ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                       คชกุมฺภชาตกํ
     วนํ ยทคฺคิ ทหตีติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ
อลสภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     โส กิร สาวตฺถีวาสี กุลปุตฺโต สาสเน อุรํ ทตฺวา
ปพฺพชิตฺวาปิ อลโส อโหสิ อุทฺเทสปริปุจฺฉาโยนิโสมนสิการวตฺตปฏิวตฺตาทิ-
ปริพาหิโร นีวรณาภิวุโต ๒- ฯ นิสินฺนฏฺฐานาทีสุ อิริยาปเถสุ ตเถว
โหติ ฯ ตสฺส ตํ อาลสิยภาวํ อารพฺภ ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ
อาวุโส อสุโก นาม เอวรูเป นิยฺยานิเก สาสเน ปพฺพชิตฺวา
อาลสิโย กุสีโต นีวรณาภิวุโต วิหรตีติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา
กายนุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย
นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพเปส อาลสิโกเยวาติ
วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
ตสฺส อมจฺจรตนํ อโหสิ ฯ พาราณสีราชา อาลสิยชาติโก อโหสิ ฯ
โพธิสตฺโต ราชานํ โพธยิสฺสามีติ เอกํ อุปมํ อุปธาเรนฺโต จรติ ฯ
อเถกทิวสํ ราชา อุยฺยานํ คนฺตฺวา อมจฺจคณปริวุโต ตตฺถ วิจรนฺโต
เอกํ คชกุมฺภํ นาม อาลสิยํ ปสฺสิ ฯ ตถารูปา กิร อาลสิยา
@เชิงอรรถ:  อมฺพโจรชาตกํ ฯ  นีวรณาภิภูโต ฯ
สกลทิวสํ คจฺฉนฺตาปิ เอกงฺคุลทฺวงฺคุลมตฺตํ คจฺฉนฺติ ฯ ราชา ตํ
ทิสฺวา โก นาม โสติ โพธิสตฺตํ ปุจฺฉิ ฯ มหาสตฺโต คชกุมฺโภ
นาม โส มหาราชาติ ฯ อาลสิโย เอวรูโป หิ สกลํ ทิวสํ
คจฺฉนฺโตปิ เอกงฺคุลทฺวงฺคุลมตฺตเมว คจฺฉตีติ วตฺวา เตน สทฺธึ
สลฺลปนฺโต อมฺโภ คชกุมฺภ ตุมฺหากํ ทนฺธํ คมนํ อิมสฺมึ อรญฺเญ
ทาวคฺคิมฺหิ อุฏฺฐิเต กึ กโรถาติ วตฺวา ปฐมํ คาถมาห
       วนํ ยทคฺคิ ทหติ         ปาวโก กณฺหวตฺตนิ
       กถํ กโรสิ ปจลก        เอวํ ทนฺธปรกฺกโมติ ฯ
     ตตฺถ ยทคฺคีติ ยทา อคฺคิ ฯ ปาวโก กณฺหวตฺตนีติ อคฺคิโน
นามํ ฯ ปจลกาติ ตํ อาลปติ ฯ โส หิ จลนฺโต คจฺฉติ นิจฺจํ
วา ปจลายติ ตสฺมา ปจลโกติ วุจฺจติ ฯ ทนฺธปรกฺกโมติ
มุทุวิริโยติ ๑- ฯ
     ตํ สุตฺวา คชกุมฺโภ ทุติยํ คาถมาห
       พหูนิ รุกฺขจฺฉิทฺทานิ       ปฐพฺยา วิวรานิ จ
       ตานิ เจ นาภิสมฺโภม     โหติ โน กาลปริยาโยติ ฯ
     ตสฺสตฺโถ ปณฺฑิต อมฺหากํ อิโต อุตฺตริตรคมนํ นาม นตฺถิ
อิมสฺมึ ปน อรญฺเญ รุกฺขจฺฉิทฺทานิ จ ปฐวิยํ วิวรานิ จ พหูนิ
ยทิ ตานิ น ปาปุณาม โหติ โน กาลปริยาโยติ มรณเมว
โน โหตีติ ฯ
     ตํ สุตฺวา โพธิสตฺโต อิตรา เทฺว คาถา อภาสิ
@เชิงอรรถ: ๑. ครุวิริโย ฯ
       โย ทนฺธกาเล ตรติ      ตรณีเย จ ทนฺธติ
       สุกฺกปณฺณํว อกฺกมฺม       อตฺถํ ภญฺเชติ อตฺตโน
       โย ทนฺธกาเล ทนฺเธติ    ตรณีเย จ ตารยิ
       สสีว รตฺตึ วิภญฺชิ ๑-     ตสฺสตฺโถ ปริปูรตีติ ฯ
     ตตฺถ ทนฺธกาเลติ เตสํ เตสํ กมฺมานํ สณิกํ กตฺตพฺพกาเล
ตุริตตุริโต เวเคน ตานิ กมฺมานิ กโรติ ฯ สุกฺกปณฺณํวาติ ยถา
วาตาตปสุกฺกตาลปณฺณํ พลวา ปุริโส อกฺกมิตฺวา ภญฺเชยฺย ตตฺเถว
จุณฺณวิจุณฺณํ กเรยฺย เอวํ โส อตฺตโน อตฺถํ ภญฺชติ ฯ ทนฺเธตีติ
ทนฺธายติ ทนฺธกาตพฺพานิ ทนฺธเมว กโรติ ฯ ตารยีติ ตุริตกาตพฺพานิ
กมฺมานิ ตุริโต จ กโรติ ฯ สสีว รตฺตึ วิภญฺชีติ ยถา
จนฺโท ชุณฺหปกฺขํ รตฺตึ โชตยมาโน กาฬปกฺขรตฺติโต รตฺตึ วิภญฺชนฺโต
ทิวเส ทิวเส ปริปูรติ เอวํ ตสฺส ปุริสสฺส อตฺโถ ปริปูรตีติ
วุตฺตํ โหติ ฯ
     ราชา โพธิสตฺตสฺส วจนํ สุตฺวา ตโต ปฏฺฐาย อนลโส
ชาโต ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
คชกุมฺโภ อลโส ภิกฺขุ อโหสิ ปณฺฑิตามจฺโจ ปน อหเมวาติ ฯ
                    คชกุมฺภชาตกํ ปญฺจมํ
                     ------------
@เชิงอรรถ: ๑. วิภชํ ฯ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๔๐๒-๔๐๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=8348&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=8348&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=678              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=3242              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=3213              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=3213              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]