํ กโรนฺโต อิมสฺมึ วนสณฺเฑ วสาติ ฯ
     พฺราหฺมโณ   ปเคว ตาว โหตุ   ปจฺฉา ชานิสฺสามีติ สสปณฺฑิตสฺส
สนฺติกํ คโต   เตนาปิ กิมตฺถมาคโตสีติ วุตฺเต ตเถวาห ฯ
ตํ สุตฺวา โพธิสตฺโต โสมนสฺสปฺปตฺโต พฺราหฺมณ สุฏฺฐุ เต
กตํ อาหารตฺถาย มม สนฺติกํ อาคจฺฉนฺเตน  อชฺชาหํ มยา
อทินฺนปุพฺพํ ทานํ ทสฺสามิ ตฺวํ ปน สีลวา ปาณาติปาตํ น กริสฺสสิ
คจฺฉ นานาทารูนิ สงฺกฑฺฒิตฺวา องฺคาเร กตฺวา มยฺหํ อาโรเจหิ
อหํ อตฺตานํ ปริจฺจชิตฺวา องฺคารมชฺเฌ ปติสฺสามิ มม สรีเร
ปกฺเก ตฺวํ มํสํ ขาทิตฺวา สมณธมฺมํ กเรยฺยาสีติ เตน สทฺธึ
สลฺลปนฺโต จตุตฺถํ คาถมาห
      น สสสฺส ติลํ อตฺถิ        น มุคฺคา นปิ ตณฺฑุลา
      อิมินา อคฺคินา ปกฺกํ       มมํ ภุตฺวา วเน วสาติ ฯ
     ตตฺถ มมํ ภุตฺวาติ   ยนฺตํ อหํ อคฺคึ กโรหีติ วทามิ
อิมินา อคฺคินา ปกฺกํ มํ ภุญฺชิตฺวา อิมสฺมึ วเน วส เอกสฺส
สสสฺส สรีรนฺนาม เอกสฺส ปุริสสฺส ยาปนมตฺตํ โหตีติ ฯ
     สกฺโก ตสฺส กถํ สุตฺวา อตฺตโน อานุภาเวน เอกํ องฺคารราสึ
มาเปตฺวา โพธิสตฺตสฺส อาโรเจสิ ฯ โส ทพฺพติณสยนโต
อุฏฺฐาย ตตฺถ คนฺตฺวา สเจ เม โลมนฺตเรสุ ปาณกา อตฺถิ เต
มา มรึสูติ ติกฺขตฺตุํ สรีรํ วิธูนิตฺวา สกลสรีรํ ทานมุเข ทตฺวา
ลงฺฆิตฺวา ปทุมปุญฺเช ราชหํโส วิย ปมุทิตจิตฺโต องฺคารราสิมฺหิ
ปตติ ฯ โส ปน อคฺคิ โพธิสตฺตสฺส สรีเร โลมกูปมตฺตมฺปิ อุณฺหํ
กาตุํ นาสกฺขิ ฯ หิมคพฺเภ ปวิฏฺโฐ วิย อโหสิ ฯ อถ สกฺกํ
อามนฺเตตฺวา พฺราหฺมณ ตยา กโต อคฺคิ อติสีตโล มม สรีเร
โลมกูปมตฺตมฺปิ อุณฺหํ กาตุํ น สกฺโกติ กินฺนาเมตนฺติ อาห ฯ
ปณฺฑิต นาหํ พฺราหฺมโณ สกฺโกหมสฺมิ ตว วีมํสนตฺถํ
อาคโตสฺมีติ ฯ สกฺก ตฺวํ ตาว ติฏฺฐ  สกโลปิ เจ โลกสนฺนิวาโส
มํ ทาเนน วีมํเสยฺย เนว เม อทาตุกามตฺตํ ปสฺเสยฺยาติ
โพธิสตฺโต สีหนาทํ นทิ ฯ อถ นํ สกฺโก  สสปณฺฑิต ตว คุโณ
สกลกปฺปํ ปากโฏ โหตูติ ปพฺพตํ ปีเฬตฺวา ปพฺพตรสมาทาย
จนฺทมณฺฑเล สสลกฺขณํ ลิขิตฺวา โพธิสตฺตํ อาเนตฺวา ตสฺมึ
วนสณฺเฑ ตสฺมึเยว วนคุมฺเพ ตรุณทพฺพติณปิฏฺเฐ นิปชฺชาเปตฺวา อตฺตโน
เทวโลกเมว คโต ฯ เตปิ จตฺตาโร ปณฺฑิตา สมคฺคา สมฺโมทมานา
สีลํ ปูเรตฺวา อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ยถากมฺมํ คตา ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา ชาตกํ
สโมธาเนสิ ฯ สจฺจปริโยสาเน สพฺพปริกฺขารทายโก คหปติ
โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหิ ฯ ตทา อุทฺโท อานนฺโท อโหสิ ฯ สิคาโล
โมคฺคลฺลาโน ฯ มกฺกโฏ สารีปุตฺโต ฯ สกฺโก อนุรุทฺโธ ฯ สสปณฺฑิโต
ปน อหเมวาติ ฯ
                    สสปณฺฑิตชาตกํ  ฉฏฺฐํ
                     -------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๒๘๙-๒๙๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=6024&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=6024&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=562              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=2825              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=2788              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=2788              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]