อรรถกถาเล่มที่ ๓๙ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๕ ฉกฺก-ทสกนิปาต

                      ธมฺมทฺธชชาตกํ
     ธมฺมํ จรถ ญาตโยติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ
กุหกภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ตทา หิ สตฺถา น ภิกฺขเว อยํ อิทาเนว กุหโก ปุพฺเพปิ
กุหโกเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
สกุณโยนิยํ นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต สกุณสงฺฆปริวุโต สมุทฺทมชฺเฌ
ทีปเก วสิ ฯ อเถกจฺเจ กาสิกรฏฺฐวาสิโน วาณิชา ทิสากากํ
คเหตฺวา นาวาย สมุทฺทํ ปกฺขนฺทึสุ ฯ สมุทฺทมชฺเฌ นาวา ปภิชฺชเต ฯ
โส ทิสากาโก ตํ ทีปกํ คนฺตฺวา จินฺเตสิ อยํ มหาสกุณสงฺโฆ
มยา กุหกกมฺมํ กตฺวา เอเตสํ อณฺฑกานิ เจว ฉาปเก จ วรํ
วรํ ขาทิตุํ วฏฺฏตีติ ฯ โส โอตริตฺวา สกุณสงฺฆสฺส มชฺเฌ มุขํ
วิวริตฺวา เอเกน ปาเทน ปฐวิยํ อฏฺฐาสิ ฯ โก นาม ตฺวํ สามีติ
สกุเณหิ ปุฏฺโฐ อหํ ธมฺมิโก นามาติ อาห ฯ กสฺมา ปน
เอเกน ปาเทน ฐิโตสีติ ฯ มยา ทุติเย ปาเท นิกฺขิตฺเต ปฐวี
ธาเรตุํ น สกฺโกตีติ ฯ อถ กสฺมา มุขํ วิวริตฺวา ติฏฺฐสีติ ฯ
อหํ อญฺญํ อาหารํ น ขาทามิ วาตเมว ขาทามีติ เอวญฺจ ปน
วตฺวา เต สกุเณ อามนฺเตตฺวา โอวาทํ โว ทสฺสามิ ตํ สุณาถาติ
เตสํ โอวาทวเสน ปฐมํ คาถมาห
        ธมฺมํ จรถ ญาตโย     ธมฺมํ จรถ ภทฺทํ โว
        ธมฺมจารี สุขํ เสติ     อสฺมึ โลเก ปรมฺหิ จาติ ฯ
     ตตฺถ ธมฺมํ จรถาติ กายสุจริตาทิเภทํ ธมฺมํ กโรถ ฯ
ญาตโยติ เต อาลปติ ฯ ธมฺมํ จรถ ภทฺทํ โวติ เอกวารํ
จริตฺวา มา โอสกฺกถ ปุนปฺปุนํ จรเถว ภทฺทํ โว ภวิสฺสติ ฯ
สุขํ เสตีติ เทสนาสีสเมตํ ฯ ธมฺมจารี ปรมํ สุขํ ติฏฺฐติ นิสีทติ
คจฺฉติ สยติ สพฺพิริยาปเถสุ สุขิโต โหตีติ ทีเปติ ฯ
     สกุณา อยํ กาโก กุหญฺเญน อณฺฑกานิ ขาทิตุํ เอวํ
วทตีติ อชานิตฺวา ตํ ทุสฺสีลํ วณฺเณนฺตา ทุติยํ คาถมาหํสุ
        ภทฺทโก วตายํ ปกฺขี    ทิโช ปรมธมฺมิโก
        เอกปาเทน ติฏฺฐนฺโต   ธมฺมเมวานุสาสตีติ ฯ
     ตตฺถ ธมฺมเมวาติ สภาวเมว ฯ อนุสาสตีติ กเถสิ ฯ
     สกุณา ตสฺส ทุสฺสีลสฺส สทฺทหิตฺวา ตฺวํ กิร สามิ อญฺญํ
โคจรํ น คณฺหสิ วาตเมว ภกฺขสิ เตนหิ อมฺหากํ
อณฺฑกานิ จ ฉาปเก จ โอโลเกยฺยาสีติ วตฺวา โคจราย คจฺฉนฺติ ฯ
โส ปาโป เตสํ คตกาเล อณฺฑกานิ จ ฉาปเก จ กุจฺฉิปูรํ
ขาทิตฺวา เตสํ อาคตกาเล อุปสนฺตุปสนฺโต หุตฺวา มุขํ วิวริตฺวา
เอเกน ปาเทน ติฏฺฐติ ฯ สกุณา อาคนฺตฺวา ปุตฺตเก อปสฺสนฺตา
โก นุ โข ขาทตีติ มหาสทฺเทน วิรวนฺติ อยํ กาโก ธมฺมิโกติ
ตสฺมึ อาสงฺกมตฺตมฺปิ น กโรนฺติ ฯ อเถกทิวสํ มหาสตฺโต จินฺเตสิ
อิธ ปุพฺเพ โกจิ ปริปนฺโถ นตฺถิ อิมสฺส อาคตกาลโต ปฏฺฐาย
ชาโต อิมํ ปริคฺคณฺหิตุํ วฏฺฏตีติ ฯ โส สกุเณหิ สทฺธึ โคจรํ
คจฺฉนฺโต วิย หุตฺวา นิวตฺติตฺวา ปฏินนฏฺฐาเน อฏฺฐาสิ ฯ กาโกปิ
คตา สกุณาติ นิราสงฺโก หุตฺวา อุฏฺฐาย คนฺตฺวา อณฺฑกานิ จ
ฉาปเก จ ขาทิตฺวา ปุนาคนฺตฺวา มุขํ วิวริตฺวา เอกปาเทน
อฏฺฐาสิ ฯ สกุณราชา สกุเณสุ อาคเตสุ สพฺเพ สนฺนิปาตาเปตฺวา
อหํ โว อชฺช ปุตฺตกานํ ปริปนฺถํ ปริคฺคณฺหนฺโต อิมํ ปาปกากํ
ขาทนฺตํ อทฺทสํ เอถ นํ คณฺหามาติ สกุณสงฺเฆ อามนฺเตตฺวา
สมฺปริวาราเปตฺวา สเจ ปน ปลายติ คณฺเหยฺยาถ นนฺติ วตฺวา
อวเสสคาถา อภาสิ
        นาสฺส สีลํ วิชานาถ     อนญฺญาย ปสํสถ
        ภุตฺวา อณฺฑญฺจ ฉาเป จ  ธมฺโม ธมฺโมติ ภาสติ ฯ
        อญฺญํ ภณติ วาจาย      อญฺญํ กาเยน กุพฺพติ
        วาจาย โน จ กาเยน   น ตํ ธมฺมํ อธิฏฺฐิโต ฯ
        วาจาย สขิโล โหติ     มโนปวิทุคฺโค สิยา
        ปฏิจฺฉนฺโน กูปสฺสโย     กณฺหสปฺโปว ธมฺมทฺธโช
        คามนิคมาสุ สาธุ       สมฺมโต ทุชฺชาโน อยํ
        ปุริเสน พาลิเสน ฯ
        อิมํ ตุณฺเฑหิ ปกฺเขหิ     ปาทา หิมํ วิเหฐถ
        ฉวํ หิมํ วินาเสถ       นายํ สํวาสนารโหติ ฯ
     ตตฺถ นาสฺส สีลนฺติ น อสฺส สีลํ ฯ อนญฺญายาติ อชานิตฺวา ฯ
ภุตฺวาติ ขาทิตฺวา ฯ วาจาย โน จ กาเยนาติ อยํ หิ
วจเนเนว ธมฺมํ จรติ กาเยน จ ปน น กโรติ ฯ น ตํ ธมฺมํ
อธิฏฺฐิโตติ ตสฺมา ชานิตพฺโพ ยถายํ ธมฺมํ ภณติ น ตํ อธิฏฺฐิโต
น ตสฺมึ ธมฺเม ปติฏฺฐิโต ฯ วาจาย สขิโลติ วจเนน มุทุ ฯ
มโนปวิทุคฺโคติ มนสา ปวิทุคฺโค ทุปฺปเวทิโต ฯ ปฏิจฺฉนฺโนติ
ยสฺมึ วิเล สยติ เตน ฉนฺโน ฯ กูปสฺสโยติ วิลาสโย ฯ
ธมฺมทฺธโชติ สุจริตธมฺมทฺธชํ กตฺวา วิจรเณน ธมฺมทฺธโช ฯ
คามนิคมาสุ สาธูติ คาเมสุ เจว นิคเมสุ จ สาธุ ฯ สมฺมโตติ
ภทฺทโกติ สมฺภาวิโต ฯ ทุชฺชาโนติ อยํ เอวรูโป ทุสฺสีโล
ปฏิจฺฉนฺนกมฺมนฺโต พาลิเสน อญาเณน ปุริเสน น สกฺกา ชานิตุํ ฯ
ปาทา หิมนฺติ อตฺตโน อตฺตโน ปาเทน จ อิมํ ฯ วิเหฐถาติ ปหรถ ฯ
ฉวนฺติ ลามกํ ฯ นายนฺติ อยํ อมฺเหหิ สทฺธึ เอกสฺมึ ฐาเน สํวาสํ
น อรหตีติ ฯ
     เอวญฺจ ปน วตฺวา สกุณเชฏฺฐโก สยเมว ลงฺฆิตฺวา ตสฺส
สีสํ ตุณฺเฑน ปหริ ฯ อวเสสา สกุณา ตุณฺฑนขปาทปกฺเขหิ
ปหรึสุ ฯ โส ตตฺเถว ชีวิตกฺขยํ ปาปุณิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
กุหกกาโก อิทานิ กุหกภิกฺขุ อโหสิ สกุณราชา ปน อหเมวาติ ฯ
                   ธมฺมทฺธชชาตกํ นวมํ ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๙ หน้า ๕๓-๕๗.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=1059&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=1059&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=893
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=4025
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=3997
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=3997
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27