ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๔๐ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๖ เอกาทสก-ปกิณฺณก

หน้าที่ ๓๒๕.

๘. มหาโมรชาตกํ ฯ สเจ หิ ตฺยาหํ ธนเหตุ คหิโตติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ อุกฺกณฺฐิตภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ ตญฺหิ ภิกฺขุํ สตฺถา สจฺจํ กิร ตฺวํ อุกฺกณฺฐิโตสีติ ปุจฺฉิตฺวา สจฺจํ ภนฺเตติ วุตฺเต ภิกฺขุ อยํ นนฺทิราโค ตาทิสํ กินฺนาม นาโลเลสฺสติ น หิ สิเนรุอุปฺปาฏิตวาโต สามนฺเต ปุราณปณฺณํ ลุชฺชติ ปุพฺเพว สตฺต วสฺสสตานิ อนฺโตกิเลสสมุทาจารํ วาเรตฺวา วิหรนฺเต วิสุทฺธสตฺเตเปส อาโลเลสิเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต ปจฺจนฺตปเทเส โมรสกุณิยา กุจฺฉิสฺมึ ปฏิสนฺธึ อคฺคเหสิ ฯ คพฺเภ ปริปากคเต มาตา โคจรภูมิยํ อณฺฑํ ปาเตตฺวา ปกฺกามิ ฯ อณฺฑญฺจนาม มาตุ อโรคภาเว สติ อญฺญสฺมึ ทีฆชาติกาทิปริปนฺเถ จ อวิชฺชมาเน น นสฺสติ ฯ ตสฺมา ตํ อณฺฑํ กณฺณิการมกุลํวิย สุวณฺณวณฺณํวิย หุตฺวา ปริณตกาเล อตฺตโน ธมฺมตาย ภิชฺชิ ฯ สุวณฺณวณฺโณ โมรจฺฉาโป นิกฺขมิ ฯ ตสฺส เทฺว อกฺขีนิ ชิญฺชิกผลสทิสานิ ตุณฺฑํ ปวาลวณฺณํ ติสฺโส รตฺตราชิโย คีวํ ปริกฺขิปิตฺวา ปิฏฺฐิมชฺเฌ อคมึสุ ฯ โส วยปฺปตฺโต ภณฺฑสกฏปฺปรมสรีโร อภิรูโป อโหสิ ฯ ตํ สพฺเพ นีลโมรา สนฺนิปติตฺวา ราชานํ กตฺวา ปริวารยึสุ ฯ โส เอกทิวสํ อุทกโสณฺฑิยํ ปานียํ ปิวนฺโต อตฺตโน รูปสมฺปตฺตึ ทิสฺวา จินฺเตสิ อหํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๖.

สพฺพโมเรหิ อติเรกรูปโสโภ สจาหํ อิเมหิ สทฺธึ มนุสฺสปเถ วสิสฺสามิ ปริปนฺโถ เม อุปฺปชฺชิสฺสติ หิมวนฺตํ คนฺตฺวา เอกโกว ผาสุกฏฺฐาเน วสิสฺสามีติ ฯ โส รตฺติภาเค โมเรสุ ปฏิสลฺลีเนสุ กญฺจิ อชานาเปตฺวา อุปฺปติตฺวา หิมวนฺตํ ปวิสิตฺวา ติสฺโส ปพฺพตราชิโย อติกฺกมิตฺวา จตุตฺถาย ปพฺพตราชิยาย เอกสฺมึ อรญฺเญ ปทุมสญฺฉนฺโนมหาชาตสฺสโร อตฺถิ ตสฺส อวิทูเร เอกํ ปพฺพตํ นิสฺสาย มหานิโคฺรธรุกฺโข อตฺถิ ตสฺส สาขาย นิลียิ ฯ ตสฺส ปน ปพฺพตสฺส เวมชฺเฌ มนาปา คุหา อตฺถิ ฯ โส ตตฺถ วสิตุกาโม หุตฺวา ตสฺสา สมฺมุเข ปพฺพตตเล นิลียิ ฯ ตมฺปน ฐานํ เนว เหฏฺฐาภาเคน อภิรูหิตุํ น อุปริภาเคน โอตริตุํ สกฺกา พิฬารทีฆชาติกมนุสฺสภเยหิ วินิมุตฺตํ ฯ โส อิทํ เม ผาสุกฏฺฐานนฺติ ตํ ทิวสํ ตตฺเถว วสิตฺวา ปุนทิวเส ปพฺพตคุหโตอุฏฺฐาย ปพฺพตมตฺถเก ปุรตฺถาภิมุโข นิสินฺโน อุเทนฺตํ สุริยมณฺฑลํ ทิสฺวา อตฺตโน ทิวารกฺขาวรณตฺถาย อุเทตยญฺจกฺขุมา เอกราชาติ ปริตฺตํ กตฺวา โคจรภูมิยํ โอตริตฺวา โคจรํ จริตฺวา สายํ อาคนฺตฺวา ปพฺพตมตฺถเก ปจฺฉิมาภิมุโข นิสินฺโน อตฺถงฺคตํ สุริยมณฺฑลํ ทิสฺวา รตฺติรกฺขาวรณตฺถาย อเปตยญฺจกฺขุมา เอกราชาติ ปริตฺตํ กตฺวา เอเตนุปาเยน วสติ ฯ อถ นํ เอกทิวสํ เอโก ลุทฺทกปุตฺโต อรญฺเญ วิจรนฺโต ปพฺพตมตฺถเก นิสินฺนํ ทิสฺวา อตฺตโน นิเวสนํ อาคนฺตฺวา มรณกาเล ปุตฺตํ อาห ตาต จตุตฺถาย ปพฺพตราชิยา อรญฺเญ สุวณฺณโมโร อตฺถิ สเจ ราชา ปุจฺฉติ อาจิกฺเขยฺยา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๗.

สีติ ฯ อเถกสฺมึ ทิวเส พาราณสีรญฺโญ เขมานาม อคฺคมเหสี ปจฺจูสกาเล สุปินํ ปสฺสิ ฯ เอวรูโป สุปิโน อโหสิ สุวณฺณวณฺโณ โมโร ธมฺมํ เทเสติ สา สาธุการํ ทตฺวา ธมฺมํ สุณาติ โมโร ธมฺมํ เทเสตฺวา อุฏฺฐาย ปกฺกามิ สา โมรราชํ คจฺฉนฺตํ ทิสฺวา คณฺหถ นนฺติ วทนฺตีเยว ปพุชฺฌิ ปพุชฺฌิตฺวา จ ปน สุปินภาวํ ญตฺวา สุปิโนติ วุตฺเต ราชา น อาทรํ กริสฺสติ โทหลา เมติ วุตฺเต กริสฺสตีติ จินฺเตตฺวา โทหลินีวิย หุตฺวา นิปชฺชิ ฯ อถ นํ ราชา อุปสงฺกมิตฺวา ปุจฺฉิ ภทฺเท กึ เต อผาสุกนฺติ ฯ โทหลา เม อุปฺปนฺนาติ ฯ กึ อิจฺฉสิ ภทฺเทติ ฯ สุวณฺณสฺส โมรสฺส ธมฺมํ โสตุํ เทวาติ ฯ ภทฺเท กุโต เอวรูปํ โมรํ ลจฺฉามาติ ฯ เทว สเจ น ลภามิ ชีวิตํ เม นตฺถีติ ฯ ภทฺเท มา จินฺตยิ สเจ กตฺถจิ อตฺถิ ลภิสฺสสีติ อสฺสาเสตฺวา ราชาสเน นิสินฺโน อมจฺเจ ปุจฺฉิ อมฺโภ เทวี สุวณฺณวณฺณสฺส โมรสฺส ธมฺมํ โสตุกามา โมโรนาม สุวณฺณวณฺโณ โหติ โน วาติ ฯ พฺราหฺมณา ชานิสฺสนฺติ เทวาติ ฯ ราชา พฺราหฺมเณ ปกฺโกสาเปตฺวา ปุจฺฉิ ฯ พฺราหฺมณา เอวมาหํสุ มหาราช ชลเชสุ มจฺฉา กจฺฉปา กกฺกฏกา ถลเชสุ มิคา หํสา โมรา ติตฺติราติ เอเต ติรจฺฉานคตา มนุสฺสาปิ สุวณฺณวณฺณา โหนฺตีติ อมฺหากํ ลกฺขณมนฺเตสุ อาคตาติ ฯ ราชา อตฺตโน วิชิเต ลุทฺทกปุตฺเต สนฺนิปาเตตฺวา สุวณฺณโมโร โว ทิฏฺฐปุพฺโพติ อาห ฯ ยสฺส ปน ปิตา อาจิกฺขิ โส อาห มยาปิ น ทิฏฺฐปุพฺโพ ปิตา ปน เม อสุกฏฺฐาเนนาม

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๘.

สุวณฺณวณฺโณ โมโร อตฺถีติ กเถสีติ ฯ อถ นํ ราชา สมฺม มยฺหญฺจ เต เทวิยา จ ชีวิตํ ทินฺนํ ภวิสฺสติ ตสฺมา ตฺวํ ตตฺถ คนฺตฺวา ตํ พนฺธิตฺวา อาเนหีติ พหุธนํ ทตฺวา อุยฺโยเชสิ ฯ โส ปุตฺตทารสฺส ธนํ ทตฺวา ตตฺถ คนฺตฺวา มหาสตฺตํ ทิสฺวา ปาเส โอเฑตฺวา อชฺช พชฺฌิสฺสติ อชฺช พชฺฌิสฺสตีติ อพชฺฌิตฺวาว มโต ฯ เทวีปิ ปฏฺฐนํ อลภนฺตี มตา ฯ ราชา เอตํ โมรํ นิสฺสาย ปิยภริยา เม มตาติ กุชฺฌิตฺวา เวรวสิโก หุตฺวา หิมวนฺเต จตุตฺถาย ปพฺพตราชิยา สุวณฺณวณฺโณ โมโร วสติ ตสฺส มํสํ ขาทิตฺวา อชรามโร โหตีติ สุวณฺณปฏฺเฏ ลิขาเปตฺวา ตํ ปณฺณํ สารมญฺชุสายํ ฐเปตฺวา กาลมกาสิ ฯ อถญฺโญ ราชา อโหสิ ฯ โส สุวณฺณปฏฺเฏ อกฺขรานิ ทิสฺวา อชรามโร ภวิสฺสามีติ ตสฺส คหณตฺถาย เอกํ ลุทฺทกํ เปเสสิ ฯ โสปิ ตตฺเถว มโต ฯ เอวํ ฉ ราชปริวฏฺฏา มตา ฉ ลุทฺทกปุตฺตา หิมวนฺเตเยว มตา ฯ สตฺตเมน รญฺญา เปสิโต สตฺตโม ลุทฺทโก ตํ อชฺช อชฺเชว พนฺธิสฺสามีติ จินฺเตตฺวา สตฺต สํวจฺฉรานิ ตํ พนฺธิตุํ อสกฺโกนฺโต จินฺเตสิ กินฺนุ โข อิมสฺส โมรราชสฺส ปาเท ปาสสฺส อสญฺจรณการณนฺติ ฯ อถ นํ ปริคฺคณฺหนฺโต สายํ ปาตํ ปริตฺตํ กโรนฺตํ ทิสฺวา อิมสฺมึ ฐาเน อญฺโญ โมโร นตฺถิ อิมินา พฺรหฺมจริเยน ภวิตพฺพํ พฺรหฺมจริยานุภาเวนเจว ปริตฺตานุภาเวน จสฺส ปาเท ปาโส น พชฺฌิสฺสตีติ นยโต ปริคฺคเหตฺวา ปจฺจนฺตชนปทํ คนฺตฺวา เอกํ โมรึ พนฺธิตฺวา ยถา อจฺฉราย ปหตาย วสฺสติ ปาณิมฺหิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๙.

ปหเต นจฺจติ เอวํ สิกฺขาเปตฺวา อาทาย คโต โพธิสตฺตสฺส ปริตฺตกรณโต ปุเรตรเมว ปาสํ โอเฑตฺวา อจฺฉรํ ปหริตฺวา โมรึ วสฺสาเปสิ ฯ โมโร ตสฺสา สทฺทํ สุณนฺโต ตาวเทวสฺส สตฺต วสฺสสตานิ สนฺนิสินฺนกิเลโส ผณํ กตฺวา ทณฺเฑน ปหตาสีวิโสวิย อุฏฺฐหิ ฯ โส กิเลสาตุโร หุตฺวา ปริตฺตํ กาตุํ อสกฺกุณิตฺวาว เวเคน ตสฺสา สนฺติกํ คนฺตฺวา ปาเส ปาทํ ปเวเสนฺโตเยว อากาเสน โอตริ ฯ สตฺต วสฺสสตานิ อสญฺจรณปาโส ตํ ขญฺเญว สณญฺจริตฺวา ปาทํ พนฺธิ ฯ อถ นํ ลุทฺทกปุตฺโต ยฏฺฐิอคฺเค โอลมฺพนฺตํ ทิสฺวา จินฺเตสิ อิมํ โมรราชํ ฉ ลุทฺทกปุตฺตา พนฺธิตุํ นาสกฺขึสุ อหมฺปิ สตฺต สํวจฺฉรานิ พนฺธิตุํ นาสกฺขึ อชฺช ปาตราเส อิมํ โมรึ นิสฺสาย กิเลสาตุโร หุตฺวา ปริตฺตํ กาตุํ อสกฺกุณิตฺวา อาคมฺม ปาเส พทฺโธ เหฏฺฐาสีสโก โอลมฺพติ เอวรูโป เม สีลวา กิลมิโต เอวรูปํ รญฺโญ ปณฺณาการตฺถาย อุปเนตุํ อยุตฺตํ กึ เม รญฺญา ทินฺเนน สกฺกาเรน วิสชฺเชสฺสามิ นนฺติ ปุน จินฺเตสิ อยํ นาคพโล ถามสมฺปนฺโน มยิ อุปสงฺกมนฺเต เอส มํ มาเรตุํ อาคจฺฉตีติ มรณภยตชฺชิโต หุตฺวา ผนฺทมาโน ปาทํ วา ปกฺขํ วา ภินฺเทยฺย อนุปคนฺตฺวา ปน ปฏิจฺฉนฺโน หุตฺวา ขุรปฺเปน ปาสํ ฉินฺทิสฺสามิ ตโต สยเมว ยถารุจิยา คมิสฺสตีติ ฯ โส ปฏิจฺฉนฺเน ฐตฺวา ธนุํ อาโรเปตฺวา ขุรปฺปํ สนฺนยฺหิตฺวา ฐิโต ฯ โมโรปิ อยํ ลุทฺทโก มํ กิเลสาตุรํ กตฺวา พนฺธนภาวเมว ญตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๐.

อนุสฺสุกฺโก อจฺฉิสฺสติ กหํ นุโข โสติ จินฺเตตฺวา อิโตจิโต จ โอโลเกนฺโต ธนุํ อาโรเปตฺวา ฐิตํ ทิสฺวา มาเรตฺวา มํ อาทาย คนฺตุกาโม ภวิสฺสตีติ มญฺญมาโน มรณภยตชฺชิโต หุตฺวา ชีวิตํ ยาจนฺโต ปฐมํ คาถมาห สเจ หิ ตฺยาหํ ธนเหตุ คหิโต มา มํ อวธิ ชีวคาหํ คเหตฺวา รญฺโญ จ มํ สมฺม อุปนฺติ เนหิ มญฺเญ ธนํ ลจฺฉสินปฺปรูปนฺติ ฯ ตตฺถ สเจ หิ ตฺยาหนฺติ สเจ หิ เต อหํ ฯ อุปนฺติ เนหีติ อุปนฺติกํ เนหิ ฯ ลจฺฉสินปฺปรูปนฺติ ลจฺฉสิ อนปฺปรูปนฺติ ฯ ตํ สุตฺวา ลุทฺทกปุตฺโต จินฺเตสิ โมรราชา อยํ วิชฺฌิตุกามตาย ขุรปฺปํ สนฺนยฺหีติ มญฺเญ อสฺสาเสสฺสามิ นนฺติ ฯ โส อสฺสาเสนฺโต ทุติยํ คาถมาห น เม อยํ ตุยฺห วธาย อชฺช สมาหิโต ถามธนุขุรปฺโป ปาสญฺจ ตฺยาหํ อธิปาตยิสฺสํ ยถาสุขํ คจฺฉตุ โมรราชาติ ฯ ตตฺถ อธิปาตยิสฺสนฺติ ฉินฺทยิสฺสํ ฯ ตโต โมรราชา เทฺว คาถา อภาสิ ยํ สตฺตวสฺสานิ มมานุพนฺธิ รตฺตินฺทิวํ ขุปฺปิปาสํ สหนฺโต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๑.

อถ กิสฺส มํ ปาสวสูปนีตํ ปมุตฺตเว อิจฺฉสิ พนฺธนสฺมา ฯ ปาณาติปาตา วิรโต นุสชฺช อภยนฺนุ เต สพฺพภูเตสุ ทินฺนํ ยํ มํ ตุวํ ปาสวสูปนีตํ ปมุตฺตเว อิจฺฉสิ พนฺธนสฺมาติ ฯ ตตฺถ ยนฺติ ยสฺมา มํ เอตฺตกํ กาลํ ตฺวํ อนุพนฺธิ ตสฺมา ตํ ปุจฺฉามิ อถ กิสฺส มํ ปาสวเส อุปนีตํ พนฺธนสฺมา ปโมเจตุํ อิจฺฉสีติ อตฺโถ ฯ วิรโต นุสชฺชาติ วิรโต นุสิ อชฺช ฯ สพฺพภูเตสูติ สพฺพสตฺตานํ ฯ อิโต ปรํ วจนปฏิวจนสมฺพนฺโธ เวทิตพฺโพ ปาณาติปาตา วิรตสฺส พฺรูหิ อภยญฺจ โย สพฺพภูเตสุ เทติ ปุจฺฉามิ ตํ โมรราเช ตมตฺถํ อิโต จุโต กึ ลภเต สุขํ โส ฯ ปาณาติปาตา วิรตสฺส พฺรูมิ อภยญฺจ โย สพฺพภูเตสุ เทติ ทิฏฺเฐว ธมฺเม ลภเต ปสํสํ สคฺคญฺจ โส ยาติ สรีรเภทา ฯ น สนฺติ เทวา อิจฺจาหุ เอเก อิเธว ชีโว วิภวํ อุเปติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๒.

ตถา ผลํ สุกฏทุกฺกฏานํ ทตฺตุปญฺญตฺตญฺจ วทนฺติ ทานํ เตสํ วโจ อรหตํ สทฺทหาโน ตสฺมา อหํ สกุเณ พาธยามีติ ฯ อิมา อุตฺตานสมฺพนฺธคาถา ปาลินเยเนว เวทิตพฺพา ฯ ตตฺถ อิจฺจาหุ เอเกติ เอกจฺเจ สมณพฺราหฺมณา เอวํ กเถนฺติ ฯ เตสํ วโจ อรหตํ สทฺทหาโนติ ตสฺส กิร กุลุปกา อุจฺเฉทวาทิโน นคฺคสมณกา เต ตํ ปจฺเจกโพธิญาณสฺส อุปนิสฺสยสมฺปนฺนํปิ สตฺตํ อุจฺเฉทวาทํ คณฺหาเปสุํ โส เตหิ สํสคฺเคน กุสลากุสลผลํ นตฺถีติ คเหตฺวา สกุเณ มาเรติ เอวํ มหาสาวชฺชา เอสา อสปฺปุริสเสวนานาม เตเยว จายํ อรหนฺโตติ มญฺญมาโน เอวมาห ฯ ตํ สุตฺวา มหาสตฺโต ตสฺส ปรโลกสฺส อตฺถิภาวํ กเถสฺสามีติ ปาสยฏฺฐิยํ อโธสิโร โอลมฺพนฺโตว คาถมาห จนฺโท จ สุริโย จ อุโภ สุทสฺสนา คจฺฉนฺติ โอภาสยมนฺตลิกฺเข อิมสฺส โลกสฺส ปรสฺส กึ เต กถนฺนุ เต อาหุ มนุสฺสโลเกติ ฯ ตตฺถ อิมสฺสาติ กึ นุโข อิมสฺส โลกสฺส สนฺติกา อุทาหุ ปรโลกฺสฺสาติ ภุมฺมตฺเถ วา เอตํ สามิวจนํ ฯ กถนฺนุ เตติ เอเตสุ วิมาเนสุ จนฺทิมสุริยเทวปุตฺเตสุ กถนฺนุ กเถนฺติ กึ อตฺถีติ อุทาหุ นตฺถีติ กึ เทวา อุทาหุ มนุสฺสาติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๓.

ลุทฺทกปุตฺโต คาถมาห จนฺโท จ สุริโย จ อุโภ สุทสฺสนา คจฺฉนฺติ โอภาสยมนฺตลิกฺเข ปรสฺส โลกสฺส น เต อิมสฺส เทวาติ เต อาหุ มนุสฺสโลเกติ ฯ อถ นํ มหาสตฺโต อาห เอตฺเถว เต นีหตา หีนวาทา อเหตุกา เย น วทนฺติ กมฺมํ ตถา ผลํ สุกฏทุกฺกฏานํ ทตฺตุปญฺญตฺตญฺจ วทนฺติ ทานนฺติ ฯ ตตฺถ เอตฺเถว เต นีหตาติ สเจ จนฺทิมสุริยา เทวโลเก ฐิตา น มนุสฺสโลเก สเจ จ เต เทวา น ปน มนุสฺสา เอตฺเถว เอตฺตเก พฺยากรเณ เต ตว กุลุปกา หีนวาทา นีหตา โหนฺติ ฯ อเหตุกาติ วิสุทฺธิยา วา สงฺกิเลสสฺส วา เหตุภูตํ กมฺมํ นตฺถีติ เอวํวาทา ฯ ทตฺตุปฺญฺญตฺตนฺติ ยญฺจ ทานํ พาลเกหิ ปญฺญตฺตนฺติ วทนฺตีติ ฯ โส มหาสตฺเต กเถนฺเต กเถนฺเต สลฺลกฺเขตฺวา คาถมาห อทฺธา หิ สจฺจํ วจนํ ตเวตํ กถํ หิ ทานํ อผลํ ภเวยฺย ตถา ผลํ สุกฏทุกฺกฏานํ ทตฺตุปญฺญตฺตญฺจ กถํ ภเวยฺย ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๔.

กถงฺกโร กินฺติกโร กิมาจรํ กึ เสวมาโน เกน ตโปคุเณน อกฺขาหิ เม โมรราเช ตมตฺถํ ยถา อหํ โน นิรยํ ปเตยฺยนฺติ ฯ ตตฺถ ทตฺตุปญฺญตฺตญฺจาติ ทานํ ทตฺตุปญฺญตฺตนฺนาม กถํ ภเวยฺยาติ อตฺโถ ฯ กถงฺกโรติ กตรํ กมฺมํ กโรนฺโต ฯ กินฺติกโรติ เกน การเณน กโรนฺโต อหํ นิรยํ น คจฺเฉยฺยํ ฯ อิตรานิ ตสฺเสว เววจนานิ ฯ ตํ สุตฺวา มหาสตฺโต สจาหํ อิมํ ปญฺหํ น กเถสฺสามิ มนุสฺสโลโก ตุจฺโฉวิย ชาโต ภวิสฺสติ ตตฺเถวสฺส ธมฺมิกานํ สมณพฺราหฺมณานํ อตฺถิภาวํ กเถสฺสามีติ จินฺเตตฺวา เทฺว คาถา อภาสิ เยเกจิ อตฺถิ สมณา ปฐพฺยา กาสาววตฺถา อนคาริยา จรนฺติ ปาโตว ปิณฺฑาย จรนฺติ กาเล วิกาลจริยา วิรตา หิ สนฺโต ฯ เต ตตฺถ กาเลนุปสงฺกมิตฺวา ปุจฺเฉหิ ยํ เต มนโส ปิยํ สิยา เต เต ปวกฺขนฺติ ยถาปชานํ อิมสฺส โลกสฺส ปรสฺส จตฺถนฺติ ฯ ตตฺถ สนฺโตติ สนฺตปาปา ปณฺฑิตา ปจฺเจกพุทฺธา ฯ ยถาปชานนฺติ เต ตุยฺหํ อตฺตโน ชานนนิยาเมน วกฺขนฺติ กงฺขํ เต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๕.

ฉีนฺทิตฺวา กเถสฺสนฺติ ฯ ปรสฺส จตฺถนฺติ อิมินานาม กมฺเมน มนุสฺสโลเก นิพฺพตฺตนฺติ อิมินา เทวโลเก อิมินา นิรยาทีสูติ เอวํ อิมสฺส จ ปรสฺส จ โลกสฺส อตฺถํ อาจิกฺขิสฺสนฺติ เต ปุจฺฉาติ ฯ เอวญฺจ ปน วตฺวา นิรยภเยน สนฺตชฺเชสิ ฯ โส ปน ปูริตปารมิปจฺเจกโพธิสตฺโต สุริยรสฺมิสมฺผสฺสํ โอโลเกตฺวา ฐิตํ ปริณตปทุมํวิย ปริปากคตญาโณ วิจรติ ฯ โส ตสฺส ธมฺมกถํ สุณนฺโต ฐิตปเทเนว ฐิโต สงฺขาเร ปริคฺคณฺหิตฺวา ติลกฺขณํ สมฺมสนฺโต ปจฺเจกโพธิญาณํ ปฏิวิชฺฌิ ฯ ตสฺส ปฏิเวโธ จ มหาสตฺตสฺส ปาสโต โมกฺโข จ เอกกฺขเณเยว อโหสิ ฯ ปจฺเจกพุทฺโธ สพฺพกิเลเส ปทาเลตฺวา ภวปริยนฺเต ฐิโตว อุทานํ อุทาเนนฺโต คาถมาห ตจํว ชิณฺณํ อุรโค ปุราณํ ปณฺฑุปลาสํ หริโต ทุโมว เอส ปหีโน มม ลุทฺทภาโว ชหามหํ ลุทฺทกภาวมชฺชาติ ฯ ตสฺสตฺโถ ยถา ชิณฺณํ ปุราณํ ตจํ อุรโค ปชหติ ยถา จ หริโต สมฺปชฺชมาโน นีลปตฺโต ทุโม กตฺถจิ ฐปิตํ ปณฺฑุปลาสํ ปชหติ เอวํ อหมฺปิ อชฺช ลุทฺทกภาวํ ปชหิตฺวา ฐิโต โสทานิ เอส ปหีโน มม ลุทฺทกภาโว สาธุ วต ปชหามหํ ลุทฺทกภาวมชฺชาติ ฯ ชหามหนฺติ ปชหึ อหนฺติ อตฺโถ ฯ โส อิมํ อุทานํ อุทาเนตฺวา อหํ ตาว สพฺพกิเลสพนฺธเนหิ มุตฺโต นิเวสเน ปน เม พนฺธิตฺวา ฐปิตา พหู สกุณา อตฺถิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๖.

เต กถํ โมเจสฺสามีติ จินฺเตตฺวา มหาสตฺตํ ปุจฺฉิ โมรราช นิเวสเน เม พหู สกุณา พทฺธา อตฺถิ เต กถํ โมเจสฺสามีติ ฯ ปจฺเจกพุทฺธโต หิ สพฺพญฺญูโพธิสตฺตานญฺเญว อุปายปริคฺคเห ญาณํ มหนฺตตรํ โหติ ฯ เตน นํ อาห เยน โพธิมคฺเคน สพฺเพ กิเลเส ปทาเลตฺวา ปจฺเจกโพธิญาณํ ปฏิวิทฺธํ ตํ อารพฺภ สจฺจกิริยํ กโรถ สกลชมฺพูทีเป พนฺธนํ คโต สตฺโตนาม น ภวิสฺสตีติ ฯ โส โพธิสตฺเตน ทินฺนฏฺฐาเน ฐตฺวา สจฺจกิริยํ กโรนฺโต คาถมาห เย จาปิ เม สกุณา อตฺถิ พทฺธา สตานิเนกานิ นิเวสนสฺมึ เตสํ อหํ ชีวิตมชฺช ทมฺมิ โมกฺขญฺจ เต ปตฺโต สกํ นิเกตนฺติ ฯ ตตฺถ โมกฺขญฺจ เต ปตฺโตติ สจาหํ โมกฺขปตฺโต ปจฺเจกโพธิญาณํ ปฏิวิชฺฌิตฺวา ฐิโต เต สตฺเต ชีวิตทาเน อนุกมฺปามิ เอเตน สจฺเจน ฯ สกํ นิเกตนฺติ สพฺเพปิ สตฺตา อตฺตโน วสนฏฺฐานํ คจฺฉนฺตูติ วทติ ฯ อถสฺส สจฺจกิริยสมนฺตรกาลเมว สพฺเพ พนฺธนา มุจฺจิตฺวา ตุฏฺฐรวํ รวนฺตา สกฏฺฐานเมว อคมึสุ ฯ ตสฺมึ ปน ขเณ เตสํ เตสํ เคเหสุ วิฬารํ อาทึ กตฺวา สกลชมฺพูทีเป พนฺธนคโต สตฺโตนาม น โหติ ฯ ปจฺเจกพุทฺโธ หตฺถํ อุกฺขิปิตฺวา สีสํ ปรามสิ ฯ ตาวเทว คีหิลิงฺคํ อนฺตรธายิ ปพฺพชิตลิงฺคํ ปาตุรโหสิ ฯ โส สฏฺฐิวสฺสิกตฺเถโรวิย อากปฺปสมฺปนฺโน อฏฺฐปริกฺขารธโร หุตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๗.

ตฺวเมว มม ปติฏฺฐา อโหสีติ โมรราชสฺส อญฺชลึ ปคฺคยฺห ปทกฺขิณํ กตฺวา อากาเส อุปฺปติตฺวา นนฺทมูลปพฺภารํ อคมาสิ ฯ โมรราชาปิ ยฏฺฐิอคฺคโต อุปฺปติตฺวา โคจรํ คเหตฺวา อตฺตโน สกฏฺฐานเมว คโต ฯ อิทานิ ลุทฺทกสฺส สตฺตวสฺสานิ ปาสหตฺถสฺส จริตฺวาปิ โมรราชานํ นิสฺสาย ทุกฺขา มุตฺตภาวํ ปกาเสนฺโต สตฺถา โอสานคาถมาห ลุทฺโทจริ ปาสหตฺโถ อรญฺเญ พาเธตุ โมราธิปตึ ยสสฺสึ พนฺธิตฺวา โมราธิปตึ ยสสฺสึ ทุกฺขา ปมุญฺจิ ยถาหํ ปมุตฺโตติ ฯ ตตฺถ พาเธตูติ พาเธตุํ อยเมว ปาโฐ พนฺธิตฺวา ฐิตสฺส ธมฺมกถํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสํเวโค หุตฺวาติ อตฺโถ ฯ ยถาหนฺติ ยถา อหํ สยมฺภูญาเณน มุตฺโต เอวเมว เหส มุตฺโตติ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ (สจฺจปริโยสาเน อุกฺกณฺฐิตภิกฺขุ อรหตฺเต ปติฏฺฐหิ) ตทา ปจฺเจกพุทฺโธ ปรินิพฺพายิ โมรราชา ปน อหเมวาติ ฯ มหาโมรชาตกํ อฏฺฐมํ ฯ -----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๐ หน้า ๓๒๕-๓๓๗. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=6623&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=6623&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1961              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=7603              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=7963              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=7963              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]