ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๙ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๕ ฉกฺก-ทสกนิปาต

                     สิริกาลกณฺณิชาตกํ
     กา นุ กาเลน วณฺเณนาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
อนาถปิณฺฑิกํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     โส หิ โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐิตกาลโต ปฏฺฐาย อขณฺฑานิ
ปญฺจ สีลานิ รกฺขติ ฯ ภริยาปิสฺส ปุตฺตธีตโรปิ ทาสาปิ ภตึ
คเหตฺวา กมฺมํ กโรนฺตา กมฺมกราปิ สพฺเพ รกฺขึสุเยว ฯ อเถกทิวสํ
ภิกฺขู ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ อาวุโส อนาถปิณฺฑิโก สุจิ
เจว สุจิปริวาโร จ หุตฺวา จรตีติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย
นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย
นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพปิ โปราณกปณฺฑิตาปิ
สุจิ เจว สุจิปริวารา จ อเหสุนฺติ วตฺวา เตหิ ยาจิโต อตีตํ อาหร
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
เสฏฺฐี หุตฺวา ทานํ อทาสิ สีลํ รกฺขิ อุโปสถกมฺมํ กริ
ภริยาปิสฺส ปญฺจ สีลานิ รกฺขติ ปุตฺตธีตโรปิ ทาสกมฺมกรโปริสาปิ
รกฺขนฺติ ฯ โส สุจิปริวารเสฏฺฐีเตฺวว ปญฺญายิตฺถ ฯ อเถกทิวสํ
โส จินฺเตสิ สเจ มยา สุจิปริวารสีโล โกจิ อาคมิสฺสติ ตสฺส
มม นิสีทนปลฺลงฺกํ วา นิปชฺชนสยนํ วา ทาตุํ น ยุตฺตํ อนุจฺฉิฏฺฐํ
อปริภุตฺตํ ทาตุํ วฏฺฏตีติ ฯ อถ อตฺตโน อุปฏฺฐาเนเยว เอกปสฺเสน
อปริภุตฺตํ ปลฺลงฺกญฺจ สยนญฺจ ปญฺญาเปสิ ฯ ตสฺมึ สมเย
จาตุมฺมหาราชิกเทวโลเก วิรูปกฺขมหาราชสฺส ธีตา กาลกณฺณี จ
นาม ธตรฏฺฐมหาราชสฺส ธีตา สิรี จ นามาติ อิมา เทฺว พหุํ
คนฺธมาลํ อาทาย อโนตตฺเต กีฬิสฺสามาติ อโนตตฺตติตฺถํ อาคจฺฉึสุ ฯ
ตสฺมึ ปน อโนตตฺตทเห พหูนิ ติตฺถานิ เตสุ พุทฺธานํ ติตฺเถ
พุทฺธาว นหายนฺติ ปจฺเจกพุทฺธานํ ติตฺเถ ปจฺเจกพุทฺธาว นหายนฺติ
ภกฺขูนํ ติตฺเถ ภิกฺขูว นหายนฺติ ตาปสานํ ติตฺเถ ตาปสาว
นหายนฺติ จาตุมฺมหาราชิกาทีสุ ฉสุ สคฺเคสุ เทวปุตฺตานํ ติตฺเถ
เทวปุตฺตาว นหายนฺติ เทวธีตานํ ติตฺเถ เทวธีตาว นหายนฺติ ฯ
ตตฺรีมา เทฺว คนฺตฺวา อหํ ปฐมํ นหายิสฺสามิ อหํ ปฐมนฺติ
ติตฺถตฺถาย กลหํ กรึสุ ฯ กาลกณฺณี อหํ โลกํ ปาเลมิ วิจาเรมิ
ตสฺมา ปฐมํ นหายิตุํ ยุตฺตมฺหีติ วทติ ฯ สิรี อหํ มหาราชสฺส
อิสฺสริยทายิกาย สมฺมาปฏิปทาย ฐิตา ตสฺมา ปฐมํ นหายิตุํ
ยุตฺตมฺหีติ วทติ ฯ ตา อมฺเหสุ กํ ปฐมํ นหายิตุํ ยุตฺตรูปํ วา
อยุตฺตรูปํ วา จตฺตาโร มหาราชา ชานิสฺสนฺตีติ เตสํ สนฺติกํ
คนฺตฺวา อมฺเหสุ กา ปฐมํ อโนตตฺตทเห นหายิตุํ ยุตฺตรูปาติ
ปุจฺฉึสุ ฯ ธตรฏฺฐวิรูปกฺขา น สกฺกา อมฺเหหิ วินิจฺฉิตุนฺติ
วิรุฬฺหกเวสฺสวณานํ ภารมกํสุ ฯ เต อมฺเหปิ วินิจฺฉิตุํ น สกฺขิสฺสาม
สกฺกสฺส ปาทมูลเมว เปสิสฺสามาติ ตา สกฺกสฺส สนฺติกํ เปเสสุํ ฯ
สกฺโก ตาสํ วจนํ สุตฺวา จินฺเตสิ อิมา เทฺวปิ มม ปริสานญฺเญว
ธีตโร น สกฺกา มยา อิมํ อฏฺฏํ วินิจฺฉิตุนฺติ ฯ อถ สกฺโก
อาห พาราณสิยํ สุจิปริวาโร นาม เสฏฺฐี อตฺถิ ตสฺส ฆเร
อนุจฺฉิฏฺฐาสนญฺเจว อนุจฺฉิฏฺฐสยนญฺจ ปญฺญตฺตํ ยา ตตฺถ นิสีทิตุํ
วา สยิตุํ วา ลภติ สา ปฐมํ นหายิตุํ ยุตฺตรูปาติ ฯ ตํ
สุตฺวา กาลกณฺณี ตํขณญฺเญว นีลวตฺถํ นิวาเสตฺวา นีลวิเลปนํ
วิลิมฺปิตฺวา นีลมณิปิลนฺธนํ ปิลนฺธิตฺวา ยนฺตปาสาโณ วิย เทวโลกโต
โอตริตฺวา มชฺฌิมยามสมนนฺตรเมว เสฏฺฐิโน ปาสาทสฺส อุปฏฺฐานทฺวาเร
สยนสฺส อวิทูเร ฐาเน นีลรํสึ วิสฺสชฺเชตฺวา อากาเส อฏฺฐาสิ ฯ
เสฏฺฐี โอโลเกตฺวา นํ อทฺทส สห ทสฺสเนเนวสฺส อปฺปิยา
อโหสิ อมนาปา ฯ โส ตาย สทฺธึ สลฺลปนฺโต ปฐมํ คาถมาห
        กา นุ กาเลน วณฺเณน     น จาสิ ปิยทสฺสนา
        กา วา ตฺวํ กสฺส วา ธีตา  กถํ ชาเนมุ ตํ มยนฺติ ฯ
     ตตฺถ กาเลนาติ นีเลน ฯ วณฺเณนาติ สรีรวณฺเณน
วตฺถาภรณวณฺเณน จ ฯ น จาสิ ปิยทสฺสนาติ ธาตุโส ภิกฺขเว
สตฺตา สํสรนฺตีติ วุตฺตํ ฯ อยญฺจ เทวธีตา อนาจารา ทุสฺสีลา
ตสฺมา สา สห ทสฺสเนเนวสฺส อปฺปิยา ชาตา เตเนวมาห
กา วา ตฺวนฺติ กา จ ตฺวํ อยเมว วา ปาโฐ ฯ
     ตํ สุตฺวา กาลกณฺณี ทุติยํ คาถมาห
        มหาราชสฺสหํ ธีตา        วิรูปกฺขสฺส จณฺฑิยา
        อหํ กาลี อลกฺขิกา        กาลกณฺณีติ มํ วิทู
        โอกาสํ ยาจิโต เทหิ      วเสมุ ตว สนฺติเกติ ฯ
     ตตฺถ จณฺฑิยาติ โกธนา โกธนภาเวน หิ มยฺหํ จณฺฑีติ
นามํ กรึสุ ฯ อลกฺขิกาติ นิปฺปญฺญา ฯ มํ วิทูติ เอวํ มํ
จาตุมฺมหาราชิกเทวโลเก ชานนฺติ ฯ วเสมูติ มยํ อชฺช เอกรตฺตึ ตว
สนฺติเก วเสยฺยาม เอกสฺมึ เม อนุจฺฉิฏฺฐาสนสยเน โอกาสํ เทหีติ ฯ
     ตํ สุตฺวา ตโต โพธิสตฺโต ตติยํ คาถมาห
        กึ สีเล กึ สมาจาเร    ปุริเส นิวิสเส ตุวํ
        ปุฏฺฐา เม กาลิ อกฺขาหิ  กถํ ชาเนมุ ตํ มยนฺติ ฯ
     ตตฺถ นิวิสเสติ ตว จิตฺเต นิวิสสิ ปติฏฺฐหสิ ฯ
     ตโต สา อตฺตโน คุณํ กเถนฺตี จตุตฺถํ คาถมาห
        มกฺขี ปลาสี สารมฺภี     อิสฺสุกี มจฺฉรี สโถ
        โส มยฺหํ ปุริโส กนฺโต   ลทฺธํ ยสฺส วินสฺสตีติ ฯ
     ตสฺสตฺโถ โย ปุริโส อตฺตโน กตคุณํ น ชานาติ
คุณมกฺขิโก โหติ อตฺตโน กิสฺสมิญฺจิ การเณ กถิเต กึ อหํ เอตํ
น ชานามีติ ยุคคฺคาหํ คณฺหติ อญฺเญหิ กิญฺจิ กตํ ทิสฺวา
สารมฺภวเสน การณุตฺตรํ กโรติ ปเร ลาภํ ลภนฺเต น ตุสฺสติ
มยฺหํ อิสฺสริยํ ปเรสํ มา โหตุ มยฺหเมว โหตูติ สกสมฺปตฺตึ
คเหตฺวา ปรสฺส ติณคฺเคน เตลพินฺทุมฺปิ น เทติ เกราฏิยลกฺขเณน
สมนฺนาคโต หุตฺวา อตฺตโน สนฺตกํ ปรสฺส อทตฺวา เตหิ เตหิ
อุปาเยหิ ปรสนฺตกเมว ขาทติ ยสฺส ลทฺธํ ธนํ วา ธญฺญํ วา
นสฺสติ น ติฏฺฐติ สุราธุตฺโต วา อกฺขธุตฺโต วา อิตฺถีธุตฺโต
วา หุตฺวา ลทฺธํ ลทฺธํ วินาเสติเยว อยํ เอเตหิ คุเณหิ
สมนฺนาคโต ปุริโส มยฺหํ กนฺโต ปิโย มนาโป เอวรูเป อหํ จิตฺเต
ปติฏฺฐหามีติ ฯ
     อถ สา สยเมว ปญฺจมฉฏฺฐมสตฺตมาปิ คาถา อภาสิ
        โกธโน อุปนาหี จ      ปิสุโณ จ วิเภทโก
        กณฺฐกวาโจ ผรุโส      โส เม กนฺตตโร ตโต ฯ
        อชฺช สุเวติ ปุริโส      สทตฺถํ นาวพุชฺฌติ
        โอวชฺชมาโน กุปฺปติ     เสยฺยโส อติมญฺญติ ฯ
        ทวปฺปลุทฺโธ ปุริโส      สพฺพมิตฺเตหิ ธํสติ
        โส มยฺหํ ปุริโส กนฺโต   ตสฺมึ โหมิ อนามยาติ ฯ
     ตา อิมินาว นเยน วิตฺถาเรตพฺพา ฯ สงฺเขปตฺโถ ปเนตฺถ
โกธโนติ อปฺปมตฺตเกนาปิ กุชฺฌนโก ฯ อุปนาหีติ ปรสฺส อปราธํ
หทเย ฐเปตฺวา สุจิเรนปิ หิ ตสฺส อนตฺถการโก ฯ ปิสุโณติ
ปิสุณวาโจ ฯ วิเภทโกติ อปฺปมตฺตเกนาปิ มิตฺตภินฺทนโก ฯ
กณฺฐกวาโจติ สโทสวาโจ ฯ ผรุโสติ ถทฺธวาโจ ฯ กนฺตตโรติ โส
ปุริโส มยฺหํ ปุริมาปิ กนฺตตโร ปิยตโร ฯ อชฺช สุเวติ อิทํ
กมฺมํ อชฺช กาตพฺพํ อิทํ เสฺว อิทํ ตติยทิวสาทีสูติ เอวํ โย
สทตฺถํ อตฺตโน กิจฺจํ นาวพุชฺฌติ น ชานาติ ฯ โอวชฺชมาโนติ
โอวาทิยมาโน ฯ เสยฺยโส อติมญฺญตีติ ชาติโคตฺตกุลปฺปเทสสีลาจารคุเณหิ
อุตฺตริตรํ อุตฺตมปุคฺคลํ ตฺวํ มยฺหํ กึ ปโหสีติ อติกฺกมิตฺวา
มญฺญติ ฯ ทวปฺปลุทฺโธติ รูปาทีสุ กามคุเณสุ นิรนฺตรทเวน ปลุทฺโธ
อภิภูโต วสํ คโตติ ฯ ธํสตีติ ตยา มยฺหํ กึ กตนฺติ
อาทีนิ วตฺวา สพฺเพเหว มิตฺเตหิ ธํสติ ปริหายติ ฯ หํ จถยาหีติ
อหํ เอเตหิ คุเณหิ สมนฺนาคโต ปุคฺคโล นิทฺทุกฺโข นิสฺโสโก
โหตีติ ตํ ลภิตฺวา อญฺญตฺถ อนาลยา หุตฺวา วสามีติ ฯ
     อถ นํ ครหนฺโต มหาสตฺโต อฏฺฐมํ คาถมาห
        อเปหิ เอตฺโต ตฺวํ กาลิ   เนตํ อมฺเหสุ วิชฺชติ
        อญฺญํ ชนปทํ คจฺฉ        นิคเม ราชธานิโยติ ฯ
     ตตฺถ อเปหีติ อปคจฺฉ ฯ เนตํ อมฺเหสูติ เอตํ มกฺขาทิกํ
ตว ปิยภาวกรณํ อมฺเหสุ น วิชฺชติ นตฺถิ ฯ นิคเม ราชธานิโยติ
อญฺเญ นิคเมปิ อญฺญา ราชธานิโยปิ อญฺญตฺถ คจฺฉ ยตฺถ มยํ
ตํ น ปสฺสาม ตตฺถ คจฺฉาติ ทีเปติ ฯ
     ตํ สุตฺวา กาลกณฺณี ตํ อตีตา หุตฺวา อนนฺตรํ คาถมาห
        อหมฺปิ เจตํ ชานามิ      เนตํ ตุมฺเหสุ วิชฺชติ
        สนฺติ โลเก อลกฺขิกา     สงฺฆรนฺติ พหุํ ธนํ
        อหํ เทโว จ เม ภาตา   อุโภ นํ วิธมามเสติ ฯ
     ตตฺถ เนตํ ตุมฺเหสูติ ยํ มม ปิยภาวกรณํ มกฺขาทิกํ เยน
อหํ อตฺตนาปิ สมนฺนาคตา ตํ ตุมฺเหสุ นตฺถีติ อหมฺปิ เอตํ
ชานาม ฯ สนฺติ โลเก อลกฺขิกาติ อญฺเญ ปน พาลา โลเก
นิสฺสีลา นิปฺปญฺญา สนฺติ ฯ สงฺฆรนฺตีติ เต นิสฺสีลา นิปฺปญฺญาปิ
สมานา เอเตหิ มกฺขิกาทีหิ พหุํ ธนํ สงฺฆรนฺติ ปิณฺฑํ กโรนฺติ ฯ
อุโภ นนฺติ ตํ ปน เอเตหิ สงฺฆริตฺวา ฐปิตํ ธนํ อหญฺจ มยฺหเมว
ภาตา เทโว จ นาม เทวปุตฺโต เต อุโภปิ เอกโต หุตฺวา
วิธมามเส ฯ อมฺหากํ ปน เทวโลเก พหู ทิพฺพปริโภคา อตฺถิ
ทิพฺพานิ สยนานิ ตฺวํ ทเทยฺยาสิ วา น วา โก เม ตยา
ปนตฺโถติ วตฺวา ปกฺกามิ ฯ
     ตสฺสา ปกฺกนฺตกาเล สิรีเทวธีตา สุวณฺณวณฺเณหิ คนฺธวิเลปเนหิ
สุวณฺณาลงฺกาเรนาคนฺตฺวา อุปฏฺฐานทฺวาเร ปีตรํสึ วิสฺสชฺเชตฺวา
สเมหิ ปาเทหิ สมํ ปฐวิยํ ปติฏฺฐาย สคารวา อฏฺฐาสิ ฯ ตํ
ทิสฺวา มหาสตฺโต ปฐมํ คาถมาห
        กา นุ ทิพฺเพน วณฺเณน     ปฐพฺยา สุปติฏฺฐิตา
        กา วา ตฺวํ กสฺส วา ธีตา  กถํ ชาเนมุ ตํ มยนฺติ ฯ
     ตตฺถ ทิพฺเพนาติ วิสิฏฺเฐน อุตฺตเมน ฯ
     ตํ สุตฺวา สิรี ทุติยํ คาถมาห
        มหาราชสฺสหํ ธีตา        ธตรฏฺฐสฺส สิรีมโต
        อหํ สิรี จ ลกฺขี จ        ภูริปญฺญาติ มํ วิทู
        โอกาสํ ยาจิโต เทหิ      วเสมุ ตว สนฺติเกติ ฯ
     ตตฺถ สิรี จ ลกฺขี จาติ สิรีติ จ ลกฺขีติ จ อหเมวํนามา
น อญฺญา ฯ ภูริปญฺญาติ มํ วิทูติ มํ จาตุมฺมหาราชิกเทวโลเก
ปฐวีสมาย วิปุลาย ปญฺญาย สมนฺนาคตาติ ชานนฺติ ฯ วเสมุ
ตว สนฺติเกติ อนุจฺฉิฏฺฐาสเน เจว อนุจฺฉิฏฺฐสยเน จ เอกรตฺตึ
วเสยฺยาม โอกาสํ เม เทหีติ ฯ
     ตโต ปรํ โพธิสตฺโต อาห
        กึสีเล กึสมาจาเร        ปุริเส นิวิสเส ตุวํ
        ปุฏฺฐา เม ลกฺขิ อกฺขาหิ    ยถา ชาเนมุ ตํ มยํ ฯ
                โย วาปิ สีเต อถวาปิ อุณฺเห
                วาตาตเป ฑํสสิรึสเป จ
                อุทฺธํ ปิปาสํ อภิภุยฺย สพฺพํ
                รตฺตินฺทิวํ โย สตตํ นิยุตฺโต
                กาลาคตญฺจ น หาเปติ อตฺถํ
                โส เม มนาโป นิวเส วตมฺหิ ฯ
                อกฺโกธโน มิตฺตวา จาควา จ
                สีลูปปนฺโน อสโถชุภูโต
                สงฺคาหโก สขิโล สณฺหวาโจ
                มหตฺตปตฺโตปิ นิวาตวุตฺติ
                ตสฺสาห โปเส วิปุลา ภวามิ
                อุมฺมี สมุทฺทสฺส ยถาปิ วณฺณํ ฯ
                โย จาปิ มิตฺเต อถวา อมิตฺเต
                เสฏฺเฐ สริกฺเข อถวาปิ หีเน
                อตฺถํ จรนฺตํ อถวา อนตฺถํ
                อาวี รโห สงฺคหเมว วตฺเต
                วาจํ น วชฺชา ผรุสํ กทาจิ
                มตฺตสฺส ชีวสฺส จ ตสฺส โหมิ ฯ
                เอเตส โย อญฺญตรํ ลเภตฺวา
                กนฺตา สิรี มชฺชติ อปฺปมญฺโญ
                ตํ ทิตฺตรูปํ วิสเม จรนฺตํ
                กรีสชาตํว วิวชฺชยามิ ฯ
        อตฺตนา กุรุเต ลกฺขึ    อลกฺขึ กุรุตตฺตนา
        น หิ ลกฺขึ อลกฺขึ วา   อญฺโญ อญฺญสฺส การโกติ ฯ
เสฏฺฐิสฺส ปุจฺฉา โหติ สิริยา วิสชฺชนํ ฯ
     ตตฺถ ฑํสสิรึสเป จาติ ฑํสา วุจฺจติ ปิงฺคลมกฺขิกา สพฺพา
วา มกฺขิกชาติกา อิธ ฑํสาติ อธิปฺเปโต ฯ สิรึสปาติ ทีฆชาติกา ฯ
ฑํสา จ สิรึสปา ฑํสสิรึสปา ตสฺมึ ฑํสสิรึสเป ฯ อิทํ วุตฺต
โหติ โย มหาเสฏฺฐิปุริโส สีเต วา อุณฺเห วา วาตาตเป วา
ฑํสสิรึสเป วา สติ เอเตหิ สีตาทีหิ ปีฬิยมาโนปิ เอตานิ เจว
สีตาทีนิ ขุทฺทํ ปิปาสญฺจาติ สพฺพมฺเปตํ ปริสฺสยํ อภิภุยฺย อภิภวิตฺวา
ติณํ วิย อคเณตฺวา รตฺตินฺทิวํ กสิวณิชฺชาทีสุ เจว ทานสีลาทีสุ จ สตตํ
อตฺตโน กมฺเมสุ นิยุตฺโต อตฺตานํ โยเชตฺวา วตฺตติ ฯ กาลาคตญฺจาติ
กสิกาลาทีสุ กสิอาทีนิ ธนปริจฺจาคสีลรกฺขณธมฺมสฺสวนาทีสุ
กาเลสุ จ ธนปริจฺจชฺชนาทิเภทํ ทิฏฺฐธมฺมสมฺปราเย สุขาวหํ
อตฺถํ น หาเปติ ยุตฺตปยุตฺตกาเล กโรติเยว โส มยฺหํ มนาโป
ตสฺมิญฺจ ปุริเส อหํ นิจฺจํ วสามีติ ฯ อกฺโกธโนติ อธิวาสนกฺขนฺติยา
สมนฺนาคโต ฯ มิตฺตวาติ กลฺยาณมิตฺเตน สมนฺนาคโต ฯ จาควาติ
ธนปริจฺจาคยุตฺโต ฯ สงฺคาหโกติ มิตฺตสงฺคหอามิสสงฺคหธมฺมสงฺคหานํ
การโก ฯ สขิโลติ มุทุวาโจ ฯ สณฺหวาโจติ วิสฏฺฐวจโน ฯ
มหตฺตปตฺโตปิ นิวาตวุตฺตีติ มหนฺตํ ฐานํ วิปุลํ อิสฺสริยํ ปตฺโตปิ
ยเสน อนุทฺธโต นีจวุตฺติ ปณฺฑิตานํ โอวาทกโร โหติ ฯ ตสฺสาห
โปเสติ ตสฺมึ อหํ ปุริเส ฯ วิปุลา ภวามีติ อขุทฺทกา โหมิ โส
หิ มหติยา สิริยา ปทฏฺฐาโน ฯ อุมฺมี สมุทฺทสฺส ยถาปิ วณฺณนฺติ
ยถา นาม สมุทฺทสฺส วณฺณํ โอโลเกนฺตานํ อุปรุปริ อาคจฺฉมานา
อุมฺมิ วิปุลา วิย ขายติ เอวาหํ ตสฺมึ ปุคฺคเล วิปุลา โหมีติ
ทีเปติ ฯ อาวี รโหติ สมฺมุขา จ ปรมฺมุขา จ ฯ สงฺคหเมว
วตฺเตติ เอตสฺมึ มิตฺตาทิเภเท ปุคฺคเล จตุพฺพิธสงฺคหเมว วตฺเตติ
ปวตฺเตติ ฯ น วชฺชาติ โย กทาจิ กิสฺมึจิ กาเล ผรุสวจนํ น
วเทยฺย มธุรวจโนว โหติ ฯ มตสฺส ชีวสฺสาติ ตสฺสาหํ ปุคฺคลสฺส
มตสฺสปิ ชีวนฺตสฺสปิ ภชิตา โหมิ ฯ อิธ โลเกปิ ปรโลเกปิ ตาทิสเมว
ภชามีติ ทสฺเสติ ฯ เอเตส โยติ เอเตสํ สีตาภิภวนาทีนํ เหฏฺฐา
วุตฺตคุณานํ โย ปุคฺคโล เอกํปิ คุณํ ปมชฺชติ ปมุสฺสติ ปุนปฺปุนํ
นานุยุญฺชตีติ อตฺโถ ฯ สิรีติ กนฺตา สิรี กนฺตสิริ ฯ กนฺตํ สิรินฺติ
ตโยปิ ปาฐา ฯ เตสํ วเสน อยํ อตฺถโยชนา โย ปุคฺคโล
สิรึ ลภิตฺวา กนฺตา เม สิริ ยถาฐาเน ฐิตาติ เอเตสํ อญฺญตรํ
คุณํ ปมชฺชติ ปมุสฺสติ ฯ โย วา ปุคฺคโล กนฺตสิริ วิย สิรึ
อิจฺฉนฺโต เอเตสํ คุณานํ อญฺญตรํ ลภิตฺวา ปมชฺชติ ฯ โย วา
ปุคฺคโล ลภิตฺวา กนฺตํ มนาปํ สิรึ เอเตสํ คุณานํ อญฺญตรํ
ปมชฺชติ ฯ อปฺปปญฺโญติ นิปฺปญฺโญ ฯ ตํ ทิตฺตรูปํ วิสเม จรนฺตนฺติ
อหํ อาทิตฺตสภาวํ กายทุจฺจริตาทิเภทํ วิสมํ จรนฺตํ สุจิชาติโก
มนุสฺโส วา ปุคฺคโล คูถกูปํ วิย ทูรโต วิวชฺเชยฺย เอวํ
วิสฺสชฺเชยฺยามีติ ฯ อญฺโญ อญฺญสฺส การโกติ เอวํ สนฺเต ลกฺขึ
วา อลกฺขึ วา อญฺโญ ปุริโส อญฺญสฺส การโก นาม นตฺถิ ฯ
โย โกจิ อตฺตโน ลกฺขึ วา อลกฺขึ วา กโรตีติ ฯ
     เอวํ วตฺวา มหาสตฺโต สิริเทวิยา วจนํ สุตฺวา อภินนฺทิตฺวา
อิทํ อนุจฺฉวิกํ ปลฺลงฺกญฺจ อาสนญฺจ ตุยฺหํเยว อนุจฺฉวิกนฺติ
ปลฺลงฺเก จ อาสเน จ นิสีท เจว นิปชฺช จาติ อาห ฯ สา
ตตฺถ วสิตฺวา ปจฺจูสกาเล นิกฺขมิตฺวา จาตุมฺมหาราชิกเทวโลเก
คนฺตฺวา อโนตตฺตทเห ปฐมํ นหายิตุํ อลภิ ๑- ฯ ตํปิ สยนํ สิริเทวตาย
ปริภุตฺตภาเวน สิริสยนํ นาม ชาตํ ฯ สิริสยนสฺส อยํ วํโส ฯ
อิมินา การเณน ยาวชฺชตนา สิริสยนนฺติ วุจฺจติ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
สิริเทวี อุปฺปลวณฺณา อโหสิ สุจิปริวารเสฏฺฐี ปน อหเมวาติ ฯ
                  สิริกาลกณฺณิชาตกํ สตฺตมํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ปฐมํ นหายิ ฯ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๙ หน้า ๓๙-๔๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=772&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=772&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=869              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=3952              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=3918              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=3918              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]