บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๘

หน้าที่ ๓๓๕.

กกฺการุชาตกํ กาเยน โย นาวหเรติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต เทวทตฺตํ อารพฺภ กเถสิ ฯ ตสฺส หิ สงฺฆํ ภินฺทิตฺวา ตถาคตสฺส ^๑- อคฺคสาวเกหิ สทฺธึ ปริสาย ปกฺกนฺตาย อุณฺหโลหิตํ มุขโต อุคฺคญฺฉิ ฯ อถ ภิกฺขู ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺาเปสุํ อาวุโส เทวทตฺโต มุสาวาทํ กตฺวา สงฺฆํ ภินฺทิตฺวา อิทานิ คิลาโน หุตฺวา มหาทุกฺขํ อนุโภตีติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพเปส มุสาวาทีเยว น เจส อิทาเนว มุสาวาทํ กตฺวา สงฺฆํ ภินฺทิตฺวา คิลาโน หุตฺวา มหาทุกฺขํ อนุโภติ ปุพฺเพปิ อนุโภสิเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต ตาวตึสภวเน อญฺตโร เทวปุตฺโต อโหสิ ฯ เตน โข ปน สมเยน พาราณสิยํ มหาอุสฺสโว อโหสิ ฯ พหู นาคา สุปณฺณา จ ภุมฺมฏฺกา จ เทวตา อาคนฺตฺวา อุสฺสวํ โอโลกยึสุ ฯ ตาวตึสภวนโตปิ จตฺตาโร เทวปุตฺตา กกฺการูนิ นาม ทิพฺพปุปฺผานิ เตหิ กตจุมฺพิตกํ ปิลนฺธิตฺวา อุสฺสวทสฺสนํ อาคมึสุ ฯ ทฺวาทสโยชนิกํ นครํ เตสํ ปุปฺผานํ คนฺเธน เอกคนฺธํ อโหสิ ฯ มนุสฺสา อิมานิ ปุปฺผานิ เกน ปิลนฺธานีติ อุปธาเรนฺตา วิจรนฺติ ฯ เต เทวปุตฺตา @เชิงอรรถ: ^๑ คตสฺส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๖.

อมฺเห เอเต อุปธาเรนฺตีติ ตฺวา ราชงฺคเณ อุปฺปติตฺวา มหนฺเตน เทวานุภาเวน อากาเส อฏฺสุ ฯ มหาชโน สนฺนิปติ ฯ ราชาปิ เสฏฺิอุปราชาทโยปิ อาคมึสุ ฯ อถ เน กตรเทวโลกโต สามิ อาคจฺฉถาติ ปุจฺฉึสุ ฯ ตาวตึสเทวโลกโต อาคจฺฉามาติ ฯ เกน กมฺเมน อาคตตฺถาติ ฯ อุสฺสวทสฺสนตฺถายาติ ฯ กึ ปุปฺผานิ นาเมตานีติ ฯ ทิพฺพานิ กกฺการุปุปฺผานิ นามาติ ฯ สามิ ตุมฺเห เทวโลเก อญฺานิ ปิลนฺเธยฺยาถ อิมานิ อมฺหากํ เทถาติ ฯ เทวปุตฺตา อิมานิ ทิพฺพปุปฺผานิ มหานุภาวานิ เทวานญฺเว อนุจฺฉวิกานิ มนุสฺสโลเก ลามกานํ ทุปฺปญฺานํ หีนาธิมุตฺติกานํ ทุสฺสีลานํ อนนุจฺฉวิกานิ เย ปน มนุสฺสา อิเมหิ จ คุเณหิ สมนฺนาคตา เตสํ เอตานิ อนุจฺฉวิกานีติ ฯ เอวญฺจ ปน วตฺวา เตสุ เชฏฺกเทวปุตฺโต ปมํ คาถมาห กาเยน โย นาวหเร วาจาย น มุสา ภเณ ยโส ลทฺธา น มชฺเชยฺย สเว กกฺการุมรหตีติ ฯ ตสฺสตฺโถ กาเยน ปรสฺส สนฺตกํ ติณสลากมฺปิ นาวหรติ วาจาย จ ชีวิตํ ปริจฺจชมาโนปิ มุสาวาทํ น ภเณยฺย ฯ เทสนาสีสเมเวตํ ฯ กายทฺวารวจีทฺวารมโนทฺวาเรหิ ปน โย ทสปิ อกุสลกมฺมปเถ น กโรตีติ อยเมตฺถ อธิปฺปาโย ฯ ยโส ลทฺธาติ อิสฺสริยมฺปิ ลภิตฺวา โย อิสฺสริยมทมตฺโต สตึ โอสชฺเชตฺวา ปาปกมฺมํ น กโรติ สเว เอวรูโป อิเมหิ คุเณหิ ยุตฺโต ปุคฺคโล อิมํ ทิพฺพปุปฺผํ อรหติ ตสฺมา โย อิเมหิ คุเณหิ สมนฺนาคโต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๗.

โส อิมานิ ปุปฺผานิ ยาจิตุํ อรหติ ทสฺสามสฺสาติ ฯ ตํ สุตฺวา ปุโรหิโต จินฺเตสิ มยฺหํ อิเมสุ คุเณสุ เอโกปิ นตฺถิ มุสาวาทํ ปน กตฺวา เอตานิ ปุปฺผานิ คเหตฺวา ปิลนฺธิสุสามิ เอวํ มํ มหาชโน คุณสมฺปนฺโน อยนฺติ ชานิสฺสตีติ ฯ โส อหํ เอเตหิ คุเณหิ สมนฺนาคโตมฺหีติ วตฺวา ตานิ ปุปฺผานิ (อาหราติ) อาหราเปตฺวา ปิลนฺธิตฺวา ทุติยํ เทวปุตฺตํ ยาจิ ฯ โส ทุติยํ คาถมาห ธมฺเมน วิตฺตเมเสยฺย น นิกตฺยา ธนํ หเร โภเค ลทฺธา น มชฺเชยฺย สเว กกฺการุมรหตีติ ฯ ตสฺสตฺโถ ธมฺเมน ปริสุทฺธาชีเวน สุวณฺณรชตาทิวิตฺตํ ปริเยเสยฺย น นิกตฺยาติ น วญฺจนาย ธนํ หเรยฺย วตฺถาภรณาทิเก โภเค ลภิตฺวา ปมาทํ น มชฺเชยฺย เอวรูโป อิมานิ ปุปฺผานิ อรหตีติ ฯ ปุโรหิโต อหํ เอเตหิ คุเณหิ สมนฺนาคโตมฺหีติ วตฺวา อาหราเปตฺวา ปิลนฺธิตฺวา ตติยํ เทวปุตฺตํ ยาจิ ฯ โส ตติยํ คาถมาห ยสฺส จิตฺตํ อหาลิทฺทํ สทฺธา จ อวิราคินี เอโก สาธุํ น ภุญฺเชยฺย สเว กกฺการุมรหตีติ ฯ ตสฺสตฺโถ ยสฺส ปุคฺคลสฺส จิตฺตํ อหาลิทฺทํ หลิทฺทราโค วิย ขิปฺปํ น วิรชฺชติ ถิรเปมํ โหติ สทฺธา จ อวิราคินีติ กมฺมํ วา วิปากํ วา โอกปฺปนียสฺส วา ปุคฺคลสฺส วจนํ สุตฺวา สทฺทหิตฺวา อปฺปมตฺตเกเนว น วิรชฺชติ น ภิชฺชติ โย ยาจเก

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๘.

วา อญฺเ วา สํวิภาคารเห ปุคฺคเล พหิ อกตฺวา เอโกว สาธุรสโภชนํ น ภุญฺชติ เนสํ สํวิภชิตฺวา ภุญฺชติ โส อิมานิ ปุปฺผานิ อรหตีติ ฯ ปุโรหิโต อหํ เอเตหิ คุเณหิ สมนฺนาคโตมฺหีติ วตฺวา ตานิ ปุปฺผานิ อาหราเปตฺวา ปิลนฺธิตฺวา จตุตฺถํ เทวปุตฺตํ ยาจิ ฯ โส จตุตฺถํ คาถมาห สมฺมุขา วา ติโรกฺขา วา โย สนฺเต น ปริภาสติ ยถาวาที ตถาการี สเว กกฺการุมรหตีติ ฯ ตสฺสตฺโถ โย ปุคฺคโล สมฺมุขา วา ปรมฺมุขา วา สีลาทิคุณยุตฺเต สนฺเต อุตฺตมปณฺฑิตปุริเส น อกฺโกสติ น ปริภาสติ ยํ วาจาย วทติ ตเทว กาเยน กโรติ โส อิมานิ ปุปฺผานิ อรหตีติ ฯ ปุโรหิโต อหํ เอเตหิ คุเณหิ สมนฺนาคโตมฺหีติ วตฺวา ตานิปิ อาหราเปตฺวา ปิลนฺธิ ฯ จตฺตาโร เทวปุตฺตา จตฺตาริ ปุปฺผจุมฺพิตกานิ ปุโรหิตสฺส ทตฺวา เทวโลกเมว คตา ฯ เตสํ คตกาเล ปุโรหิตสฺส สีเส มหตี เวทนา อุปฺปชฺชิ ฯ ติณฺเหน สิขเรน นิมฺมถิตํ วิย อยปฏฺเฏน ^๑- ปีฬิตํ วิย สีสํ อโหสิ ฯ โส เวทนาปตฺโต อปราปรํ ปริวตฺตมาโน มหาสทฺเทน วิรวิ กิเมตนฺติ จ วุตฺเต อหํ มมนฺตเร อวิชฺชมาเนเยว คุเณ อตฺถีติ มุสาวาทํ กตฺวา เต เทวปุตฺเต อิมานิ ปุปฺผานิ ยาจึ นีหรเถตานิ มม @เชิงอรรถ: ^๑ อยยนฺเตน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๙.

สีสโตติ อาห ฯ ตานิ หรนฺตาปิ นีหริตุํ นาสกฺขึสุ ฯ อยปฏฺเฏน พนฺธานิ ปุปฺผานิ วิย อเหสุํ ฯ อถ นํ อุกฺขิปิตฺวา เคหํ นยึสุ ฯ ตสฺส ตตฺถ วิรวนฺตสฺส สตฺต ทิวสา วีติวตฺตา ฯ ราชา อมจฺเจ อามนฺเตตฺวา ทุสฺสีลพฺราหฺมโณ มริสฺสติ กึ กโรมาติ อาห ฯ เทว ปุน อุสฺสวํ กาเรม เทวปุตฺตา ปุนาคจฺฉิสฺสนฺตีติ ฯ ราชา ปุน อุสฺสวํ กาเรสิ ฯ เทวปุตฺตา ปุนาคนฺตฺวา สกลนครํ ปุปฺผคนฺเธน เอกคนฺธํ กตฺวา ตเถว ราชงฺคเณ อฏฺสุ ฯ มหาชโน สนฺนิปติตฺวา ทุสฺสีลพฺราหฺมณํ อาเนตฺวา เตสํ ปุรโต อุตฺตานํ นิปชฺชาเปสิ ฯ โส ชีวิตํ เม เทถ สามีติ เทวปุตฺเต ยาจิ ฯ เต เทวปุตฺตา ตุยฺหํ ลามกสฺส ทุสฺสีลสฺส ปาปธมฺมสฺส อนนุจฺฉวิกาเนตานิ ปุปฺผานิ ตฺวํ อิเม วญฺจิสฺสามีติ สญฺี อโหสิ อโห อตฺตโน เต มุสาวาทผลํ ลทฺธนฺติ ตํ มหาชนสฺส มชฺเฌ ครหิตฺวา สีสโต ปุปฺผจุมฺพิตกํ อปเนตฺวา มหาชนสฺโสวาทํ ทตฺวา สกฏฺานเมว อคมํสุ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา พฺราหฺมโณ เทวทตฺโต อโหสิ เตสุ เทวปุตฺเตสุ เอโก กสฺสโป เอโก โมคฺคลฺลาโน เอโก สารีปุตฺโต เชฏฺกเทวปุตฺโต ปน อหเมวาติ ฯ กกฺการุชาตกํ ฉฏฺ -----------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๓๓๕-๓๓๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=6957&modeTY=1&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=6957&modeTY=1&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=602 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=2967 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=2928 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=2928 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27