อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                      การนฺทิยชาตกํ
     เอโก อรญฺเญติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต ธมฺมเสนาปตึ
อารพฺภ กเถสิ ฯ
     เถโร กิร อาคตาคตานํ ทุสฺสีลานํ มิคลุทฺทมจฺฉพนฺธาทีนํ
ทิฏฺฐทิฏฺฐานญฺเญว สีลํ คณฺหถ สีลํ คณฺหถาติ สีลํ เทติ ฯ เต
เถเร ครุภาเวน ตสฺส กถํ ภินฺทิตุํ อสกฺโกนฺตา สีลํ คณฺหนฺติ
คเหตฺวา จ ปน น รกฺขนฺติ อตฺตโน อตฺตโน กมฺมเมว กโรนฺติ ฯ
เถโร อตฺตโน สทฺธิวิหาริเก อามนฺเตตฺวา อาวุโส อิเม มนุสฺสา
@เชิงอรรถ: ๑. ฆฏชาตกํ ฯ
มม สนฺติเก สีลํ คณฺหึสุ คเหตฺวา จ ปน น รกฺขนฺตีติ อาห ฯ
ภนฺเต ตุมฺเห เตสํ อรุจิยา สีลํ เทถ เอเต ตุมฺหากํ กถํ
ภินฺทิตุํ อสกฺโกนฺตา คณฺหนฺติ ตุมฺเห อิโต ปฏฺฐาย เอวรูปานํ
สีลํ มา อทตฺถาติ ฯ เถโร อนตฺตมโน อโหสิ ฯ ตํ ปวุตฺตึ
สุตฺวา ภิกฺขู ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ อาวุโส สารีปุตฺโต
กิร ทิฏฺฐทิฏฺฐานญฺเญว สีลํ เทตีติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ
ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ
วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพเปส ทิฏฺฐทิฏฺฐานํ อยาจนฺตานญฺเญว
สีลํ เทตีติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต ตกฺกสิลายํ ทิสาปาโมกฺขสฺส
อาจริยสฺส เชฏฺฐนฺเตวาสิโก การนฺทิโย อโหสิ ฯ ตทา โส อาจริโย
ทิฏฺฐทิฏฺฐานญฺเญว เกวฏฺฏาทีนํ อยาจนฺตานํเยว สีลํ คณฺหถ สีลํ
คณฺหถาติ สีลํ เทติ ฯ เต คเหตฺวาปิ น รกฺขนฺติ ฯ อาจริโย
ตมตฺถํ อนฺเตวาสิกานํ อาโรเจสิ ฯ อนฺเตวาสิกา ภนฺเต ตุมฺเห
เอเตสํ อรุจิยา สีลํ เทถ ตสฺมา ภินฺทนฺติ อิโตทานิ ปฏฺฐาย
ยาจนฺตานญฺเญว ทเทยฺยาถ โน อยาจนฺตานนฺติ วทนฺติ ฯ โส
วิปฺปฏิสารี อโหสิ ฯ เอวํ สนฺเตปิ ทิฏฺฐทิฏฺฐานํ สีลํ เทติเยว ฯ
อเถกทิวสํ เอกสฺมา คามา มนุสฺสา อาคนฺตฺวา พฺราหฺมณวาจนกตฺถาย
อาจริยํ นิมนฺตยึสุ ฯ โส การนฺทิยมาณวํ ๑- ปกฺโกสิตฺวา
@เชิงอรรถ: ๑. การณฺฑิยมาณวํ ฯ
ตาต อหํ น คจฺฉามิ ตฺวํ อิเม ปญฺจสเต มาณเว คเหตฺวา
ตตฺถ คนฺตฺวา วาจนกานิ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา อมฺหากํ ทินฺนโกฏฺฐาสํ
อาหราติ เปเสสิ ฯ โส คนฺตฺวา ปฏินิวตฺเตนฺโต อนฺตรามคฺเค เอกํ
กนฺทรํ ทิสฺวา จินฺเตสิ อมฺหากํ อาจริโย ทิฏฺฐทิฏฺฐานํ อยาจนฺตานํว
สีลํ เทติ อิโตทานิ ปฏฺฐาย ยถา ยาจนฺตานญฺเญว
เทติ ตถา นํ กริสฺสามีติ ฯ โส เตสุ มาณวเกสุ สุขนิสินฺเนสุ
อุฏฺฐาย มหนฺตํ สิลํ อุกฺขิปิตฺวา กนฺทราย ขิปิ ปุนปิ ขิปิ ปุน
ขิปิเยว ฯ อถ นํ เต มาณวา อุฏฺฐาย อาจริย กึ กโรสีติ
อาหํสุ ฯ โส กิญฺจิ น กเถสิ ฯ เต เวเคน อาคนฺตฺวา อาจริยสฺส
อาโรเจสุํ ฯ อาจริโย อาคนฺตฺวา เตน สทฺธึ สลฺลปนฺโต
ปฐมํ คาถมาห
             เอโก อรญฺเญ คิริกนฺทรายํ
             ปคฺคยฺห มหนฺตเสลํ ปเวชฺฌสิ
             ปุนปฺปุนํ สนฺตรมานรูโป
             การนฺทิย โกนุ ตวยิธตฺโถติ ฯ
     ตตฺถ โกนุ ตวยิธตฺโถติ โกนุ ตว อิธ กนฺทรายํ สิลาขิปเนน
อตฺโถ ฯ
     โส ตสฺส วจนํ สุตฺวา อาจริยํ โจเทตุกาโม ๑- ทุติยํ คาถมาห
             อหํ หิมํ สาครเสวิตนฺตํ
             สมํ กริสฺสามิ ยถาปิ ปาณิ
@เชิงอรรถ: ๑. โพเธตุกาโม ฯ
             วิกีริย สานูนิ จ ปพฺพตานิ
             ตสฺมา เสลํ กนฺทรายํ ปกฺขิปามีติ ฯ
     ตตฺถ อหํ หิมนฺติ อหํ หิ อิมํ มหาปฐวึ ฯ สาครเสวิตนฺตนฺติ
สาคเรหิ เสวิตํ จาตุรนฺตํ ฯ ยถาปิ ปาณีติ หตฺถตลํ วิย
สมํ กริสฺสามีติ ฯ วิกีริยาติ วิกีริตฺวา ฯ สานูนิ จ ปพฺพตานีติ
ปํสุปพฺพเต จ สิลาปพฺพเต จ ฯ
     ตํ สุตฺวา พฺราหฺมโณ ตติยํ คาถมาห
             นยิมํ มหึ อรหติ ปาณิกปฺปํ
             สมํ มนุสฺโส กรณายเมโก
             มญฺญามิมญฺเญว ทรึ ชิคึสํ
             การนฺทิย หายสิ ชีวโลกนฺติ ฯ
     ตตฺถ กรณายเมโกติ กรณาย เอโก กาตุํ น สกฺโกตีติ
ทีเปติ ฯ มญฺญามิมญฺเญว ทรึ ชิคึสนฺติ อหํ มญฺญามิ ติฏฺฐตุ
ปฐวี อิมญฺเญว เอตํ ทรึ ชิคึสํ ปูรณตฺถาย วายมนฺโต สิลานิ
ปริเยสนฺโต อุปายํ วิจินฺเตนฺโตว ตฺวํ อิมํ ชีวโลกํ หายสิ ชหิสฺสสิ
มริสฺสสีติ อตฺโถ ฯ
     ตํ สุตฺวา มาณโว จตุตฺถํ คาถมาห
             สเจ อยํ ภูตธรํ น สกฺโก ๑-
             สมํ มนุสฺโส กรณายเมโก
             เอวเมว ตฺวํ พฺรหฺเม อิเม มนุสฺเส
             นานาทิฏฺฐิเก นานยิสฺสสิ เตติ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑. สตฺโถ ฯ
     ตสฺสตฺโถ สเจ อยํ เอโก มนุสฺโส อิมํ ภูตธรํ มหาปฐวึ
สมํ กาตุํ น สกฺโก น สมตฺโถ เอวเมว ตฺวํ อิเม ทุสฺสีลมนุสฺเส
นานาทิฏฺฐิเก นานยิสฺสสิ เต เอวํ สีลํ คณฺหถาติ วทนฺโต
อตฺตโน วสํ น อานยิสฺสสิ ปณฺฑิตปุริสาเยว หิ ปาณาติปาตํ
อกุสลนฺติ ครหนฺติ สํสารโมจกาทโย ปเนตฺถ กุสลสญฺญิโน เต
ตฺวํ กถํ อานยิสฺสสิ ตสฺมา ทิฏฺฐทิฏฺฐานํ สีลํ อทตฺวา ยาจนฺตานญฺเญว
เทหีติ ฯ
     ตํ สุตฺวา อาจริโย ยุตฺตํ วทติ  การนฺทิโย อิทานิ น
เอวํ กริสฺสามีติ อตฺตโน วิรุทฺธภาวํ ญตฺวา ปญฺจมํ คาถมาห
             สงฺขิตฺตรูเปน ภาวํ มมตฺถํ
             อกฺขาสิ การนฺทิย เอวเมตํ
             ยถา น สกฺโก ปฐวี สมายํ
             กาตุํ มนุสฺเสน ตถา มนุสฺสาติ ฯ
     ตตฺถ สมายนฺติ สมา อยํ ฯ
     เอวํ อาจริโย มาณวสฺส ถุตึ อกาสิ ฯ โสปิ นํ โจเทตฺวา
สยํ ฆรํ เนสิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ
ตทา  พฺราหฺมโณ สารีปุตฺโต อโหสิ การนฺทิยปณฺฑิโต ปน
อหเมวาติ ฯ
                    การนฺทิยชาตกํ ฉฏฺฐํ
                       --------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๔๔๑-๔๔๕.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=9161&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=9161&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=727
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=3454
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=3413
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=3413
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27