ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๙ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๕ ฉกฺก-ทสกนิปาต

                       กุกฺกุฏชาตกํ
     นาสฺมเส กตปาปมฺหีติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต วธาย
ปริสกฺกนํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ธมฺมสภายมฺหิ ภิกฺขู เทวทตฺตสฺส อคุณกถํ สมุฏฺฐาเปสุํ อาวุโส
เทวทตฺโต ธนุคฺคหาทิปโยชเนน ทสพลสฺส วธตฺถเมว อุปายํ กโรตีติ ฯ
สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ
ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพเปส
มยฺหํ วธาย ปริสกฺกติเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ
     อตีเต โกสมฺพิยํ โกสมฺพิโก นาม ราชา รชฺชํ กาเรสิ ฯ
ตทา โพธิสตฺโต เอกสฺมึ เวฬุวเน กุกฺกุฏโยนิยํ นิพฺพตฺติตฺวา
อเนกสตกุกฺกุฏปริวาโร อรญฺเญ วสติ ฯ ตสฺสาวิทูเร เอโก เสโน
วสติ ฯ โส อุปาเยน เอเกกํ กุกฺกุฏํ คเหตฺวา ขาทนฺโต ฐเปตฺวา
โพธิสตฺตํ เสเส ขาทิ ฯ โพธิสตฺโต เอกโกว อโหสิ ฯ โส
อปฺปมตฺโต  เวลาย โคจรํ คเหตฺวา เวฬุคฺคหนํ ปวิสิตฺวา วสติ ฯ
โส เสโน ตํ คณฺหิตุํ อสกฺโกนฺโต เอเกน นํ อุปาเยน อุปลาเปตฺวา
คณฺหิสฺสามีติ จินฺเตตฺวา ตสฺสาวิทูเร สาขาย นิลียิตฺวา
สมฺม กุกฺกุฏราช ตฺวํ มยฺหํ กสฺมา ภายสิ อหํ ตยา สทฺธึ
วิสฺสาสํ กาตุกาโม อสุโก นาม ปเทโส สมฺปนฺนโคจโร ตตฺถ
อุโภปิ โคจรํ คเหตฺวา อญฺญมญฺญํ ปิยสํวาสํ วสิสฺสามาติ อาห ฯ
อถ นํ โพธิสตฺโต อาห สมฺม มยฺหํ ตยา สทฺธึ วิสฺสาโส นาม
นตฺถิ คจฺฉ ตฺวนฺติ ฯ สมฺม ตฺวํ มยฺหํ ปุพฺเพ กตปาปตาย น
สทฺทหสิ อิโต ปฏฺฐาย เอวรูปํ น กริสฺสามีติ ฯ น จ มยฺหํ ตาทิเสน
สหาเยน อตฺโถ คจฺเฉว ตฺวนฺติ ฯ อิติ นํ ยาวตติยํ ปฏิกฺขิปิตฺวา
เอตฺตเกหิ องฺเคหิ สมนฺนาคเตน ปุคฺคเลน สทฺธึ วิสฺสาโส นาม
กาตุํ น วฏฺฏตีติ วนฆฏํ อุนฺนาเทนฺโต เทวตาสุ สาธุการํ ททมานาสุ
ธมฺมกถํ สมุฏฐเปนฺโต อิมา คาถาโย อชฺฌภาสิ
        นาสฺมเส กตปาปมฺหิ       นาสฺมเส อลิกวาทิเน
        นาสฺมเส อตฺตตฺถปญฺญมฺหิ    อติสนฺเตปิ นาสฺมเส ฯ
        ภวนฺติ เหเก ปุริสา       โคปิปาสกชาติกา
        ฆสนฺติ มญฺเญ มิตฺตานิ      วาจาย น จ กมฺมุนา ฯ
        สุกฺขญฺชลิปคฺคหีตา         วาจาย ปลิคุณฺฐิตา
        มนุสฺสเผคฺคู นาสิเท       ยสฺมึ นตฺถิ กตญฺญุตา ฯ
        น หิ อญฺญญฺญจิตฺตานํ       อิตฺถีนํ ปุริสาน วา
        นานา วิกตฺวา สํสคฺคํ      ตาทิสํปิ หิ นาสฺมเส ฯ
        อนริยกมฺมํ โอกฺกนฺตํ       อฐิตํ สพฺพฆาตินํ
        นิสิตํว ปฏิจฺฉนฺนํ          ตาทิสํปิ หิ นาสฺมเส ฯ
        มิตฺตรูเป อิเธกจฺเจ       สาขลฺเยน อเจตสา
        วิวิเธหิ อุปาเยหิ         ตาทิสํปิ หิ นาสฺมเส ฯ
        อามิสํ วา ธนํ วาปิ       ยตฺถ ปสฺสติ ตาทิโส
        ทุพฺภึ กโรติ ทุมฺเมโธ      ตญฺจ หิตฺวาน คจฺฉตีติ ฯ
     ตตฺถ นาสฺมเสติ นสฺสเส ฯ อยเมว วา ปาโฐ ฯ น วิสฺสเสติ
วุตฺตํ โหติ ฯ กตปาปมฺหีติ ปฐมํ กตปาเป ปุคฺคเล ฯ อลิกวาทิเนติ
มุสาวาทิมฺหิปิ น วิสฺสเส ฯ ตสฺส หิ อกตฺตพฺพํ นาม ปาปํ
นตฺถิ ฯ นาสฺมเส อตฺตตฺถปญฺญมฺหีติ อตฺตโน อตฺถายเอว
ยสฺส ปญฺญา เสฺนหวเสน น ภชติ ธนตฺถิโกว ภชติ ตสฺมึ อตฺตตฺถ-
ปญฺเญปิ น วิสฺสเส ฯ อติสนฺเตติ อนฺโต อุปสเม อวิชฺชมาเนเยว
จ พหิ อุปสมทสฺสเนน อติสนฺเต วิย ปฏิจฺฉนฺนกมฺมนฺเตปิ
พิลปฏิจฺฉนฺนอาสีวิสสทิเส กุหกปุคฺคเล ฯ โคปิปาสกชาติกาติ คุนฺนํ
ปิปาสกชาติกา วิย ปิปาสิตโคสทิสาติ วุตฺตํ โหติ ฯ ยถา
ปิปาสิตคาโว ติตฺถํ โอตริตฺวา มุขปูรํ อุทกํ ปิวนฺติ น ปน อุทกสฺส
กตฺตพฺพยุตฺตกํ กโรนฺติ เอวเมว เอกจฺเจ อิทญฺจิทญฺจ กริสฺสามาติ
มธุรวจเนน มิตฺตานิ ฆสนฺติ ปิยวจนานุจฺฉวิกํ ปน น กโรนฺติ
ตาทิเสสุ วิสฺสาโส มหโต อนตฺถาย โหตีติ ทีเปติ ฯ
สุขญฺชลิปคฺคหีตาติ ปคฺคหีตริตฺตตุจฺฉอญฺชลิโน ฯ วาจาย ปลิคุณฺฐิตาติ
อิทํ ทสฺสาม กริสฺสามาติ วจเนน ปฏิจฺฉาทิตา ฯ มนุสฺสเผคฺคูติ
เอวรูปา อสารกา มนุสฺสา มนุสฺสเผคฺคู นาม  ฯ นาสิเทติ นาสิเท
เอวรูเป น อุปคจฺเฉยฺย ฯ ยสฺมึ นตฺถีติ ยสฺมึ จ ปุคฺคเล
กตญฺญุตา นตฺถิ ตํปิ นาสิเทติ อตฺโถ ฯ อญฺญญฺญจิตฺตานนฺติ
อญฺญญฺเญน จิตฺเตน สมนฺนาคตานํ ลหุจิตฺตานนฺติ อตฺโถ ฯ
เอวรูปานํ อิตฺถีนํ ปุริสานํ วา น วิสฺสเสติ ทีเปติ ฯ นานา วิกตฺวา
สํสคฺคนฺติ โยปิ น สกฺกา อนุปคนฺตฺวา เอตสฺส อนนฺตรายํ กาตุนฺติ
อนฺตรายกรณตฺถํ นานากรเณหิ สํสคฺคํ อาวีกตฺวา ทฬฺหํ กริตฺวา
ปจฺฉา อนฺตรายํ กโรติ ตาทิสํปิ ปุคฺคลํ นาสฺมเส น วิสฺสาเสยฺยาติ
ทสฺเสติ ฯ อนริยกมฺมํ โอกฺกนฺตนฺติ อนริยานํ ทุสฺสีลานํ
กมฺมํ โอตริตฺวา ฐิตํ ฯ อฐิตนฺติ อถิรํ อปฺปติฏฺฐิตวจนํ ฯ
สพฺพฆาตินนฺติ โอกาสํ ลภิตฺวา สพฺเพสํ อุปฆาตกรํ ฯ นิสิตํว
ปฏิจฺฉนฺนนฺติ โกสิยา วา ปิโลติกาย วา ปฏิจฺฉนฺนํ นิสิตํ ขคฺคมิว ฯ
ตาทิสํปีติ เอวรูปํปิ อมิตฺตํ มิตฺตปฏิรูปกํ น วิสฺสาเสยฺย ฯ สาขลฺเยนาติ
มฏฺฐวจเนน ฯ อเจตสาติ อจิตฺตเกน ฯ วจนเมว หิ เนสํ
มฏฺฐํ จิตฺตํ ปน ถทฺธํ ผรุสํ ฯ วิวิเธหิ อุปาเยหิ โอตาราเปกฺขา
อุปคจฺฉนฺติ ฯ ตาทิสํปีติ โย เอเตหิ อมิตฺเตหิ มิตฺตปฏิรูปเกหิ
สทิโส โหติ ตํปิ น วิสฺสาเสยฺยาติ อตฺโถ ฯ อามิสนฺติ ขาทนีย-
โภชนียํ ฯ ธนนฺติ มญฺจปฏิปาทกํ อาทึ กตฺวา อวเสสํ ฯ ยตฺถ
ปสฺสตีติ สหายเคเห ยสฺมึ ฐาเน ปสฺสติ ฯ ทุพฺภึ กโรตีติ
ทุพฺภิจิตฺตํ อุปฺปาเทติ ตํ ธนํ หรติ ฯ ตญฺจ หิตฺวานาติ ตญฺจ
สหายกํปิ หิตฺวา คจฺฉติ ฯ อิติ อิมา สตฺต คาถา กุกฺกุฏราชา
กเถสิ ฯ
        มิตฺตรูเปน พหโว      ฉนฺนา เสวนฺติ สตฺตโว
        ชเห กาปุริเส เหเต   กุกฺกุโฏ วิย เสนกํ ฯ
        โย จ อุปฺปติตํ อตฺถํ    น ขิปฺปมนุพุชฺฌติ
        อมิตฺตวสมนฺเวติ       ปจฺฉา จ มนุตปฺปติ ฯ
        โย จ อุปฺปติตํ อตฺถํ    ขิปฺปเมว นิโพธติ
        มุจฺจเต สตฺตุสมฺพาธา   กุกฺกุโฏ วิย เสนกา ฯ
                ตํ ตาทิสํ กูฏมิโวฑฺฑิตํ วเน
                อธมฺมิกํ นิจฺจวิธํสการินํ
                อารา วิวชฺเชยฺย นโร วิจกฺขโณ
                เสนํ ยถา กุกฺกุโฏ วํสกานเนติ
อิติ อิมา จตสฺโส ธมฺมราเชน ภาสิตา อภิสมฺพุทฺธคาถา ฯ
     ตตฺถ ชเห กาปุริเส เหเตติ ภิกฺขเว เอเต กาปุริเส ปณฺฑิโต
ชเหยฺย ฯ หกาโร ปเนตฺถ นิปาตมตฺตํ ฯ ปจฺฉา จ มนุตปฺปตีติ
ปจฺฉา จ อนุตปฺปติ ฯ กูฏมิโวฑฺฑิตนฺติ วเน มิคานํ พนฺธนตฺถาย
กูฏปาสํ วิย โอฑฺฑิตํ ฯ นิจฺจวิธํสการินนฺติ นิจฺจํ วิทฺธํสนการกํ ฯ
วํสกานเนติ วํสวเน ฯ ยถา วํสวเน กุกฺกุโฏ เสนํ วิวชฺเชติ
เอวํ วิจกฺขโณ วิทฺธํสกเร ปาปมิตฺเต วิวชฺเชยฺย ฯ
     โส หิ คาถา วตฺวา เสนํ อามนฺเตตฺวา สเจ อิมสฺมึ ฐาเน
วสิสฺสสิ ชานิสฺสามิ เต กตฺตพฺพนฺติ ตชฺเชสิ ฯ เสโนปิ ตโต
ปลายิตฺวา อญฺญตฺถ คโต ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา เอวํ ภิกฺขเว เทวทตฺโต
ปุพฺเพปิ มยฺหํ วธาย ปริสกฺกตีติ วตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
เสโน เทวทตฺโต อโหสิ กุกฺกุโฏ ปน อหเมวาติ ฯ
                  กุกฺกุฏชาตกํ ทสมํ ฯ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๙ หน้า ๔๙๔-๔๙๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=9994&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=9994&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1422              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=5788              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=5920              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=5920              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]