ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๙ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๕ ฉกฺก-ทสกนิปาต

                      โกสมฺพิยชาตกํ
     ปุถุสทฺโทติ อิทํ สตฺถา โกสมฺพึ นิสฺสาย โฆสิตาราเม
วิหรนฺโต โกสมฺพิยํ ภณฺฑนการเก อารพฺภ กเถสิ ฯ วตฺถุํ
โกสมฺพิกฺขนฺธเก อาคตเมว ฯ อยํ ปเนตฺถ สงฺเขโป ฯ
     ตทา กิร เทฺว ภิกฺขู เอกสฺมึ อาวาเส วสึสุ วินยธโร จ
สุตฺตนฺติโก จ ฯ เตสุ สุตฺตนฺติโก เอกทิวสํ สรีรวลญฺชํ กตฺวา
อุทกโกฏฺฐเก อาจมนอุทกาวเสสํ ภาชเน ฐเปตฺวา นิกฺขมิ ฯ ปจฺฉา
วินยธโร ตตฺถ ปวิฏฺโฐ ตํ อุทกํ ทิสฺวา นิกฺขมิตฺวา อิตรํ ปุจฺฉิ
อาวุโส ตยา อุทกํ ฐปิตนฺติ ฯ อาม อาวุโสติ ฯ กึ ปเนตฺถ
อาปตฺติภาวํ น ชานาสีติ ฯ อาม น ชานามีติ ฯ อาวุโส
เอตฺถาปตฺตีติ ฯ เตนหิ ปฏิกริสฺสามิ นนฺติ ฯ สเจ ปน เต อาวุโส
อสญฺจิจฺจ อสติยา กตํ นตฺถิ อาปตฺตีติ ฯ โส ตสฺสา อาปตฺติยา
อนาปตฺติทิฏฺฐิ อโหสิ ฯ วินยธโรปิ อตฺตโน นิสฺสิตฺตกานํ อยํ
สุตฺตนฺติโก อาปตฺตึ อาปชฺชมาโนปิ น ชานาตีติ อาโรเจสิ ฯ เต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๔.

ตสฺส นิสฺสิตฺตเก ทิสฺวา ตุมฺหากํ อุปชฺฌาโย อาปตฺตึ อาปชฺชิตฺวา อาปตฺติภาวํ น ชานาตีติ อาหํสุ ฯ เต คนฺตฺวา อตฺตโน อุปชฺฌายสฺส อาโรเจสุํ ฯ โส เอวมาห อยํ วินยธโร ปุพฺเพ อนาปตฺตีติ วตฺวา อิทานิ อาปตฺตีติ วทติ มุสาวาที เอโสติ ฯ เต คนฺตฺวา ตุมฺหากํ อุปชฺฌาโย มุสาวาทีติ เอวมฺปิ อญฺญมญฺญํ กลหํ กรึสุ ฯ ตโต วินยธโร โอกาสํ ลภิตฺวา ตสฺสา อาปตฺติยา อทสฺสเน อุกฺเขปนียกมฺมํ อกาสิ ฯ ตโต ปฏฺฐาย เตสํ ปจฺจยทายกา อุปาสิกาปิ เทฺว โกฏฺฐาสา อเหสุํ โอวาทปฏิคฺคาหกา ภิกฺขุนิโยปิ อารกฺขเทวตาปิ ตาสํ สนฺทิฏฺฐสมฺภตฺตา อากาสฏฺฐกเทวตาปิ ยาว พฺรหฺมโลกา สพฺเพ ปุถุชฺชนา เทฺว ปกฺขา อเหสุํ ยาว อกนิฏฺฐภวนา ปน อิทํ โกลาหลํ อคมาสิ ฯ อเถโก ภิกฺขุ ตถาคตํ อุปสงฺกมิตฺวา อุกฺเขปกานํ ธมฺมิเกเนว กมฺเมนายํ อุกฺขิตฺโตติ อุกฺขิตฺตานุวตฺตกานํ อธมฺมิเกน กมฺเมน อุกฺขิตฺโตติ ลทฺธึ อุกฺเขปเกหิ วาริยมานานมฺปี เตสํ ตํ อนุปริวาเรตฺวา วิจรณภาวํ จ สตฺถุ อาโรเจสิ ฯ ภควา สมคฺโค กิร โหตูติ เทฺว วาเร เปเสตฺวา น อิจฺฉนฺติ ภนฺเต สมคฺคา ภวิตุนฺติ สุตฺวา ตติยวาเร ภินฺโน ภิกฺขุสงฺโฆ ภินฺโน ภิกฺขุสงฺโฆติ เตสํ สนฺติกํ คนฺตฺวา อุกฺเขปกานํ อุกฺเขปเน อิตเรสญฺจ อาปตฺติยา อทสฺสเน อาทีนวํ วตฺวา ปกฺกามิ ฯ ปุน เตสํ ตตฺเถว เอกสีมายํ อุโปสถาทีนิ กริตฺวา ภตฺตคฺคาทีสุ ภณฺฑนชาตานํ อาสนนฺตริกาย นิสีทิตพฺพนฺติ ภตฺตคฺเค วตฺตํ ปญฺญาเปตฺวา อิทานิ ภณฺฑนชาตา วิหรนฺตีติ สุตฺวา สตฺถา คนฺตฺวา อลํ ภิกฺขเว มา ภณฺฑนนฺติ อาทีนิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๕.

วตฺวา อญฺญตเรน ภิกฺขุนา อธมฺมวาทินา ภควโต วิเหสํ อนิจฺฉนฺเตน อาคเมตุ ภนฺเต ภควา ธมฺมสามิ อปฺโปสฺสุกฺโก ภนฺเต ภควา ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารํ อนุยุตฺโต วิหรตุ มยเมเตน ภณฺฑเนน กลเหน วิคฺคเหน วิวาเทน ปญฺญายิสฺสามาติ วุตฺเต ภูตปุพฺพํ ภิกฺขเว พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺโต นาม กาสิกราชา อโหสีติ พฺรหฺมทตฺเตน ทีฆีติสฺส โกสลรญฺโญ รชฺชํ อจฺฉินฺทิตฺวา อญฺญาตกเวเสน วสนฺตสฺส มาริตภาวญฺเจว ทีฆาวุกุมาเรน อตฺตโน ชีวิเต ทินฺเน ตโต ปฏฺฐาย เตสํ สมคฺคภาวญฺจ กเถตฺวา เตสํ หิ นาม ภิกฺขเว ราชูนํ อาทินฺนทณฺฑานํ อาทินฺนสตฺถานํ เอวรูปํ ขนฺติโสรจฺจํ ภวิสฺสติ อิธ โข ตํ ภิกฺขเว โสเภถ ยํ ตุมฺเห เอวํ สฺวากฺขาเต ธมฺมวินเย ปพฺพชิตา สมานา ขมา จ ภเวยฺยาถ โสรตา จาติ โอวทิตฺวา ทุติยมฺปิ ตติยมฺปิ อลํ ภิกฺขเว มา ภณฺฑนนฺติ วาเรตฺวา อโนรมนฺเตปิ ทิสฺวา ปริยาทินฺนรูปา โข อิเมเต โมฆปุริสา นยิเม สุกรา สญฺญาเปตุนฺติ ปกฺกมิตฺวา ปุนทิวเส ปิณฺฑปาต- ปฏิกฺกนฺโต คนฺธกุฏิยา โถกํ วิสมิตฺวา เสนาสนํ สํสาเมตฺวา อตฺตโน ปตฺตจีวรมาทาย สงฺฆมชฺเฌ อากาเส ฐตฺวา อิมา คาถา อภาสิ ปุถุสทฺโท สมชโน น พาโล โกจิ มญฺญถ สงฺฆสฺมึ ภิชฺชมานสฺมึ นาญฺญํ ภิยฺโย อมญฺญรุํ ฯ ปริมุฏฺฐา ปณฺฑิตาภาสา วาจาโคจร ภาณิโน ยาวิจฺฉนฺติ มุขายามํ เยน นีตา น ตํ วิทู ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๖.

อกฺโกจฺฉิ มํ อวธิ มํ อชินิ มํ อหาสิ เม เย จ ตํ อุปนยฺหนฺติ เวรํ เตสํ น สมฺมติ ฯ อกฺโกจฺฉิ มํ อวธิ มํ อชินิ มํ อหาสิ เม เย จ ตํ นูปนยฺหนฺติ เวรํ เตสูปสมฺมติ ฯ น หิ เวเรน เวรานิ สมฺมนฺตีธ กุทาจนํ อเวเรน จ สมฺมนฺติ เอส ธมฺโม สนนฺตโน ฯ ปเร จ น วิชานนฺติ มยเมตฺถ ยมามเส เย จ ตตฺถ วิชานนฺติ ตโต สมฺมนฺติ เมธคา ฯ อฏฺฐิจฺฉินฺนา ปาณหรา ควาสฺสธนหาริโน รฏฺฐํ วิลุมฺปมานานํ เตสมฺปิ โหติ สงฺคติ กสฺมา ตุมฺหาก โน สิยา ฯ สเจ ลเภถ นิปกํ สหายํ สทฺธิญฺจรํ สาธุวิหาริ ธีรํ อภิภุยฺย สพฺพานิ ปริสฺสยานิ จเรยฺย เตนตฺตมโน สตีมา ฯ โน เจ ลเภถ นิปกํ สหายํ สทฺธิญฺจรํ สาธุวิหาริ ธีรํ ราชาว รฏฺฐํ วิชิตํ ปหาย เอโก จเร มาตงฺครญฺเญว นาโค ฯ เอกสฺส จริตํ เสยฺโย นตฺถิ พาเล สหายตา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๗.

เอโก จเร น จ ปาปานิ กยิรา อปฺโปสฺสุกฺโก มาตงฺครญฺเญว นาโคติ ฯ ตตฺถ ปุถุ มหา สทฺโท อสฺสาติ ปุถุสทฺโท ฯ สมชโนติ สมาโน เอกสทิโส ชโน สพฺโพวายํ ภณฺฑนการกชโน สมนฺตโต สทฺทนิจฺฉารเณน ปุถุสทฺโท เจว สทิโส จาติ วุตฺตํ โหติ ฯ น พาโล โกจิ มญฺญถาติ ตตฺถ โกจิ เอโกปิ อหํ พาโลติ น มญฺเญถ สพฺเพ ปณฺฑิตมานิโน สพฺโพวายํ ภณฺฑนการโก ชโนเยว ฯ นาญฺญํ ภิยฺโย อมญฺญรุนฺติ โกจิ เอโกปิ อหํ พาโลติ น มญฺญิตฺถ ภิยฺโย จ สงฺฆสฺมึ ภิชฺชมาเน อญฺโญปิ เอโก มยฺหํ การเณน สงฺโฆ ภิชฺชตีติ อิทํ การณํ น มญฺญิตฺถาติ อตฺโถ ฯ ปริมุฏฺฐาติ มุฏฺฐสฺสติโน ฯ ปณฺฑิตาภาสาติ อตฺตโน ปณฺฑิตมาเนน ปณฺฑิตสทิสา วาจาโคจร ภาณิโนติ ราการสฺส รสฺสาเทโส กโต วาจา- โคจรา น สติปฏฺฐานาทิอริยธมฺมโคจรา ภาณิโน จ กถภาณิโน ฯ ยาวิจฺฉนฺติ มุขายามนฺติ ยาว มุขํ อายามิตุํ อิจฺฉนฺติ ตาว ปสาเรตฺวา อคฺคปาเทหิ ฐตฺวา ภาณิโน ฯ เอโกปิ สงฺฆคารเวน มุขสงฺโกปนํ น กโรตีติ อตฺโถ ฯ เยน นีตาติ เยน ภณฺฑเนน อิมํ นิลฺลชฺชีภาวํ นีตา ฯ น ตํ วิทูติ เอวํ อาทีนวํ อิทนฺติ น ตํ ชานนฺติ ฯ เย จ ตํ อุปนยฺหนฺตีติ ตํ อกฺโกจฺฉิ มนฺติ อาทิกํ อาการํ เย อุปนยฺหนฺติ ฯ สนนฺตโนติ โปราโณ ฯ ปเรติ ปณฺฑิเต ฐเปตฺวา ตโต อญฺเญ ภณฺฑนการกา ปเร นาม เต เอตฺถ สงฺฆมชฺเฌ โกลาหลํ กโรนฺตา มยํ ยมามเส อุปรมาม มยํ นสฺสาม

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๘.

มยํ สตตํ สมีปํ มจฺจุสนฺติกํ คจฺฉามาติ น ชานนฺติ ฯ เย จ ตตฺถ วิชานนฺตีติ เย ตตฺถ ปณฺฑิตา มยํ มจฺจุสมีปํ คจฺฉามาติ วิชานนฺติ ฯ ตโต สมฺมนฺติ เมธคาติ ภิกฺขเว เอวํ หิ เต ชานนฺตา โยนิโสมนสิการํ อุปฺปาเทตฺวา เมธคานํ กลหานํ วูปสมาย ปฏิปชฺชนฺติ ฯ อฏฺฐิจฺฉินฺนาติ อยํ คาถา พฺรหฺมทตฺตญฺจ ทีฆาวุกุมารญฺจ สนฺธาย วุตฺตา ฯ เตสมฺปิ โหติ สงฺคติ กสฺมา ตุมฺหากํ น โหติ เยสํ โว เนว มาตาปิตูนํ อฏฺฐีนิ ฉินฺนานิ น ปาณา หตา น ควาสฺสธนานิ คหิตานิ ฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ ภิกฺขเว เตสํ หิ นาม อาทินฺนทณฺฑานํ ราชูนํ เอวรูปา สงฺคติ สมาคโม อาวาห- วิวาหสมฺพนฺธํ กตฺวา เอกโต ปานโภชนํ โหติ ตุมฺเห เอวรูเป สาสเน ปพฺพชิตฺวา อตฺตโน เวรมตฺตมฺปิ นิสฺสชฺชิตุํ น สกฺโกถ โก ตุมฺหากํ ภิกฺขุภาโวติ ฯ สเจ ลเภถาติ อาทิคาถาโย ปณฺฑิต- สหายสฺส จ พาลสหายสฺส จ วณฺณาวณฺณทีปนตฺถํ วุตฺตา ฯ อภิภุยฺย สพฺพานิ ปริสฺสยานีติ สพฺเพ ปากฏปริสฺสเย จ ปฏิจฺฉนฺน- ปริสฺสเย จ อภิภวิตฺวา เตน สทฺธึ อตฺตมโน สติมา จเรยฺย ฯ ราชาว รฏฺฐํ วิชิตนฺติ ยถา อตฺตโน วิชิตํ รฏฺฐํ มหาชนกราชา จ อรินฺทมราชา จ ปหาย เอกโกว จรึสุ เอวญฺจเรยฺยาติ อตฺโถ ฯ มาตงฺครญฺเญว นาโคติ มาตงฺโคติ หตฺถี วุจฺจติ นาโคติ มหนฺตาธิ- วจนเมตํ ฯ ยถา หิ มาตุโปสโก มาตงฺคนาโค อรญฺเญ เอกโก จริ น จ ปาปานิ อกาสิ ยถา จ สีลวหตฺถี นาโค ยถา จ ปาริเลยฺยโก เอวํ เอโก จเร น จ ปาปานิ กยิราติ วุตฺตํ โหติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๙.

สตฺถา เอวํ กเถตฺวาปิ เต ภิกฺขู สมคฺเค กาตุํ อสกฺโกนฺโต พาลกโลณการามคามํ คนฺตฺวา ภคฺคุตฺเถรสฺส เอกีภาเว อานิสํสํ กเถตฺวา ตโต ติณฺณํ กุลปุตฺตานํ วสนฏฺฐานํ คนฺตฺวา เตสํ สามคฺคิรเส อานิสํสํ กเถตฺวา ตโต ปาริเลยฺยกวนสณฑํ คนฺตฺวา ตตฺถ เตมาสํ วสิตฺวา ปุน โกสมฺพิยํ อนาคนฺตฺวา สาวตฺถิยเมว อคมาสิ ฯ โกสมฺพิวาสิโนปิ อุปาสกา อิเม โข อยฺยา โกสมฺพิกา ภิกฺขู พหุโน อมฺหากํ อนตฺถสฺส การกา อิเมหิ อุพฺพาฬฺโห ภควา ปกฺกนฺโต มยํ อิเมสํ เนว อภิวาทนาทีนิ กริสฺสาม น อุปคตานํ ปีณฺฑปาตํ ทสฺสาม เอวํ อิเม ปกฺกมิสฺสนฺติ วา วิพฺภมิสฺสนฺติ วา ภควนฺตํ วา ปสาเทสฺสนฺตีติ สมนฺตยิตฺวา ตถา อกํสุ ฯ เต เตน ทณฺฑกมฺเมน ปีฬิตา สาวตฺถึ คนฺตฺวา ภควนฺตํ ขมาเปสุํ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ปิตา สุทฺโธทนมหาราชา อโหสิ มาตาว มหามายา ทีฆาวุกุมาโร อหเมวาติ ฯ โกสมฺพิยชาตกํ ทุติยํ ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๙ หน้า ๓๔๓-๓๔๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=6917&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=6917&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1216              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=5127              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=5172              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=5172              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]