บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๙

เนรุชาตกํ กาโกลา กากสงฺฆา จาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต อญฺญตรํ ภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ โส กิร สตฺถุ สนฺติเก กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา เอกํ ปจฺจนฺตคามํ อคมาสิ ฯ มนุสฺสา ตสฺส อิริยาปเถ ปสีทิตฺวา ตํ โภเชตฺวา ปฏิญฺญํ คเหตฺวา อรญฺเญ ปณฺณสาลํ กตฺวา ตตฺถ วสาเปสุํ อติวิย จสฺส สกฺการํ กรึสุ ฯ อถญฺเญ สสฺสตวาทา อาคมึสุ ฯ เต เตสํ วจนํ สุตฺวา เถรสฺส วาทํ วิสฺสชฺเชตฺวา สสฺสตวาเท คเหตฺวา เตสํเยว สกฺการํ กรึสุ ฯ ตโต อุจฺเฉทวาทา อาคมึสุ ฯ เต สสฺสตวาเท วิสฺสชฺเชตฺวา อุจฺเฉทวาเท คณฺหึสุ ฯ อถญฺเญ อเจลกวาทา อาคมึสุ ฯ เต อุจฺเฉทวาเท วิสฺสชฺเชตฺวา อเจลกวาทํ คณฺหึสุ ฯ โส เตสํ คุณาคุณํ อชานนฺตานํ มนุสฺสานํ สนฺติเก ทุกฺเขน วสิตฺวา วุตฺถวสฺโส ปวาเรตฺวา สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา กตปฏิสนฺถาโร กหํ วสฺสํ วุตฺโถสีติ วุตฺเต ปจฺจนฺตํ นิสฺสาย ภนฺเตติ วตฺวา สุขํ วุตฺโถสีติ ปุฏฺโฐ ภนฺเต คุณาคุณํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖.

อชานนฺตานํ สนฺติเก ทุกฺขํ วุตฺโถสฺมีติ ฯ สตฺถา ภิกฺขุ โปราณกปณฺฑิตา ติรจฺฉานโยนิยํ นิพฺพตฺตาปิ คุณาคุณํ อชานนฺเตหิ สทฺธึ เอกทิวสํปิ น วสึสุ ตฺวํ อตฺตโน คุณาคุณํ อชานฏฺฐาเน กสฺมา วสีติ วตฺวา เตน ยาจิโต อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต สุวณฺณหํสโยนิยํ นิพฺพตฺติ กนิฏฺฐภาตาปิสฺส อตฺถิ เต จิตฺตกูฏปพฺพเต วสนฺตา หิมวนฺตปฺปเทเส สยํชาตสาลึ ขาทนฺติ ฯ เต เอกทิวสํ ตตฺถ จริตฺวา จิตฺตกูฏํ อาคจฺฉนฺตา อนฺตรามคฺเค เอกํ เนรุํ นาม กญฺจนปพฺพตํ ทิสฺวา ตสฺส มตฺถเก นิสีทึสุ ฯ ตํ ปน ปพฺพตํ นิสฺสาย วสนฺตา สกุณา สสา จตุปฺปาทา จ โคจรภูมิยํ นานาวณฺณา โหนฺติ ปพฺพตํ ปวิฏฺฐกาลโต ปฏฺฐาย ตสฺโสภาเสน สุวณฺณวณฺณา โหนฺติ ฯ ตํ ทิสฺวา โพธิสตฺตสฺส กนิฏฺโฐ ตํ การณํ อชานิตฺวา กึ นุ โข เอตํ การณนฺติ ภาตรา สทฺธึ สลฺลปนฺโต เทฺว คาถา อภาสิ กาโกลา กากสงฺฆา จ มยญฺจ ปตตํ วรา สพฺเพว สทิสา โหม อิมํ อาคมฺม ปพฺพตํ ฯ อิธ สีหา จ พฺยคฺฆา จ สกุณา จ มิคาธมา สพฺเพว สทิสา โหนฺติ อยํ โก นาม ปพฺพโตติ ฯ ตตฺถ กาโกลาติ วนกากา ฯ กากสงฺฆาติ ปกติกากสงฺฆา วา ฯ ปตตํ วราติ ปกฺขีนํ เสฏฺฐา ฯ สทิสา โหมาติ สทิสวณฺณา โหม ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗.

ตสฺส วจนํ สุตฺวา โพธิสตฺโต ตติยํ คาถมาห อิมํ เนรุนฺติ ชานนฺติ มนุสฺสา ปพฺพตุตฺตมํ อิธ วณฺเณน สมฺปนฺนา วสนฺติ สพฺพปาณิโนติ ฯ ตตฺถ อิธ วณฺเณนาติ อิมสฺมึ เนรุปพฺพเต โอภาเสน วณฺณสมฺปนฺนา หุตฺวา ฯ ตํ สุตฺวา กนิฏฺโฐ เสสคาถา อภาสิ อมานนา ยตฺถ สิยา สนฺตานํ วา วิมาน วา หีนสมานนา วาปิ น ตตฺถ วสตี วเส ฯ ยตฺถ อลโส ทกฺโข จ สูโร ภีรุ จ ปูชิยา น ตตฺถ สนฺโต วสนฺติ อวิเสสกเร นเค ฯ นายํ เนรุ วิภชติ หีนมุกฺกฏฺฐมชฺฌิเม อวิเสสกาโร เนรุ หนฺท เนรุํ ชหามเสติ ฯ ตตฺถ ปฐมคาถาย อตฺโถ ยตฺถ สนฺตานํ ปณฺฑิตานํ สีลสมฺปนฺนานํ มานนสฺส อภาเวน อมานนา จ อวมานนา จ อวมานวเสน วิมานนา วา หีนานํ วา ทุสฺสีลานํ วา สมานนา วา สิยา ตตฺถ น วเส น วเสยฺย ฯ ปูชิยาติ เอเต เอตฺถ เอกสทิสาย ปูชาย ปูชนียา โหนฺติ สมกํ สกฺการํ ลภนฺติ ฯ หีนมุกฺกฏฺฐมชฺฌิเมติ ชาติโคตฺตกุลปฺปเทสสีลาจารญาณาทีหิ หีเน จ มชฺฌิเม จ อุกฺกฏฺเฐ จ อยํ น วิภชติ ฯ หนฺทาติ อุปสคฺคตฺเถ นิปาโต ฯ ชหามเสติ ปริจฺจชาม ฯ เอวญฺจ ปน วตฺวา อุโภปิ เต หํสา อุปฺปติตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘.

จิตฺตกูฏเมว คตา ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ สจฺจปริโยสาเน โส ภิกฺขุ โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหิ ฯ ตทา กนิฏฺฐหํโส อานนฺโท อโหสิ เชฏฺฐกหํโส ปน อหเมวาติ ฯ เนรุชาตกํ จตุตฺถํ ฯ

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๙ หน้า ๒๕-๒๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=494&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=494&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=849 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=3895 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=3862 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=3862 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27