บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๘

รถลฏฺฐิชาตกํ อปิ หนฺตฺวา หโต พฺรูตีติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต โกสลรญฺโญ ปุโรหิตํ อารพฺภ กเถสิ ฯ โส กิร รเถน อตฺตโน โภคคามกํ คจฺฉนฺโต สมฺพาเธ มคฺเค รถํ ปาเชนฺโต เอกํ สกฏสตฺถกํ ทิสฺวา ตุมฺหากํ สกฏํ อปเนถาติ คจฺฉนฺโต สกเฏ อนปนียมาเน กุชฺฌิตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕๘.

ปโตทยฏฺฐิยา ปุริมสกเฏ สากฏิกสฺส รถธูเร ปหริ ฯ สา รถธูเร ปฏิหตา นิวตฺติตฺวา ตสฺเสว นลาฏํ ปหริ ฯ ตาวเทว นลาเฏ คณฺโฑ อุฏฺฐหิ ฯ โส นิวตฺติตฺวา สากฏิเกหิ ปหโฏมฺหีติ รญฺโญ อาโรเจสิ ฯ สากฏิเก ปกฺโกสาเปตฺวา วินิจฺฉินนฺตา ตสฺเสว โทสํ อทฺทสํสุ ฯ อเถกทิวสํ ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ อาวุโส รญฺโญ กิร ปุโรหิโต สากฏิเกหิ ปหโฏมฺหีติ อฏฺฏํ กโรนฺโต สยเมว ปรชฺฌตีติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพเปส เอวรูปํ กโรติเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต ตสฺเสว วินิจฺฉยามจฺโจ อโหสิ ฯ อถ รญฺโญ ปุโรหิโต รเถน อตฺตโน โภคคามกํ คจฺฉนฺโตติ สพฺพํ ปุริมสทิสเมว ฯ อิธ ปน เตน รญฺโญ อาโรจิเต ราชา สยํ วินิจฺฉเย นิสีทิตฺวา สากฏิเก ปกฺโกสาเปตฺวา กมฺมํ อโสเธตฺวาว ตุมฺเหหิ มม ปุโรหิตํ โกฏฺเฏตฺวา นลาเฏ คณฺโฑ อุฏฺฐาปิโตติ วตฺวา สพฺพํ สหสฺสหรณํ เนสํ กโรถาติ อาห ฯ อถ นํ โพธิสตฺโต ตุมฺเห มหาราช กมฺมํ อโสเธตฺวาว เอเตสํ สพฺพํ สหสฺสํ หราเปถ เอกจฺเจ ปน อตฺตนาว อตฺตานํ ปหริตฺวาปิ ปเรน ปหฏมฺหาติ วทนฺติ ตสฺมา อวินิจฺฉินิตฺวา กาตุํ น ยุตฺตํ รชฺชํ กาเรนฺเตน นาม นิสาเมตฺวา กมฺมํ กาตุํ วฏฺฏตีติ วตฺวา อิมา คาถา อภาสิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕๙.

อปิ หนฺตฺวา หโต พฺรูติ เชตฺวา ชิโตติ ภาสติ ปุพฺพมกฺขายิโน ราช เอตทตฺถุํ น สทฺทเห ตสฺมา ปณฺฑิตชาติโย สุเณยฺย อิตรสฺสปิ อุภินฺนํ วจนํ สุตฺวา ยถา ธมฺโม ตถา กเร อลโส คิหี กามโภคี น สาธุ อสญฺญโต ปพฺพชิโต น สาธุ ราชา น สาธุ อนิสมฺมการี โย ปณฺฑิโต โกธโน ตํ น สาธุ นิสมฺม ขตฺติโย กยิรา นานิสมฺม ทิสมฺปติ นิสมฺมการิโน รญฺโญ ยโส กิตฺตี จ วฑฺฒตีติ ฯ ตตฺถ อปิ หนฺตฺวาติ อปิ เอโก อตฺตนาว อตฺตานํ หนฺตฺวา ปเรน ปหโฏมฺหีติ พฺรูติ กเถติ ฯ เชตฺวา ชิโตติ สยํ วา ปน ปรํ ชินิตฺวา อหํ ชิโตมฺหีติ ภาสติ ฯ เอตทตฺถุนฺติ มหาราช ปุพฺพเมว ราชกุลํ คนฺตฺวา อกฺขายนฺตสฺส ปุพฺพมกฺขายิโน เอตทตฺถุํ น สทฺทเห เอกํเสน วจนํ น สทฺทเหยฺย ฯ ตสฺมาติ ยสฺมา ปฐมตรํ อาคนฺตฺวา กเถนฺตสฺส เอกํเสน วจนํ น สทฺทหาตพฺพํ ตสฺมา ฯ ยถา ธมฺโมติ ยถา วินิจฺฉยสภาโว ฐิโต ตถา กเรยฺย ฯ อสญฺญโตติ กายาทีหิ อสญฺญโต ทุสฺสีโล ฯ ตํ น สาธูติ ตํ ตสฺส ปณฺฑิตสฺส ญาณวโต ปุคฺคลสฺส อทฺธานคฺคาหิวเสน ^๑- ทฬฺหโกปสงฺขาตํ โกธนํ ตํ น สาธุ ฯ นานิสมฺมาติ น อนิสาเมตฺวา ฯ ทิสมฺปตีติ ทิสานํ @เชิงอรรถ: ^๑ อฏฺฐานคฺคาหิวเสน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๐.

ปติ มหาราช ฯ ยโส กิตฺตี จาติ อิสฺสริยปริวาโร เจว กิตฺติสทฺโท จ วฑฺฒตีติ ฯ ราชา โพธิสตฺตสฺส วจนํ สุตฺวา ธมฺเมน วินิจฺฉินิ ฯ ธมฺเมน วินิจฺฉิยมาเน พฺราหฺมณสฺเสว โทโส ชาโตติ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา พฺราหฺมโณ เอตรหิ พฺราหฺมโณว อโหสิ ปณฺฑิตามจฺโจ ปน อหเมวาติ ฯ รถลฏฺฐิชาตกํ ทุติยํ -----------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๓๕๗-๓๖๐. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=7423&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=7423&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=626 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=3053 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=3015 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=3015 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27