ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๙ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๕ ฉกฺก-ทสกนิปาต

                        สูจิชาตกํ
     อกกฺกสนฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต ปญฺญาปารมึ
อารพฺภ กเถสิ ฯ วตฺถุํ มหาอุมฺมงฺคชาตเก อาวีภวิสฺสติ ฯ
     ตทา ปน สตฺถา ภิกฺขู อามนฺเตตฺวา น ภิกฺขเว อิทาเนว
ปุพฺเพปิ ตถาคโต ปญฺญวา อุปายกุสโลเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
กาสิกรฏฺเฐ กมฺมารกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต ปริโยทาตสิปฺโป

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๓.

อโหสิ ฯ มาตาปิตโร ปนสฺส ทลิทฺทา ฯ เตสํ คามโต อวิทูเร อญฺโญ สหสฺสกุฏิโก กมฺมารคาโม ตตฺถ กมฺมารสหสฺสเชฏฺฐโก กมฺมาโร ราชวลฺลโภ อฑฺโฒ มหทฺธโน ฯ ตสฺเสกา ธีตา อโหสิ อุตฺตมรูปธรา เทวจฺฉรปฏิภาคา ชนปทกลฺยาณี ลกฺขเณหิ สมนฺนาคตา ฯ สามนฺตคาเมสุ มนุสฺสา วาสีผรสุผาลปาจนาทิการาปนตฺถาย ตํ คามํ คนฺตฺวา เยภุยฺเยน ตํ กุมาริกํ ปสฺสนฺติ ฯ เต อตฺตโน อตฺตโน คามํ คนฺตฺวา นิสินฺนฏฺฐานาทีสุ ตสฺสา รูปํ วณฺเณนฺติ ฯ โพธิสตฺโต ตํ สุตฺวา สวนสํสคฺเคน พชฺฌิตฺวา ปาทปริจาริกํ นํ กริสฺสามีติ อุตฺตมชาติกํ อยํ คเหตฺวา เอกํ สุขุมํ ฆรสูจึ กตฺวา ปาเส วิชฺฌิตฺวา อุทเก อุปลาเปตฺวา อปรํปิ ตถารูปเมว ตสฺสา โกสกํ กตฺวา ปาเส วิชฺฌิตฺวา อิมินา นิยาเมน ตสฺสา สตฺต โกสเก อกาสิ ฯ กถํ อกาสีติ น วตฺตพฺพํ ฯ โพธิสตฺตานญฺหิ ญาณมหนฺตตาย การณํ อิชฺฌติ ฯ โส ตํ สูจึ นาฬิกาย ปกฺขิปิตฺวา โอวฏฺฏิกาย กตฺวา ตํ คามํ คนฺตฺวา กมฺมารเชฏฺฐกสฺส วสนวีถึ ปุจฺฉิตฺวา ตตฺถ คนฺตฺวา ทฺวาเร ฐตฺวา โก มม หตฺถโต เอวรูปํ นาม สูจึ มูเลน กีณิตุํ อิจฺฉตีติ สูจึ วณฺเณนฺโต เชฏฺฐกกมฺมารสฺส ฆรทฺวารสมีเป ฐตฺวา ปฐมํ คาถมาห อกกฺกสํ อผรุสํ ขรโธตํ สุปาสิยํ สุขุมํ ติขิณคฺคญฺจ โก สูจึ เกตุมิจฺฉตีติ ฯ ตสฺสตฺโถ มม ผลสฺส วา ติลกสฺส วา โอธิโน วา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๔.

อภาเวน อกกฺกสํ มฏฺฐตาย อผรุสํ ขเรน สเรน ปาสาเณน โธตตฺตา ขรโธตํ สุนฺทเรน สุวิสุทฺเธน ปาเสน สมนฺนาคตตฺตา สุปาสิยํ สณฺหตาย สุขุมํ อคฺคสฺส ติขิณตาย ติขิณคฺคํ สูจึ มม หตฺถโต มูลํ ทตฺวา โก กีณิตุํ อิจฺฉตีติ ฯ เอวญฺจ ปน วตฺวา ปุนปิ ตํ วณฺเณนฺโต ทุติยํ คาถมาห สุมชฺชญฺจ สุปาสญฺจ อนุปุพฺพสุวตฺติตํ ฆนฆาติมํ ปฏิตฺถทฺธํ โก สูจึ เกตุมิจฺฉตีติ ฯ ตตฺถ สุมชฺชนฺติ กุรุวินฺทกจุณฺเณน สุฏฺฐุ มชฺชิตํ ฯ สุปาสนฺติ สณฺเหน ปาสวินฺทเกน วิทฺธตฺตา สุนฺทรปาสํ ฯ ฆนฆาติมนฺติ ยา ฆาติยมานา อธิกรณึ อนุปวิสติ อยํ ฆนฆาติมาติ วุจฺจติ ตาทิสีติ อตฺโถ ฯ ปฏิตฺถทฺธนฺติ ถทฺธํ อมุทุกํ ฯ ตสฺมึ ขเณ สา กุมาริกา ภุตฺตปาตราสํ ปิตรํ ทรถปฏิปฺปสฺสมฺภนตฺถํ จุลฺลสยนเก นิปนฺนํ ตาลวณฺเฏน วีชิยมานา โพธิสตฺตสฺส มธุรสทฺทํ สุตฺวา อลฺลปิณฺฑมํเสน หทเย ปหฏา วิย ฆฏสหสฺเสน นิพฺพาปิตทรถา วิย หุตฺวา โก นุ โข เอส อติมธุเรน สทฺเทน กมฺมารานํ วสนคาเม สูจึ วิกฺกีณาติ เกน นุ โข กมฺเมน อาคโต ชานิสฺสามิ นนฺติ ตาลวณฺฏํ ฐเปตฺวา เคหา นิกฺขมฺม พหิ อาลินฺทเก ฐตฺวา เตน สทฺธึ กเถสิ ฯ โพธิสตฺตานํ หิ ปตฺถิตํ นาม สมิชฺฌติ ฯ โส หิ ตสฺสาเยว อตฺถาย ตํ คามํ อาคโต ฯ สาเยว เตน สทฺธึ กเถนฺตี มาณว สกลรฏฺฐวาสิโน สูจิอาทีนมตฺถาย อิมํ คามํ อาคจฺฉนฺติ ตฺวํ พาลตาย กมฺมารคาเม สูจึ วิกฺเกตุมิจฺฉสิ สเจปิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๕.

ทิวสํ สูจิยา วณฺณํ ภาสิสฺสสิ น ตํ เต โกจิ หตฺถโต สูจึ คณฺหิสฺสติ สเจ มูลํ ลทฺธุํ อิจฺฉสิ อญฺญํ คามํ ยาหีติ วตฺวา เทฺว คาถา อภาสิ อิโต ทานิ ปตายนฺติ สูจิโย พลิสานิ จ โกยํ กมฺมารคามสฺมึ สูจึ วิกฺเกตุมิจฺฉติ ฯ อิโต สตฺถานิ คจฺฉนฺติ กมฺมนฺตา วิวิธา ปุถู โกยํ กมฺมารคามสฺมึ สูจึ วิกฺเกตุมรหตีติ ฯ ตตฺถ อิโต ทานีติ อิมสฺมึ รฏฺเฐ อิทานิ สูจิโย จ พลิสานิ จ อญฺญานิ จ อุปกรณานิ อิมมฺหา กมฺมารคามา ฯ ปตายนฺตีติ นิกฺขมนฺติ ตํตํ ทิวสํ ปตฺถรนฺตา คจฺฉนฺติ ฯ โกยนฺติ เอวํ สนฺเต โก อยํ อิมสฺมึ กมฺมารคาเม สูจึ วิกฺกีณิตุํ อิจฺฉติ ฯ สตฺถานีติ พาราณสิยํ คจฺฉนฺตานิ นานปฺปการานิ สตฺถานิปิ อิโตว คจฺฉนฺติ ฯ วิวิธา ปุถูติ นานปฺปการกา พหู กมฺมนฺตาปิ สกลรฏฺฐวาสีนํ อิโต คหิตอุปการเณเหว ปวตฺตนฺติ ฯ โพธิสตฺโต ตสฺสา วจนํ สุตฺวา ภทฺเท ตฺวํ อชานนฺตี อญาเณน เอวํ วเทสีติ วตฺวา เทฺว คาถา อภาสิ สูจึ กมฺมารคามสฺมึ วิกฺเกตพฺพา ปชานตา อาจริยา ปชานนฺติ กมฺมํ สุกตทุกฺกฏํ ฯ อิมญฺจ เต ปิตา ภทฺเท สูจึ ชญฺญา มยา กตํ ตยา จ มํ นิมนฺเตยฺย ยญฺจตฺถญฺญํ ฆเร ธนนฺติ ฯ ตตฺถ สูจินฺติ วิภตฺติวิปลฺลาโส กโต ฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ สูจิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๖.

นาม ปชานตา ปณฺฑิเตน ปุริเสน กมฺมารคามสฺมึเยว วิกฺเกตพฺพา ฯ กึการณา ฯ อาจริยา ปชานนฺติ กมฺมํ สุกตทุกฺกฏนฺติ ตสฺส สิปฺปสฺส อาจริยา จ ตสฺมึ ตสฺมึ สิปฺเป สุกตทุกฺกฏํ กมฺมํ ชานนฺติ สฺวาหํ กมฺมารกมฺมํ อชานนฺตานํ คหปติกานํ คามํ คนฺตฺวา มม สูจิยา สุกตทุกฺกฏภาวํ กถํ ชานาเปสฺสามิ อิมสฺมึ ปน คาเม มม พลํ ชานาเปสฺสามีติ ฯ เอวํ โพธิสตฺโต อิมาย คาถาย อตฺตโน พลํ วณฺเณสิ ฯ ตยา จ มํ นิมนฺเตยฺยาติ ภทฺเท สเจ ตว ปิตา อิมํ มยา กตํ สูจึ อีทิสา วา เอสา เอวํ ปากฏาติ ชาเนยฺย อิมํ เต ธีตรํ ปาทปริจาริกํ ทมฺมิ คณฺหาติ นนฺติ เอวํ ตยา จ มํ นิมนฺเตยฺย ฯ ยญฺจตฺถญฺญํ ฆเร ธนนฺติ ยญฺจ อญฺญํ สวิญฺญาณกํ วา อวิญฺญาณกํ วา ฆเร ธนํ อตฺถิ เตน มํ นิมนฺเตยฺย ฯ ยญฺจสฺสญฺญนฺติปิ ปาโฐ ฯ ยญฺจ อสฺส ฆเร อญฺญํ ธนํ อตฺถีติ อตฺโถ ฯ กมฺมารเชฏฺฐโก สพฺพํ เตสํ กถํ สุตฺวา อมฺมาติ ธีตรํ ปกฺโกสิตฺวา เกน สทฺธึ สลฺลปสีติ ปุจฺฉิ ฯ ตาต เอโก ปุริโส สูจึ วิกฺกีณติ เตน สทฺธินฺติ ฯ โส ปกฺโกสาหิ นนฺติ ฯ สา คนฺตฺวา ปกฺโกสิ ฯ โส โพธิสตฺโต เคหํ ปวิสิตฺวา กมฺมารเชฏฺฐกํ วนฺทิตฺวา อฏฺฐาสิ ฯ อถ นํ โส กตรคามวาสิโกสีติ ปุจฺฉิ ฯ อสุกคามวาสิโกมฺหิ อสุกกมฺมารสฺส นาม ปุตฺโตติ ฯ กสฺมา อิธาคโตสีติ ฯ สูจิวิกฺกีณตฺถายาติ อาห ฯ สูจึ เต ปสฺสามาติ ฯ โพธิสตฺโต อตฺตโน คุณํ สพฺเพสํ มชฺเฌ ปกาเสตุกาโม นนุ เอกกานํ โวโลกิตโต สพฺเพสํ มชฺเฌ โวโลกิตุํ วรตรนฺติ อาห ฯ โส สาธุ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๗.

ตาตาติ สพฺเพ กมฺมาเร สนฺนิปาเตตฺวา เตหิ ปริวุโต อาหร ตาต มยํ ปสฺสาม เต สูจินฺติ อาห ฯ อาจริย เอกํ อธิกรณญฺจ อุทกปุณฺณญฺจ กํสถาลํ อาหราเปถาติ ฯ โส อาหราเปสิ ฯ โพธิสตฺโต โอวฏฺฏิกโต สูจินาฬิกํ วิวริตฺวา อทาสิ ฯ กมฺมารเชฏฺฐโก ตโต สูจึ นีหริตฺวา อยํ ตาต สูจีติ ปุจฺฉิ ฯ นายํ สูจิ สูจิโกสโก เอโสติ ฯ โส อุปธาเรนฺโต เนวนฺตํ น โกฏึ อทฺทส ฯ โพธิสตฺโต อาหราเปตฺวา นเขน โกสกํ อปเนตฺวา อยํ สูจิ อยํ โกสโกติ มหาชนสฺส ทสฺเสตฺวา สูจึ อาจริยสฺส หตฺเถ โกสกํ ปาทมูเล ฐเปสิ ฯ ปุน เตน อยํ มญฺเญ ตาต สูจีติ วุตฺโต อยํปิ น สูจิ สูจิโกสโกเยวาติ วตฺวา นเขน ปหรนฺโต ปฏิปาฏิยา ฉ โกสเก กมฺมารเชฏฺฐกสฺส ปาทมูเล ฐเปตฺวา อยํ สูจีติ ตสฺส หตฺเถ ฐเปสิ ฯ กมฺมารสหสฺสา องฺคุลิโย โปเฐสุํ เจลุกฺเขปา ปวตฺตยึสุ ฯ อถ นํ กมฺมารเชฏฺฐโก ตาต อิมาย สูจิยา กึ พลนฺติ ปุจฺฉิ ฯ อาจริย พลวตา ปุริเสน อธิกรณํ อุกฺขิปาเปตฺวา อธิกรณิยา เหฏฺฐา อุทกปาฏึ ฐปาเปตฺวา อธิกรณิยา มชฺเฌ อิมํ สูจึ ปหรถาติ ฯ โส ตถา กาเรตฺวา อธิกรณิยา มชฺเฌ สูจึ อคฺเค ปหริ ฯ สา อธิกรณึ วินิวิชฺฌิตฺวา อุทกปิฏฺเฐ เกสคฺคมตฺตมฺปิ อุทฺธํ วา อโธ วา อหุตฺวา ติริยํ ปติฏฺฐาสิ ฯ สพฺเพ กมฺมารา อมฺเหหิ เอตฺตกํ กาลํ กมฺมารา นาม เอทิสา โหนฺตีติ สุตวเสนปิ น สุตปุพฺพนฺติ องฺคุลิโย โปเฐตฺวา เจลุกฺเขปสหสฺสานิ ปวตฺตยึสุ ฯ กมฺมารเชฏฺฐโก ธีตรํ ปกฺโกสาเปตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๘.

ตสฺมึเยว จ ปริสมชฺเฌ อยํ กุมาริกา ตุยฺหํเยว อนุจฺฉวิกาติ อุทกํ ปาเตตฺวา อทาสิ ฯ โส อปรภาเค กมฺมารเชฏฺฐกสฺส อจฺจเยน ตสฺมึ คาเม กมฺมารเชฏฺฐโก อโหสิ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา กมฺมารเชฏฺฐกสฺส ธีตา ราหุลมาตา อโหสิ ปณฺฑิตกมฺมารปุตฺโต ปน อหเมวาติ ฯ สูจิชาตกํ ทุติยํ ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๙ หน้า ๗๒-๗๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=1420&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=1420&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=911              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=4091              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=4064              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=4064              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]