อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                       รถลฏฺฐิชาตกํ
     อปิ หนฺตฺวา หโต พฺรูตีติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
โกสลรญฺโญ ปุโรหิตํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     โส กิร รเถน อตฺตโน โภคคามกํ คจฺฉนฺโต สมฺพาเธ
มคฺเค รถํ ปาเชนฺโต เอกํ สกฏสตฺถกํ ทิสฺวา ตุมฺหากํ สกฏํ
อปเนถาติ คจฺฉนฺโต สกเฏ อนปนียมาเน กุชฺฌิตฺวา
ปโตทยฏฺฐิยา ปุริมสกเฏ สากฏิกสฺส รถธูเร ปหริ ฯ สา รถธูเร
ปฏิหตา นิวตฺติตฺวา ตสฺเสว นลาฏํ ปหริ ฯ ตาวเทว นลาเฏ
คณฺโฑ อุฏฺฐหิ  ฯ โส นิวตฺติตฺวา สากฏิเกหิ ปหโฏมฺหีติ รญฺโญ
อาโรเจสิ ฯ สากฏิเก ปกฺโกสาเปตฺวา วินิจฺฉินนฺตา ตสฺเสว โทสํ
อทฺทสํสุ ฯ อเถกทิวสํ ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ อาวุโส
รญฺโญ กิร ปุโรหิโต สากฏิเกหิ ปหโฏมฺหีติ อฏฺฏํ กโรนฺโต สยเมว
ปรชฺฌตีติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ
กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น
ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพเปส เอวรูปํ กโรติเยวาติ วตฺวา อตีตํ
อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
ตสฺเสว วินิจฺฉยามจฺโจ อโหสิ ฯ อถ รญฺโญ ปุโรหิโต รเถน
อตฺตโน โภคคามกํ คจฺฉนฺโตติ สพฺพํ ปุริมสทิสเมว ฯ อิธ ปน
เตน รญฺโญ อาโรจิเต ราชา สยํ วินิจฺฉเย นิสีทิตฺวา สากฏิเก
ปกฺโกสาเปตฺวา กมฺมํ อโสเธตฺวาว ตุมฺเหหิ มม ปุโรหิตํ
โกฏฺเฏตฺวา นลาเฏ คณฺโฑ อุฏฺฐาปิโตติ วตฺวา สพฺพํ สหสฺสหรณํ
เนสํ กโรถาติ อาห ฯ อถ นํ โพธิสตฺโต ตุมฺเห มหาราช
กมฺมํ อโสเธตฺวาว เอเตสํ สพฺพํ สหสฺสํ หราเปถ เอกจฺเจ ปน
อตฺตนาว อตฺตานํ ปหริตฺวาปิ ปเรน ปหฏมฺหาติ วทนฺติ ตสฺมา
อวินิจฺฉินิตฺวา กาตุํ น ยุตฺตํ รชฺชํ กาเรนฺเตน นาม นิสาเมตฺวา
กมฺมํ กาตุํ วฏฺฏตีติ วตฺวา อิมา คาถา อภาสิ
             อปิ หนฺตฺวา หโต พฺรูติ        เชตฺวา ชิโตติ ภาสติ
             ปุพฺพมกฺขายิโน ราช          เอตทตฺถุํ น สทฺทเห
             ตสฺมา ปณฺฑิตชาติโย          สุเณยฺย อิตรสฺสปิ
             อุภินฺนํ วจนํ สุตฺวา           ยถา ธมฺโม ตถา กเร
                    อลโส คิหี กามโภคี น สาธุ
                    อสญฺญโต ปพฺพชิโต น สาธุ
                    ราชา น สาธุ อนิสมฺมการี
                    โย ปณฺฑิโต โกธโน ตํ น สาธุ
             นิสมฺม ขตฺติโย กยิรา        นานิสมฺม ทิสมฺปติ
             นิสมฺมการิโน รญฺโญ         ยโส กิตฺตี จ วฑฺฒตีติ ฯ
     ตตฺถ อปิ หนฺตฺวาติ อปิ เอโก อตฺตนาว อตฺตานํ หนฺตฺวา ปเรน
ปหโฏมฺหีติ พฺรูติ กเถติ ฯ เชตฺวา ชิโตติ สยํ วา ปน ปรํ ชินิตฺวา อหํ
ชิโตมฺหีติ ภาสติ ฯ เอตทตฺถุนฺติ มหาราช ปุพฺพเมว ราชกุลํ
คนฺตฺวา อกฺขายนฺตสฺส ปุพฺพมกฺขายิโน เอตทตฺถุํ น สทฺทเห เอกํเสน
วจนํ น สทฺทเหยฺย ฯ ตสฺมาติ ยสฺมา ปฐมตรํ อาคนฺตฺวา
กเถนฺตสฺส เอกํเสน วจนํ น สทฺทหาตพฺพํ ตสฺมา ฯ ยถา ธมฺโมติ
ยถา วินิจฺฉยสภาโว ฐิโต ตถา กเรยฺย ฯ อสญฺญโตติ กายาทีหิ
อสญฺญโต ทุสฺสีโล ฯ ตํ น สาธูติ ตํ ตสฺส ปณฺฑิตสฺส
ญาณวโต ปุคฺคลสฺส อทฺธานคฺคาหิวเสน ๑- ทฬฺหโกปสงฺขาตํ โกธนํ ตํ
น สาธุ ฯ นานิสมฺมาติ น อนิสาเมตฺวา ฯ ทิสมฺปตีติ ทิสานํ
@เชิงอรรถ: ๑ อฏฺฐานคฺคาหิวเสน ฯ
ปติ มหาราช ฯ ยโส กิตฺตี จาติ อิสฺสริยปริวาโร  เจว กิตฺติสทฺโท
จ วฑฺฒตีติ ฯ
     ราชา โพธิสตฺตสฺส วจนํ สุตฺวา ธมฺเมน วินิจฺฉินิ ฯ ธมฺเมน
วินิจฺฉิยมาเน พฺราหฺมณสฺเสว โทโส ชาโตติ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
พฺราหฺมโณ เอตรหิ พฺราหฺมโณว อโหสิ ปณฺฑิตามจฺโจ ปน
อหเมวาติ ฯ
                     รถลฏฺฐิชาตกํ ทุติยํ
                      -----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๓๕๗-๓๖๐.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=7423&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=7423&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=626
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=3053
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=3015
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=3015
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27